Tường trình buổi làm việc cuối cùng của tôi với tổ chức đảng
Đảng uỷ quận Tân Bình. Đảng uỷ phường 15.

Phạm Đình Trọng

Thư mời

Ban chấp hành đảng bộ phường 15 (Dòng trên là đảng uỷ phường 15, ngay dòng dưới lại là đảng bộ phường 15), kính mời đảng viên Phạm Đình Trọng đến tại: Hội trường A – UBND phường 15, số 822 Trường Chinh, phường 15, quận Tân Bình lúc 08 giờ 00 ngày 18 tháng 1 năm 200 (năm 2010 nhưng thiếu số 1 giữa hai số 0).
Nội dung: Theo đơn Thông báo về việc từ bỏ đảng tịch. Rất mong các đồng chí đến dự đúng thời gian.
T/M Đảng uỷ.
Phó bí thư Bành Anh Tuấn

Đọc thư mời trên, tôi xác định ngay sẽ tham dự cuộc họp, mặc dù trước đó tôi đã từ chối mọi lời mời dự sinh hoạt đảng. Ngày 23.11.2009, tôi đưa cho tổ chức đảng Thông báo từ bỏ đảng tịch đảng viên Cộng sản. Từ đó tôi đã từ chối tất cả những lời mời đi họp tổ đảng, họp chi bộ: “Tôi đã từ bỏ đảng là chấm dứt mọi liên quan với đảng”. Nhưng tôi sẽ tham dự cuộc họp này với đảng uỷ phường 15.

Thành phần dự họp có bốn cấp: Quận uỷ, đảng uỷ phường, chi uỷ, tổ trưởg đảng. Quận uỷ có: Phó ban kiểm tra, cán bộ ban kiểm tra, phó ban tuyên giáo, phó ban dân vận, cán bộ ban tổ chức, cán bộ văn phòng quận uỷ. Đảng uỷ phường có: Bí thư, phó bí thư, trưởng và phó ban kiểm tra. Ngoài ra còn có chủ tịch hội Cựu chiến binh phường.

Trưởng ban kiểm tra đảng uỷ phường 15 mở đầu cuộc họp nói rằng: Trong cuộc họp chi bộ khu phố Bốn, ngày 6.12.2009, 56/56 đảng viên ở chi bộ đã biểu quyết nhất trí khai trừ đồng chí Trọng ra khỏi đảng. Nay đảng uỷ phường muốn nghe thêm về suy nghĩ, tâm tư của đồng chí Trọng. Sao kì vậy ta? Ngay cả việc xét xử tội phạm hình sự, bị can còn được nói lời cuối cùng rồi tòa mới tuyên án. Chỉ 13 ngày sau khi tôi đưa Thông báo từ bỏ đảng, chi bộ đã mau lẹ triệu tập họp khai trừ tôi. Vậy mà 42 ngày sau khi khai trừ tôi ra khỏi đảng, đảng uỷ mới cho tôi nói lời cuối cùng là sao? Cách làm giễu cợt cả quy ước luật pháp và giễu cợt con người đến vậy sao? Cố nén lòng lại để giữ bình tĩnh, tôi đứng lên. Đã từ lâu tôi không dùng từ đồng chí. Nay không còn là đảng viên nữa, tôi càng không muốn dùng từ đó.

Tôi nói:

- Thưa các anh! Thưa các chị! Dù thấy rõ trong quá khứ đảng có nhiều sai lầm với dân tộc và theo tôi, trong hiện tại đảng cũng đang trượt trong sai lầm cả trong đối nội và đối ngoại nhưng trước ngày 13.11.2009, tôi chưa hề có ý định từ bỏ đảng. Tôi vẫn muốn tham gia, có ý kiến với đảng với tư cách là đảng viên đóng góp xây dựng đảng để đảng khắc phục sai lầm, đảm nhiệm được sứ mệnh lịch sử đưa đất nước bước vào thời kì phát triển huy hoàng. Nhưng cuộc họp với đảng uỷ phường 15 ngày 13.11.2009 đã đưa tôi đi đến quyết định từ bỏ đảng!

Tôi đưa bài viết «Ăn mày dĩ vãng – Thực chất cuộc vận động học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh» cho tổ chức đảng là để đảng nhìn lại một chủ trương, một việc làm hình thức, không thật lòng. Đây là một vấn đề của tư tưởng văn hóa, là một sinh hoạt tư tưởng. Lẽ ra cơ quan tuyên giáo của đảng phải gặp tôi, chân thành và trung thực trao đổi với tôi xem bài viết của tôi đúng sai thế nào. Nếu tôi sai, khi đó cơ quan kiểm tra đảng mới vào cuộc xem xét đánh giá mức độ sai trái của tôi để xử lý. Nhưng tổ chức đảng đã không có được nề nếp dân chủ, không có được sự cầu thị, lắng nghe. Cơ quan tuyên giáo, cơ quan lý luận tư tưởng của đảng từ thấp đến cao đều làm thinh trước đóng góp chân thành và thẳng thắn của tôi, để cơ quan kiểm tra đảng là cơ quan kỷ luật phán xét bài viết của tôi!

Ngày 11.9.2009, ban kiểm tra đảng uỷ phường 15 mời tôi đến “trao đổi về bài viết ‘Ăn mày dĩ vãng’” chỉ để hỏi tôi đã gửi bài viết cho những ai ! Ngày 13.11.2009, đảng uỷ phường 15 lại mời tôi đến “Nghe UBKT/ĐU (Ủy ban kiểm tra đảng uỷ) thông báo việc giải quyết tài liệu “Ăn mày dĩ vãng – Thực chất cuộc vận động học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh”. Ban kiểm tra đảng uỷ phường 15 đã tự đặt họ ở vị trí quá cao. Bài viết Ăn mày dĩ vãng của tôi nêu những vấn đề về tư tưởng, lý luận và thực tiễn đặt ra với cơ quan tuyên giáo trung ương và cơ quan lý luận trung ương đảng. Ban kiểm tra đảng uỷ phường 15 không có phận sự và cũng không đủ tầm giải quyết!

Nhưng suốt hơn nửa thế kỷ cầm quyền, ỷ vào quyền lực và quen cách hành xử áp đặt của chuyên chính vô sản, đảng và nhà nước ta đã tạo ra một thói quen, một thông lệ là: Những hoạt động xã hội nào cơ quan nhà nước do năng lực yếu kém hoặc do tiêu cực không quản lý được liền dùng quyền lực để cấm! Những vấn đề, những vụ việc gì cơ quan chức năng không giải quyết được bằng lý lẽ, bằng lẽ phải liền dùng sức mạnh công cụ, dùng quyền uy của tổ chức để trị! Dù ở cấp quyền lực thấp nhất của tổ chức đảng, ban kiểm tra đảng uỷ phường 15 cũng rất thuần thục trong cách hành xử đó! Và cách trị dễ nhất, tiện nhất, nhanh nhất và đã đời nhất là đẩy kẻ cần trị sang phía các thế lực thù địch, có tư tưởng chống đối, không còn trung thành với đảng, với Tổ quốc nữa!

Những ý kiến thẳng thắn và chân thành của tôi về một việc làm không thật lòng của đảng, về một nếp tư duy, một cách làm công tác tư tưởng của đảng không còn phù hợp trong hoàn cảnh hiện nay. Vấn đề đó vượt ra ngoài rất xa tầm của ban kiểm tra đảng uỷ cấp phường. Không đủ tầm giải quyết, ban kiểm tra phường 15 chỉ còn cách bác bỏ thẳng thừng những ý kiến chân thành và thẳng thắn của tôi. Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng, bài viết Ăn mày dĩ vãng của tôi nêu ra những sự thật trần trụi, nghiệt ngã. Những sự thật đó là hiển nhiên, tôi không thể bịa đặt! Nói ra sự thật đã khó nhưng biết nghe sự thật còn khó hơn! Phải trung thực và dũng cảm mới dám nhìn vào sự thật không đẹp đẽ, mới tiếp cận được chân lí. Đảng đã mở đầu sự nghiệp đổi mới bằng sự dũng cảm: Nhìn thẳng vào sự thật! Nhưng ngày nay sự dũng cảm ấy dường như đã vắng bóng! Đảng hôm nay miệng vẫn nói đổi mới đấy nhưng lòng dũng cảm không còn và bản lĩnh cũng không đủ thì không thể đổi mới, đành làm theo bài bản cũ, giáo điều, rập khuôn!

Tán dương, hùa theo, nói leo chính thống thì dễ quá, lại an toan và dễ bề thăng tiến. Nhưng hùa theo, tán dương những việc làm trái với tư tưởng đích thực của Hồ Chí Minh là đã phản bội tư tưởng Hồ Chí Minh. Lòng trung thực và sự lương thiện không cho tôi làm điều đó. Thẳng thắn chỉ ra những chủ trương, những việc làm trái với tư tưởng chân chính của Hồ Chí Minh là tôi đã dũng cảm bảo vệ tư tưởng đích thực của Hồ Chí Minh. Hùa theo sai trái của chính thống trong việc làm trái với tư tưởng thực sự của Hồ Chí Minh, ban kiểm tra đảng uỷ phường 15 đã vu cho tôi tội xuyên tạc, bôi nhọ hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh!

Không đủ dũng cảm nhìn vào sự thật cay đắng thì người nói ra sự thật tất sẽ mang vạ! Tôi hiểu điều đó nhưng vì còn tin yêu đảng, vì đảng chính là một phần cuộc đời tôi nên tôi phải chỉ ra sự thật. Phải nặng lòng với đảng lắm tôi mới viết ra những điều day dứt, xót xa tự trong sâu thẳm lòng mình với đảng. Không đủ tầm tư tưởng, cũng không đủ tấm lòng cởi mở nhìn nhận vấn đề, ban kiểm tra đảng uỷ phường 15 với tư duy xơ cứng, với chức năng qui kết, với ngôn từ quen thuộc đã đẩy tôi sang phía đối lập với đảng, biến tôi thành tội đồ của đảng, tội đồ của Tổ quốc! Trong cuộc họp ngày 18.01.2010 với cán bộ quận uỷ Tân Bình và đảng uỷ phường 15 tôi đã gọi tên việc làm đó của ban kiểm tra đảng uỷ phường 15 là: về nhận thức, đó là độc quyền chân lý, về cách làm là cả vú lấp miệng em!

Ỷ vào sức mạnh của tổ chức, của bạo lực chuyên chính, của độc quyền chân lý là cách hành xử của những người năng lực yếu kém. Cách hành xử này không phải chỉ có ở đảng uỷ phường 15 quận Tân Bình mà là cách hành xử khá phổ biến của các cơ quan đảng và nhà nước ta hiện nay. Bỏ ngoài tai sự đóng góp trung thực của tôi, những người đã làm nhiều điều trái với tư tưởng thật sự của Hồ Chí Minh vẫn tiếp tục dùng đồng tiền thuế mồ hôi nước mắt của dân rầm rộ phô trương một việc làm không thật lòng: Học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh! Trước thực trạng đó, tôi thấy chỉ còn cách từ bỏ sự không trung thực đó để được vẫn trung thành với lý tưởng chân chính của đảng mà tôi đã hiến dâng những năm tháng đẹp nhất cuộc đời. Tôi phải tách ra khỏi những việc làm ngược với tư tưởng đích thực của Hồ Chí Minh để tôi vẫn được trung thành với lý tưởng vì nước vì dân của Hồ Chí Minh.

Dù đã ra khỏi đảng nhưng đảng vẫn là một phần cuộc đời tôi, đảng vẫn còn trong máu thịt tôi nên đảng tốt đẹp thì tôi cũng mở mày mở mặt, đảng chưa tốt thì tôi cũng xót xa, phiền muộn. Vì thế trong buổi làm việc cuối cùng của tôi với tổ chức đảng ngày 18.01.2010, tôi phải thưa với tổ chức đảng một nỗi phiền muộn là:

Ngày 23.11.2009, tôi đưa cho tổ chức đảng Thông báo từ bỏ đảng tịch đảng viên Cộng sản. Từ đó cho đến cuộc họp ngày 18.01.2010, tổ chức đảng không có một lời với tôi. Nhưng đầu tháng 1 năm 2010, con trai tôi là Kiến trúc sư bỗng nhận được liên tiếp hai cuộc điện thoại của một người đàn ông không xưng tên, không nói là người ở cơ quan nào đe nẹt con trai tôi rằng muốn yên ổn làm ăn thì phải nói với bố đừng viết bài chống đảng nữa! Tiếp đến ba người phụ nữ xưng là ở hội Phụ nữ quận, hội Phụ nữ phường và tổ phụ nữ khu phố đến gặp con gái tôi cũng nói với con gái tôi như người đàn ông đã gọi điện nói với con trai tôi! Là đảng cầm quyền, đảng lãnh đạo nhà nước, dù là tổ chức đảng ở cấp phường cũng cần hành xử với tư thế “đường đường phương diện quốc gia”. Là công dân, tôi có đầy đủ trách nhiệm trước pháp luật. Là người lính đã để lại toàn bộ năm tháng tuổi trẻ vào cuộc kháng chiến giữ nước, tôi không thể không suy nghĩ, trăn trở cùng nhân dân, cùng đất nước tôi. Là nhà văn, những nghĩ suy trăn trở ấy phải trở thành trang viết. Những trang viết đó để ghi nhận, phát hiện hiện thực đất nước và giãi bày hiện thực trong lòng tôi. Những trang viết đó không phải để chống đảng. Tôi đã có đủ tư thế và lòng dũng cảm nêu những vấn đề của đất nước, của cuộc sống thì tôi cũng có đầy đủ trách nhiệm trước những trang viết của tôi về những vấn đề đó. Đe doạ cuộc sống làm ăn của con tôi để gây áp lực với tôi là việc làm không sòng phẳng, không đàng hoàng ở tư thế phương diện quốc gia!

Ngay sau hôm tôi làm việc với tổ chức đảng, một đại tá hưu trí ở hội Cựu chiến binh quận Tân Bình, đại tá Lê Minh Phong đến gặp tôi. Ông nói rằng: Bí thư quận uỷ Tân Bình Nguyễn Thị Kim Hoàng và cả phó Bí thư thường trực thành uỷ Nguyễn Văn Đua đều có lời đề nghị ông đến gặp và nói chuyện với tôi. Tôi ghi nhận sự quan tâm của Bí thư quận uỷ Tân Bình Nguyễn Thị Kim Hoàng và phó Bí thư thường trực thành uỷ Nguyễn Văn Đua dành cho tôi. Trước sự quan tâm đó, tôi viết những dòng này để giãi bày sự son sắt trung trinh đối với đảng của tôi. Ra khỏi đảng Cộng sản nhưng trong tôi mãi mãi còn một đảng lớn lao, thiêng liêng là đảng của Dân tộc Việt Nam.

Vua sáng mới dùng được tôi hiền. Người trung thực, tâm sáng mới nghe được lời nói thẳng. Đến Viện Nghiên cứu Phát triển IDS, nơi tập hợp những lõi sáng hàng đầu đất nước còn phải tự giải tán. Lời tâm huyết của những trí tuệ hàng đầu đất nước còn không được lắng nghe thì những ý kiến nông nổi của tôi nào có nghĩa lý gì! Trong tình thế đó, với thời cuộc này thì đây là những dòng cuối cùng tôi viết trực tiếp về thế sự! Giã từ thế sự để trở về giấu mình vào văn chương! Lại nhớ ông Nghè Nguyễn Khuyến, một người hiền ba lần đỗ giải nguyên nhưng gặp phải thời triều đình nhà Nguyễn lần lượt dâng từng phần đất đai gấm vóc của tổ tiên cho thực dân Pháp để giữ lấy ngai vàng, Nguyễn Khuyến cũng phải lui về giấu mình vào văn chương khi mới bốn mươi tám tuổi. Tưởng giấu mình vào văn chương nhưng nỗi niềm Nguyễn Khuyến cứ lồ lộ trong văn chương:

Ơn vua chưa chút báo đền
Cúi trông hổ đất, ngửa lên thẹn Trời!

Khi thân phận kẻ sĩ đã gắn liền với thân phận đất nước thì chẳng thể nào an phận với riêng mình:

Nếu trơ như đá thì đâu khổ
Còn chút lương tâm mới khó nguôi!