Tượng đài tưởng niệm quân nhân Liên Xô hy sinh tại Việt Nam vừa được chính thức khánh thành hôm 10/12 tại khu cảng hàng không Cam Ranh, Khánh Hòa.

Đài tưởng niệm bộ đội Liên Xô-Nga và Việt Nam được đặt tại khu các công trình văn hóa gần sân bay Cam Ranh.

Liên Xô và sau đó là Nga đã thuê cảng Cam Ranh làm căn cứ hải quân cho tới năm 2002.

Trước đó, một đại lễ cầu siêu cho các liệt sỹ Liên Xô-Nga và Việt Nam đã được tổ chức tại khu tượng đài này hôm 05/12 với sự tham gia của hàng trăm người.

Tượng đài cao 21 mét, nặng trên 800 tấn, được đặt trên một đỉnh đồi, với biểu tượng Hải quân Việt Nam sát cánh cùng Không quân Liên Xô và em bé nâng cánh chim hoà bình.

Được biết đài tưởng niệm do Liên doanh Dầu khí Vietsopetro tài trợ và làm chủ đầu tư với số vốn trên 18 tỷ đồng (gần 1 triệu đôla).

Trên đài tưởng niệm có khắc tên 44 bộ đội Liên Xô - Nga và 176 quân nhân Việt Nam đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ tại căn cứ Cam Ranh và khu vực miền Trung Việt Nam.

Không có thống kê chính thức về con số quân nhân Liên Xô-Nga chết trận tại Việt Nam, chủ yếu trong cuộc chiến chống Mỹ.

Liên Xô không bao giờ công nhận sự dính líu trực tiếp của mình trong cuộc chiến.

Chỉ đến năm 1991, khi Liên Xô tan rã, người ta mới thừa nhận có chừng 3.000 quân nhân Xô Viết tham chiến tại Việt Nam, mà theo phía Nga, chủ yếu trong vai trò cố vấn.

Chính thức họ được gọi là chuyên gia quân sự, và đã đóng vai trò trọng yếu trong việc huấn luyện các lực lượng Bắc Việt Nam nhất là trong phòng không và không quân.

Nhân dịp 65 năm ngày thành lập Quân đội Việt Nam và 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Liên Xô, Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ Việt Nam cũng đã ký các quyết định tặng thưởng, tôn vinh nhiều công dân Nga của Vietsovpetro vì tham gia xây dựng các nhà giàn ở quần đảo Trường Sa.

Hoạt động này được cho là góp phần khẳng định chủ quyền và bảo vệ biên giới Việt Nam trên biển Đông.

Sân bay quốc tế

Thứ Bảy ngày 12/12 tới, sân bay Cam Ranh chính thức trở thành sân bay quốc tế với chuyến bay đầu tiên hạ cánh từ Vladivostok với 130 khách Nga.

Cam Ranh nói riêng và tỉnh Khánh Hòa nói chung đã trở nên quen thuộc với người Nga kể từ khi quân đội Nga được quyền sử dụng quân cảng Cam Ranh.

Theo một thỏa thuận ký giữa hai nhà nước, Hạm đội Thái Bình Dương của hải quân Nga sử dụng cảng Cam Ranh trong 25 năm từ năm 1979.

Đây từng là căn cứ hải quân lớn nhất của Liên Xô bên ngoài lãnh thổ nước này.

Tuy nhiên hoạt động của hải quân Nga dần dần bị thu nhỏ cùng với sự kết thúc của Chiến tranh Lạnh và năm 2002, trước khi thỏa thuận thuê Cam Ranh hết hiệu lực, Nga đã rút hoàn toàn khỏi nơi đây.

Việt Nam sau đó tuyên bố sẽ không sử dụng Cam Ranh cho mục đích quân sự nữa, cho dù có tin Hoa Kỳ muốn thuê Cam Ranh trong chiến lược châu Á - Thái Bình Dương của mình.

Bộ Quốc phòng Việt Nam đã không chỉ một lần tuyên bố cảng Cam Ranh và các cơ sở hạ tầng đi kèm như sân bay sẽ hoàn toàn dùng cho dân sự.