Hình: AP Ðền thờ 13 tầng và trung tâm văn hóa Hồi giáo được dự trù xây lên nơi trước đây là cơ sở của công ty Burlington đã bị hư hại vì các mảnh vỡ của phi cơ trong vụ khủng bố 11/9/2001

Cứ nghe người ta gọi kiến trúc được dự tính xây lên là ta có thể biết được những cư dân của New York thuộc phe chống hay phe ủng hộ việc xây đền thờ này.

Có người thì gọi nó là “ đền thờ Hồi giáo”, người thì gọi là một trung tâm văn hóa, và trong trường hợp cực đoan hơn thì người ta gọi nó là một căn nhà chất chứa những điều xấu xa, độc ác.

Họ đang nói tới Cordoba House, một cái tên của đền thờ Hồi giáo dự tính xây lên. Đây là cái tên của một thành phố tại Tây Ban Nha thời Trung Cổ, từng là một trung tâm học tập và văn hóa của Hồi giáo.

Khu trung tâm Cordoba House được dự tính xây sẽ cao đến 13 tầng lầu, cách địa điểm tòa tháp đôi bị khủng bố đánh sập ngày 11 tháng 9 năm 2001 có 2 dãy phố ở phía nam quận Manhattan.

Chủ tịch một ban quản trị quận Manhattan Scott Stringer là một trong số những lãnh tụ chính trị và tôn giáo ủng hộ cho việc xây đền thờ Hồi giáo này. Ông đã có mặt tại buổi họp tuần trước, nơi mà các thành viên đã bỏ phiếu với tỉ lệ 29 ủng hộ và 1 chống, đối với dự án này. Ông nói:

"Điều rõ ràng là đại đa số những người trong ban quản trị nghĩ là đề nghị này có ý nghĩa. Xây một trung tâm văn hóa, góp phần vào sự có mặt của các tôn giáo ở đây. Có những cuộc thảo luận về dung chấp chủng tộc. Công nhận rằng cộng đồng này đã chịu thiệt hại sau vụ khủng bố 11 tháng 9 và chúng tôi muốn xây dựng lại. Lề lối chúng tôi làm là đem tất cả mọi người ngồi lại với nhau.”

Ông cũng lên tiếng tự bênh vực trước những người chống đối đã chỉ trích quyết định của ông ủng hộ cho dự án này. Ông nói:

"Họ là những người chất chứa đầy căm ghét. Họ là những người trong phong trào Tea Party tấn công tôi và những cá nhân khác, và muốn biến chuyện này thành câu chuyện của cố chấp và thù ghét. Điều căn bản là cộng đồng này bác bỏ lòng thù ghét. Và theo tôi đó chính là cách mà chúng ta thắng trong cuộc chiến chống khủng bố và chúng ta tôn trọng sự khác biệt của mọi người. "

Ông Stringer muốn nói đến những lời bình phẩm có ý mạt sát đối phương do một lãnh tụ của phong trào phản đối thuộc cánh hữu, ông Mark Williams, gọi Cordoba House là một “đài kỷ niệm dành cho những kẻ tấn công ngày 11 tháng 9.”

Ông Al Santora là phó chỉ huy cứu hỏa của thành phố New York nay đã nghỉ hưu. Con trai ông, cậu Christopher trước kia cũng là nhân viên cứu hỏa, đã chết trong vụ 9-11 vào lúc mới 23 tuổi.

Ông Santora và người vợ của ông đã tham gia cuộc họp của ban quản trị cộng đồng, nơi đây họ đã bày tỏ sẽ chống đối việc xây đền thờ Hồi giáo. Ông nói:

“Gia đình của những nạn nhân vụ khủng bố 9-11 coi địa điểm Ground Zero, tự bản chất, là một nghĩa trang, một nơi an nghỉ thiêng liêng của những người con của họ đã thiệt mạng.

Ông nói lên điều mà một số người dân Mỹ vẫn còn thấy khó khăn trong việc phân biệt nhóm khủng bố al-Qaida mà người ta tin là đã nhúng tay vào vụ tấn công ngày 11 tháng 9 năm 2001, với Hồi giáo bình thường của đại đa số tín đồ.

Những người này lo ngại rằng đền thờ dự tính xây sẽ là biểu tượng của một sự chinh phục về tôn giáo hay chính trị. Ông Santora nói:

”Xây lên một đền thờ Hồi giáo chỉ cách nơi bị tấn công có 2 dãy phố thật là điều lố lăng. Giờ đây họ lại tìm cách giải thích lệch đi rằng đây sẽ là "một trung tâm văn hóa", sẽ có một hồ bơi và mọi thứ giải trí . Tuy nhiên họ sẽ có một phòng cầu nguyện, hoặc một đền thờ Hồi giáo, ngay trong khu nhà đó.”

Theo ông Santora, những người đưa quyết định về chuyện nên sử dụng khu vực chung quanh Ground Zero như thế nào đã không cần lý gì đến cảm nghĩ của những gia đình có người thân chết trong vụ khủng bố 9-11. Ông nói tiếp:

"Điều làm chúng tôi, có thân nhân thiệt mạng, rất phiền lòng, là chúng tôi có liên hệ đến chuyện này. Sự liên hệ của chúng tôi có một cái giá phải trả mà không ai muốn trả cái giá đó cả. Thế mà họ lại không nghe theo ý kiến của chúng tôi.”

Một phát ngôn viên cho sáng kiến xây trung tâm Cordoba nói với đài VOA rằng đền thờ này sẽ phản ánh sự phong phú và tính đa dạng của thành phố New York, và phản ánh những giá trị cốt lõi của Hoa Kỳ về quyền tự do bày tỏ ý kiến và tự do tôn giáo.

Bà nhắc nhở những người chống đối việc xây đền thờ rằng nhiều người Hồi giáo cũng đã chết trong những vụ tấn công 9-11. Theo lời bà thì Cordoba House sẽ được sử dụng như một trung tâm cộng đồng, không chỉ cho riêng người Hồi giáo mà còn cho các cư dân, những công nhân viên và cho du khách đến thăm thành phố thuộc đủ mọi tôn giáo.