Hiện nay pháp luật ở Việt Nam không quy định công dân được quyền khởi kiện Thủ Tướng chính phủ

Vào 8 giờ sáng ngày 23 tháng Chín, LS Cù Huy Hà Vũ được mời đến làm việc tại Tòa Án Nhân Dân Tối Cao, liên quan đến đơn kiện Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng về quyết định khai thác bauxite của ông.

LS Cù Huy Hà Vũ. (Hình do LS cung cấp.)

Đơn kiện đã được Cù Huy Hà Vũ , nộp cách đây ba tháng, nhưng đã bị Tòa Án Nhân Dân Hà Nội trả lại, với lý do họ chỉ có thể xét đơn kiện cấp bộ trưởng trở xuống, chứ không có đủ thẩm quyền xét một đơn kiện Thủ Tướng. Như vậy Tòa Án Nhân Dân Tối Cao đã giải quyết thế nào với đơn kiện này? Hà Giang có cuộc phỏng vấn với LS Cù Huy Hà Vũ để tìm hiểu.

Hà Giang: Luật sư có thể cho biết diễn tiến của buổi làm việc của luật sư với tòa án nhân dân tối cao sáng ngày hôm nay liên quan đến đơn kiện Thủ Tướng của luật sư không ạ?

LS Cù Huy Hà Vũ: Một vài phút trước khi làm việc chính thức, thì có một người mặc thường phục, người đàn ông đó thừa nhận, bảo là “tôi ở cơ quan an ninh.”

Làm việc với tôi chính thức thì có hai thẩm phán đại diện cho tòa án tối cao. Thứ nhất là bà Nguyễn Thị Hoàng Bạch Yến, thẩm phán, phó chính tòa hành chính tòa án nhân dân tối cao. Người thứ hai là thẩm phán Vũ Thế Đoàn, phó chánh tòa phúc thẩm, tòa án Nhân Dân Tối Cao tại Hà Nội. Người thứ ba là viên thư ký của buổi làm việc.

Trước khi làm việc chính thức, thì cả hai vị đại diện tòa tối cao trao đổi giao lưu với tôi một cách rất là lịch sự, có thể nói rất là tình cảm nữa. Họ bảo là chúng tôi được biết anh là người rất có tâm huyết với đất nước.

Bàn về việc tôi khởi kiện Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng, đầu tiên, thẩm phán Vũ Thế Đoàn hỏi tôi là sau khi tòa Hà Nội đã trả lại đơn của tôi rồi, thế thì đề nghị tôi cho biết tại sao tôi lại tiếp tục gởi đơn khởi kiện Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng cho chánh án tòa án tối cao Trương Hòa Bình.

Hà Giang: Vậy thì luật sư đã trình bày sự kiện này với họ như thế nào ạ?

LS Cù Huy Hà Vũ: Tôi cũng nói vắn tắt là do khai quốc công thần của chế độ này là Đại Tướng Võ Nguyên Giáp, ba lần gửi tâm thư, và cái kiến nghị có hàng ngàn người Việt Nam từ trong và ngoài nước tham gia, yêu cầu là phải dừng ngay dự án khai thác Bô Xít tại Tây Nguyên, bởi vì cái dự án này là xâm hại nghiêm trọng môi trường và an ninh quốc gia. Thế thì tâm thư của các tướng lĩnh Việt Nam cũng như là của hàng nghìn hàng nghìn trí thức và các thành phần xã hội khác Việt Nam, đã bị các cơ quan đảng và nhà nước, và đặc biệt là trong trường hợp này là Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng bỏ ngoài tai.

Cho nên, do bức xúc trước sự việc làm ngơ trước những nguyện vọng chính đáng của các công dân, và với tư cách là người làm công tác luật pháp, thì cái vũ khí mà thuận lợi nhất cho tôi đó là dùng kỹ thuật tư pháp để chống lại quyết định sai trái của Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng cho phép khai thác Bô Xít tại Tây Nguyên. Đó là lý do tại sao tôi khởi kiện.

Không ai có quyền kiện Thủ Tướng

Hà Giang: Sau khi nghe ông trình bày lý do mà ông đã nộp đơn kiện Thủ Tướng, thì hai vị đại diện cho tòa án tối cao của VN đã phản ứng ra sao, thưa luật sư?

LS Cù Huy Hà Vũ: Ông Vũ Thế Đoàn nói thẳng luôn, là hiện nay pháp luật ở Việt Nam không quy định công dân được quyền khởi kiện Thủ Tướng chính phủ, nên Tòa Án Tối Cao không có thẩm quyền thụ lý, và xét xử vụ kiện đối với quyết định của Thủ Tướng chính phủ.

Bà Yến cũng nói như vậy, là theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính thì Tòa Án Nhân Dân không có quyền thụ lý giải quyết đơn kiện Thủ Tướng chính phủ.

Như vậy là cả hai người này, lần đầu tiên nói một cách rất rõ ràng là ở Việt Nam này, công dân không được quyền khởi kiện Thủ Tướng. Tức là tóm lại là, ở Việt Nam này ở trên thì làm sai đến đâu đi chăng nữa, thì cũng không có gì phải sợ, cứ làm đi, bởi vì không có ai xét xử đâu. Tóm lại thì nó bật ra một cái logic là như thế!

Cả hai người đề nghị là tôi nhận lại cái đơn tôi kiện Thủ Tướng.

Trái với hiến pháp

Hà Giang: Thưa LS trong hiến pháp VN có câu là con người đều bình đẳng trước pháp luật, như vậy thì lời tuyên bố, hay ý muốn cho LS nhận lại đơn kiện Thủ Tướng của ông có là một hành xử đúng với hiến pháp VN hay không? Và LS đã phản ứng như thế nào trước yêu cầu của họ?

LS Cù Huy Hà Vũ: Hiến pháp quy định là mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, thì tại sao lại có những nguyên tắc, lại có những cách để loại Thủ Tướng ra khỏi những cái người có thể bị kiện, dù là có thể sai lầm đến đâu đi nữa. Không có bất kỳ một pháp luật nào là cấm công dân VN kiện Thủ Tướng. Vậy thì tôi thấy Thủ Tướng mà sai, mà ra quyết định trái với pháp luật và hiến pháp thì đương nhiên là tôi đâm đơn kiện. Tôi Cù Huy Hà Vũ chỉ có thể nhận lại đơn kiện này, trong trường hợp chánh án tòa án tối cao Trương Hòa Bình có văn bản trả lại đơn kiện Thủ Tướng chính phủ cho tôi là cái người khởi kiện và trong văn bản đó phải nêu rõ lý do là chánh án Trương Hòa Bình phải trả lại đơn kiện cho tôi.

Hà Giang: Như vậy LS kết luật là hành xử của hai vị đại diện tòa án tối cao là sai với hiến pháp?

LS Cù Huy Hà Vũ: Đúng là sai với hiến pháp. Nhưng mà tôi cũng muốn nói rằng, tôi đợi cái văn bản chính thức của tòa chánh án tối cao cơ. Nhưng mà tôi yêu cầu phải có văn bản chính thức theo đúng hình thức của chánh tòa án tối cao gửi cho tôi cơ.

Hà Giang: Mục đích tối hậu của ông trong việc nộp đơn kiện Thủ Tướng là gì, và như thế nào thì ông mới cho là vụ kiện mang đến kết quả thỏa đáng.

LS Cù Huy Hà Vũ: Giải quyết thỏa đáng là gì? Là Thủ Tướng phải hủy quyết định ấy đi, thế thôi.

Hà Giang: Cảm ơn LS đã dành thì giờ cho chúng tôi thực hiện cuộc phỏng vấn này.