Từ lâu nay, đảng cộng-sản đã khéo bưng bít khiến ngay cả trong quốc-nội cũng rất ít người biết tới một trận chiến khốc-liệt đã xẩy ra tại biên-giới Việt-Trung.Nhân kỷ niệm ngày này 30 năm về trước, chúng tôi sẽ lần lượt chuyển về những tin tức LIÊN-HỆ được tìm thấy từ nhiều Web-sites và trên các Blogs nội-địa để mọi người biết thêm về cuộc chiến đó.Có thể một vài độc giả không muốn nhắc lại chuyện cũ, xin vui lòng delete để khỏi vướng bận, thắc mắc. Đa tạ,NKD

Mạng Phượng Hoàng (Trung Quốc) ngày 27/2/2008, đăng bài: “Giải mật vì sao Đặng Tiểu Bình thăm Mỹ ngay trước khi khai chiến với Việt Nam”, dưới đây là bài dịch:

10 giờ sáng ngày 29 tháng 1 năm 1979 tại thảm cỏ trước thềm Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Carter đã đón Phó Thủ tướng Trung Quốc Đặng Tiểu Bình với nghi lễ đón nguyên thủ quốc gia nước ngoài. Trong bài diễn văn ngắn gọn của mình, Tổng thống Carter nhân cơ hội này nhiệt tình mời Trung Quốc cùng nước Mỹ: “cùng nhau hướng tới hòa bình và ổn định ở châu Á và trên toàn thế giới”. Còn Đặng Tiểu Bình thì lại nghiem túc chỉ ra rằng thế giới của chúng ta đang “rất không an toàn”.

Bắt tay Trung – Mỹ ngay trước cuộc chiến tranh lớn:
Ngày 1/2, Trung Hoa – Mỹ đã ra công báo chung tại Washington. Công báo nói, hai nước “nhắc lại lập trường hai nước phản đối bất kỳ nước nào hoặc một nhóm các nước nào có mưu đồ bá quyền hoặc chi phối nước khác”. Ngay trong ngày hôm đó Đại sứ Liên Xô tại Mỹ đã gặp Quốc vụ khanh ngoại giao Mỹ Vance yêu cầu giải thích rõ từ “bá quyền” trong công báo. Những từ ngoại giao của Vance định làm cho vị quan chức ngoại giao Liên Xô yên tâm, Mỹ - Trung không định liên hợp để đối phó Liên Xô. Nhưng người Liên Xô dương nhiên không yên tâm. Ngày 27/1, tức là 1 ngày trước khi Đặng Tiểu Bình thăm Mỹ, TASS đã đưa tin một lực lượng lớn quân đội Trung Quốc tập kết ở biên giới Việt – Trung. Cùng lúc đó “báo châm ngôn khoa học Ki Tô giáo”của Mỹ đã đăng bài “Bắc Kinh phát ra giọng điệu chiến tranh đối với Hà Nội”, nói, đã có dấu vết cho thấy rõ mỗi bước phát triển trong quan hệ Trung – Mỹ đều biến thành có tình nguy hiểm đối với tình hình châu Á nhất là Đông Nam Á . Vào trung tuần tháng 1 năm đó, dư luận quốc tế đã đưa nhiều tin về việc điều động và tập kết quân đội Trung Quốc ở khu vực biên giới Việt – Trung, đồng thời đưa ra rất nhiều phân tích, dự đoán.

Ngày 30/1, trong cuộc họp bí mật lần thứ nhất tại Ủy ban Ngoại giao Thượng viện Mỹ, có người hỏi: do sau khi chính quyền Cămpuchia được Bắc Kinh ủng hộ bị lật đổ, tình thế nước láng giềng cộng sản căng thẳng, liệu Trung Quốc có tấn công Việt Nam không?Đặng Tiểu Bình đã trả lời: “Chúng tôi không thể cho phép Việt Nam gây rối loạn khắp nơi, vì hòa bình và ổn định của thế giới, vì chính đất nước mình, chúng tôi có khả năng không thể không làm làm những việc mà chúng tôi không muốn làm”

Sáng ngày 30/1 sau khi kết thúc hội đàm lần 3 với Carter, Đặng Tiểu Bình nói: “nhân dân Trung Quốc kiên định đứng về phía Campuchia phản đối bọn xâm lược Việt Nam. Trung Quốc mãi mãi đứng về phía các quốc gia, các dân tộc bị áp bức, bị xâm lược, phản đối sự xâm lược, nô dịch của chủ nghĩa bá quyền, vì lợi ích lâu dài của hòa bình và ổn định quốc tế, chúng tôi sẽ kiên quyết thực hiện nghĩa vụ quốc tế của mình, thậm chí không tiếc những hy sinh tất yếu”.

Vài ngày sau đó khi đến Tokyo, Đặng Tiểu Bình đã nói với Tanaka: “không trừng phạt kẻ xâm lược, sẽ tạo ra những nguy hiểm phản ứng dây chuyền”, “ đang suy tính, để trừng phạt dù có gặp những nguy hiểm nào đó cũng phải hành động”. Đặng Tiểu Bình nói: “cần thiết phải tiến hành chế tài đối với Việt Nam”. Các quan chức Bộ ngoại giao Nhật Bản đã hết sức kinh ngạc trước việc này, nói đó là những lời lẽ dữ dội rất ít khi được dùng trong ngoại giao. Có phóng viên hỏi việc Việt Nam xâm lược Campuchia, Đặng Tiểu Bình trả lời: “điều ướcViệt Nam ký với Liên Xô có tính chất đồng minh quân sự, Việt Nam đã phát động cuộc xâm lược vũ trang trên quy mô lớn đối với Campuchia và khiêu khích ở khu vực biên giới Việt – Trung. Đối phó với loại người như thế, không có những bài học cần thiết thì e rằng các hình thức khác đều không có hiệu quả”. 

 Ngày 12/2, báo Quân đội nhân dân của Việt Nam đăng xã luận nói: “những kẻ có mưu đồ dạy chúng ta bài học, sẽ phải nếm trải bài học của đế quốc Mỹ ở Việt Nam”.

Ngày 17 thg. 2 bất ngờ

Trong những bàn tán rất nhiều, “thông báo Malaya” đăng bài xã luận với tiêu đề: “Trung Quốc có trừng phạt Việt Nam không?” đã viết: “sau khi Phó Thủ tướng Trung Quốc Đặng Tiểu Bình kết thúc chuyến thăm Mỹ, Nhật trở về Bắc Kinh ngày hôm kia, thì tình hình biên giới Trung Việt đã căng thẳng lên rõ rệt, hai bên gươm đã tuốt, nỏ đã giương, rất có thế mưa bão sắp tới gió đầy nhà (chiến tranh sắp xảy ra)”, “kể từ sau khi Việt Nam xua đuổi người Hoa, chiếm đóng Campuchia và thường xuyên xảy ra xung đột vũ trang quy mô nhỏ đối với quân và dân Trung Quốc ở khu vực biên giới, thì rõ ràng là Trung Quốc không thể không có các hành động”. Bài xã luận này thậm chí còn nói rõ trước một cách tinh xác: “sự trừng phạt, dạy cho bài học mà Đặng Tiểu Bình nói cũng giống như Trung Quốc đánh Ấn Độ trước đây, tức là đánh có mức độ xong rồi rút chứ không chiếm đất. Cuộc chiến chớp nhoáng này vừa làm vui lòng người các nước vừa chèn ép khí thế của tiểu bá phương Đông Việt Nam”.

Đối với Việt Nam mà nói điều quan trọng nhất là phán đoán rõ ngày tháng Trung Quốc sẽ tấn công. Cơ quan tình báo của Việt Nam theo dõi sát các sư đoàn tinh nhuệ của Trung Quốc tập trung ở các tỉnh đối diện miền bắc là Vân Nam và Quảng Tây từ quý 4 năm 1978, nhận định lực lượng này với số lượng lớn tới khoảng 20 sư đoàn đã có đủ năng lực đưa ra những đòn đánh mạnh bất kỳ lúc nào.

Bộ đội biên phòng tuyến 1 miền Bắc Việt Nam nhận được cảnh báo tết Nguyên Đán năm 1979 quân đội Trung Quốc sẽ tấn công. Trận địa, trạm gác, đồn công an, trạm dân quân đều trong trạng thái sẵn sàng ứng chiến, không ngờ đây là một sự kinh sợ không cần thiết. Tiếp theo lại cảnh báo vào 5 tháng 1 lại là một đêm căng thảng chờ đợi vô ích. Tiếp đó là ngày 15 tháng 1, quân Việt Nam thần hồn nát thần tính. Nhưng họ cũng không vì thế mà lơi lỏng cảnh giới và hàng ngày vẫn xây đắp công sự phòng ngự.

Phân tích từ động thái, cho thấy từ trung tuần tháng 1, Đặng Tiểu Bình rất ít xuất hiện trong các trường hợp công khai, do vậy quân đội Việt Nam đã vô cùng căng thẳng đón một cái tết sắp tới không chỉ vì tết có trọng lượng đã thành thói quen trong đời sống hai nước nên càng có tác dụng tâm lý.

Ngày 28 tháng 1 là tết theo lịch cũ, những cảnh giác của quân đội Việt Nam lại một lần nữa vô ích. Ngày chiến tranh bùng nổ, trước khi bức màn được vén lên, đều là một câu đố đối với toàn thế giới. Theo một quan chức của chính phủ Mỹ là người đã theo dõi sát sao tình hình quân sự biên giới Việt – Trung cho biết, xem ra, quân đội Trung Quốc đã có đủ khả năng hiện thực để phát động một cuộc tiến công quân sự. Ông ta nói, liệu Trung Quốc có bắt đầu tiến công trên quy mô lớn hay không chủ yếu là phải xem xét các động thái ở tuần lễ tới mà xác định. Chính phủ Mỹ phán đoán trước ngày mùng 10 (tháng 2) quân đội Trung Quốc đã làm tốt bố trí chiến đấu. Quân đội Trung Quốc sẽ lựa chọn tiến công theo hai hướng: một là theo đường Hữu Nghị Quan đến Đồng Đăng của Việt Nam, hai là theo đường quốc lộ nối với Cao bằng Việt Nam cách đó khoảng 100 km về phía Tây.

Ngày 16 tháng 2, Nhân dân nhật báo phát biểu bài “Điều đó mà chịu được thì còn cái gì không chịu được”, tuyên bố không bảo lưu sự lựa chọn cuối cùng của Trung Quốc. Cùng ngày Bộ Ngoại giao nước ta gửi công hàm cho Sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc kịch liệt phản đối Việt Nam xâm phạm lãnh thổ Trung Quốc, gây ra các vụ đổ máu mới. Ngày 17 tháng 2, Tân Hoa Xã được lệnh của Chính phủ Trung Quốc đã phát biểu tuyên bố khiển trách nhà đương cục Việt Nam không ngừng xâm phạm lãnh thổ Trung Quốc, tuyên bố bộ đội biên phòng Trung Quốc buộc phải đánh trả.
Ngày 17 tháng 2, tại trụ sở của Liên hợp quốc ở New York, Tổng thư ký Liên hợp quốc đã phá lệ trở về tổng hành dinh của Liên hợp quốc vào buổi trưa. Buổi chiều, Trần Sở Trưởng phái đoàn đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên hợp quốc, đã gặp Waldheim Tồng thư ký Liên hợp quốc và Chủ tịch Hội đồng bảo an tháng đó, trao trực tiếp bản tuyên bố mà Tân Hoa Xã đã phát đi theo lệnh của Chính phủ.

Việt Nam bị thua gào thét ầm lên
Khi Trưởng phái đoàn đại diện của Việt Nam tại Liên hợp quốc Hà Văn Lâu xin gặp gấp Waldheim, Tổng thư ký Liên hợp quốc, thì bản tuyên bố của Tân Hoa Xã còn đang dịch. 5 giờ 45 phút chiều, Trưởng phái đoàn đại diện của Việt Nam tại Liên hợp quốc Hà Văn Lâu đã chuyển lên Tổng thư ký Liên hợp quốc, thư của Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Duy Trinh, thư viết: “kính gửi ngài Tổng thư ký, tôi vinh dự thông cáo với ngài rằng: ngày 17 tháng 2 năm 1979, nhiều sư đoàn bộ binh, sư đoàn xe tăng, sư đoàn pháo binh của Trung Quốc dưới sự yểm trợ của không quân đã tiến công lớn trên toàn tuyến biên giới Việt – Trung. Họ đã chiếm lĩnh một số trạm gác và nhiều thôn trang biên giới của phía Việt Nam, những thôn trang đó nằm ở huyện Tràng Định, Lộc Bình, Hà Quảng của tỉnh Cao Bằng, huyện Mường Khương, Ba Sa(hay Bát sát) của tỉnh Hoàng Liên Sơn, huyện Phong Thổ của tỉnh Lai Châu và huyện Bình Liêu của tỉnh Quảng Ninh. Cần đặc biệt chỉ ra rằng quân đội Trung Quốc đã tấn công vào trung tâm của tỉnh Lào Cai, chiếm lĩnh những thị trấn đông dân như Đồng Đăng và Mường Khương”. Tiếp sau đó là một loạt khiển trách Trung Quốc và yêu cầu Tổng thư ký phải thế này, thế này.

Thế giới xảy ra nhiều cuộc chiến tranh, để xử lý những vấn đề như vậy Tổng thư ký đã am hiểu sâu xa trình tự, nhưng kiểu như Việt Nam tấn công cả hai phía, được lợi thì tùy tiện khoe mẽ , bị thua thì gào thét ầm ĩ, quả đã khiến ngài Tổng thư ký đau đầu.
Ngày đầu tiên xảy ra chiến tranh, cả thế giới đều bàn luận sự kiện trên, duy chỉ có người dân Việt Nam là vẫn bị che giấu. Nhân dân không biết Chính phủ của họ đã gây ra những quan hệ rất xấu đối với nhiều nước, nhất là quan hệ với Trung Quốc đã đến mức không thể thu dọn nổi. Tin tức tạm thời bị phong tỏa, hệ thống chỉ huy của quân đội không nắm được tình hình tiền tuyến, liên hệ qua điện đài, điện thoại với nhiều đơn vị bộ đội không được. Báo cáo nói Trung Quốc đã sử dụng không quân, thông tin giả này truyền đến tận Liên hợp quốc. Nhà đương cục vừa muốn làm rõ tình hình chiến tranh, vừa phải tính toán làm thế nào để nói rõ với nhân dân. Đổ trách nhiệm cho phía Trung Quốc không khó, tức là nước lớn ức hiếp nước nhỏ, then chốt là làm thế nào để logic này hài hòa với việc Việt Nam đánh Campuchia, đồng thời tiến thêm làm cho nhân dân tin rằng cô lập trên thế giới là quang vinh. Đến mãi hơn 11 giờ đêm, đài phát thanh mới vội vàng phát đi bản tin đầu tiên, mặc dù phần lớn nhân dân Việt Nam đến sáng ngày thứ hai đọc báo Nhân Dân mới biết tin, nhưng nhà đương cục thì đến mấy phút cuối cùng của ngày thứ nhất đã công bố thông tin về chiến tranh./.