WASHINGTON - Ngày hôm nay Thứ Năm 10 Tháng Mười Hai, Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama tới Oslo nhận giải thưởng Nobel Hòa Bình do Hàn Lâm Viện Na Uy trao tặng.

Người ta biết rằng ông sẽ không tìm cách che giấu hay mập mờ về thực tế là tổng thống của một quốc gia đang có chiến tranh. Và ông đến nhận lãnh giải chỉ trong vòng 10 ngày sau khi quyết định để quân lực Hoa Kỳ leo thang can dự vào Afghanistan bằng việc cho tăng viện thêm 30,000 quân.

Trong buổi họp báo ở Washington hôm Thứ Hai, khi một phóng viên đặt câu hỏi: “Trong bài diễn văn nhận giải, tổng thống sẽ có nói đến Afghanistan và việc tăng thêm quân cho chiến trường này hay không?”, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Robert Gibbs đáp ngay: “Có.”

Câu hỏi tiếp theo, “Ông có thể cho biết tổng thống sẽ nói gì chăng?” Gibbs trả lời, “Tôi không muốn đi trước tổng thống về điều này. Nhưng chỉ cần hiểu có lẽ tổng thống sẽ trực tiếp nói về quan niệm mà theo tôi nhiều người muốn biết, đó là sự trùng hợp thời điểm giữa giải Hòa Bình Nobel và quyết định đưa thêm quân Hoa Kỳ đến Afghanistan.”

Phóng viên, “Như vậy ông ta sẽ nhận giải Hòa Bình Nobel trong tư thế một tổng thống thời chiến?” Phát ngôn viên Robert Gibbs trả lời thẳng thừng, “Ðúng là như thế.”

Cách giải đáp của Gibbs cho thấy quan điểm của Tòa Bạch Ốc là không có gì lấn cấn giữa việc lãnh giải Nobel với việc tiếp tục chiến tranh ở Afghanistan, đó chỉ là hai sự kiện chồng chéo với nhau về thời điểm. Và ông Obama sẽ nói rõ về chuyện ấy.

Các thành viên Ủy Ban Nobel của Na Uy khi biểu quyết trao giải cho ông Obama đã ca ngợi ông về “những nỗ lực xuất sắc để củng cố quan hệ bang giao quốc tế và sự hợp tác giữa các quốc gia.” Biện minh thêm, họ nêu lên thành tích hoạt động của Tổng Thống Obama trong sự tiếp cận với thế giới Hồi Giáo và thúc đẩy đi tới giải giới vũ khí nguyên tử.

Theo một số thăm dò dư luận, đa số dân Mỹ cho là Tổng Thống Obama chưa xứng đáng lãnh giải Hòa Bình Nobel. Thăm dò Quinnipiac đầu tuần này cho biết chỉ có 26% ý kiến đồng ý với quyết định của Ủy Ban Nobel Na Uy. Những người chỉ trích tin là hãy còn quá sớm để ông Obama được nhận phần thưởng cao quý này với hơn 1/2 năm ở nhiệm kỳ đầu và chưa đạt kết quả gì cụ thể. Theo quan điểm của phía các người bênh vực thì không phải chỉ là thành quả quá khứ mà sự mở đường cho những triển vọng tốt đẹp tương lai còn quan trọng và đáng kể hơn.

Hồi Tháng Mười khi được tin trúng giải Nobel, Tổng Thống Obama đã nhìn nhận là một mặt cảm thấy mình hãy còn tầm thường, mặt khác đang là Tổng Tư Lệnh hai cuộc chiến tranh ở Iraq và Afghanistan. Trong bài nói chuyện truyền hình tới dân chúng Mỹ từ Học Viện Quân Sự West Point tuần trước, ông giải thích quyết định gia tăng nỗ lực chiến tranh ở Afghanistan trong một thời gian giới hạn nhằm chặn đứng sự trỗi dậy trở lại của nhóm Hồi Giáo quá khích Taliban và đánh bại đồng minh của họ là tổ chức khủng bố al-Qaeda.

Cựu Tổng Thống Jimmy Carter được giải Nobel vì những thành tích hoạt động nhiều năm sau khi đã rời khỏi Tòa Bạch Ốc. Ông được tuyên dương về “nỗ lực tìm kiếm giải pháp hòa bình cho những cuộc xung đột quốc tế, cổ vũ dân chủ và nhân quyền, phát triển kinh tế xã hội.”

Trước Obama chỉ có hai tổng thống Hoa Kỳ lãnh giải Nobel khi còn trong nhiệm kỳ nhưng không trong hoàn cảnh “chồng chéo” tế nhị như ông, những cuộc chiến tranh của Hoa Kỳ mà cả hai đều có can dự lúc đó đã chấm dứt.

Năm 1906, Tổng Thống Theodore Roosevelt được giải Nobel “vì vai trò đóng góp vào việc chấm dứt cuộc chiến tranh giữa hai cường quốc trên thế giới thời đó là Nhật Bản và Nga.”

Năm 1919, Tổng Thống Wodrow Wilson được giải Nobel vì “góp công kết thúc Thế Chiến I, thành lập Hội Quốc Liên và đề ra 14 điểm căn bản cho công pháp của nhân loại và bang giao quốc tế.”

Wilson quá già yếu không thể đến đích thân Oslo lãnh giải. Trong văn thư gởi tới Ủy ban Nobel ông viết là “còn cần làm rất nhiều điều để theo đuổi lý tưởng hòa bình.” Ông phàn nàn, “nhân loại hãy còn chưa dứt bỏ khỏi tai họa kinh hoàng về chiến tranh, tuy nhiên cũng đã đạt được nhiều tiến bộ.”

Tổng Thống Theodore Roosevelt trong bài diễn văn lãnh giải đọc tại Oslo trước một cử tọa 2,000 người, nói rằng, “Hòa bình tự nó là tốt đẹp nhưng sẽ chưa là tốt nhất nếu không đem đến lý tưởng chính nghĩa.” Theo lời ông, “Hòa bình có thể trở thành xấu xa tệ hại nếu được dùng để che giấu sự yếu hèn và nhút nhát hoặc trở thành công cụ cho chuyên chế hay hỗn loạn” và “không kẻ nào xứng đáng là một con người nếu nhận chịu ô nhục mất quyền hay nhìn thấy người thân của mình bị đau khổ mà không dám đấu tranh.”

Có lẽ những lời của Roosevelt một thế kỷ trước đã gợi ý cho Obama khi trình bày tại West Point về mục tiêu cuộc chiến tranh ở Afghanistan, “Nếu tôi không tin rằng an ninh của đất nước và dân chúng Hoa Kỳ đang bị đe dọa từ Afghanistan thì tôi sẽ rất hoan hỉ ra lệnh cho tất cả mọi quân nhân của chúng ta trở về nhà họ.” Người ta dự đoán ở Oslo, Tổng Thống Obama cũng sẽ lập luận là Hoa Kỳ phải leo thang chiến tranh ở Afghanistan vì sự nghiệp hòa bình của Hoa Kỳ và toàn thế giới.”

Phát ngôn viên Robert Gibbs, trả lời một phóng viên, cũng xác nhận là, như Tòa Bạch Ốc đã loan báo trước đây, số tiền thưởng của giải Nobel sẽ được Tổng Thống Obama tặng cho một quỹ từ thiện, tuy nhiên cho đến chưa quyết định sẽ là tổ chức nào. (HC)