Bài viết dưới đây phần lớn trích dịch từ bài “25 Top Questions & Answers On Social Security” của tác gỉa Stan Hinden , đăng trên tạp chí AARP Bulletin (12/2010).

 Xin nhấn mạnh bài này chỉ nói về tiền hưu tức ‘Social Security Benefits’ chứ không phải là tiền SSI.

Trong khi chính quyền Obama và đảng Cộng Hòa đang vật lộn về cắt giảm ngân sách , người đang thụ hưởng tiền Social Security, Medicare , Medicaid hồi hộp vì không hiểu lưỡi gươm “cắt ngân sách” có tha tào cho các trợ cấp này không vì:
· Social Security, Medicare và Medicaid chiếm tới trên 40% ngân sách quốc gia.

· Hiện có 53.6 triệu người Mỹ hưởng tiền Social Security Benefits (từ đây xin viết tắt là SS) trong đó 4.3 triệu trẻ em lĩnh trợ cấp hàng tháng
· 49% người lao động từ 55 tuổi trở lên cho biết họ chỉ dành dụm được dưới $50,000 cho tuổi hưu trí
· Trung bình tiền hưu trí cho mỗi người là $1,172/tháng
· 24% góa phụ trên 65 tuổi hòan tòan sống nhờ tiền hưu trí

Dưới đây là các câu hỏi thông dụng nhất.

1. Hỏi: Tôi sắp 62 tuổi và dự định về hưu. Tôi sẽ bắt đầu như thế nào?

Đáp: Hãy lập thủ tục xin tiền SS khoảng 3 tháng trước khi xin tiền trợ cấp bằng cách đăng ký trên website: socialsecurity.gov/ retireonline <http://socialsecurity.gov/retireonline>  hoặc gọi cho số 1-800-772-1213. Hãy sửa sọan các giấy tờ sau: thẻ an sinh xã hội, khai sinh, bằng quốc tịch (nếu không sinh tại Mỹ), hoặc thẻ xanh và W-2 của năm trước hoặc giấy khai thuế (nếu self-employed)

2. Hỏi: Tiền hưu của tôi được tính toán như thế nào?

Đáp: Tiền hưu được tính theo tổng số tiền mình đã kiếm được và đặt trọng tâm vào 35 năm mà mình kiếm được nhiều nhất. Mặt khác, người có lợi tức thấp được hưởng phần trăm cao hơn người có lợi tức cao.

Năm 2010, tiền hưu trung bình là $1,172/tháng. Dĩ nhiên khi lĩnh hưu non thì tiền hưu ít hơn khi lĩnh ở tuổi hưu toàn phần (65 hoặc 67 tuỳ theo sinh trước hay sau năm 1938 bao nhiêu năm). Giả thử lĩnh tiền SS vào lúc 62 tuổi mà được $1.000/tháng thì tiền hưu lĩnh vào lúc tới tuổi hưu tòan phần sẽ là $1,333 (30% nhiều hơn) hoặc $1,750 vào tuổi 70. Nhiều người lĩnh vào lúc 62 tuổi vì nhiều lý do khác nhau. Xin cân nhắc hơn thiệt trước khi quyết định.

3 Hỏi: Nếu tái giá , tôi có được hưởng tiền SS dựa trên lao động của người chồng quá cố không?

Đáp: Có, nếu hội đủ một số điều kiện. Ta không thể hưởng trợ cấp của người góa nếu tái giá khi chưa tới 60 tuổi ngoại trừ khi hôn nhân thứ hai chấm dứt do ly dị hoặc hủy hôn. Nếu tái giá sau 60 tuổi (50 tuổi nếu tàn phế) thì mình vẫn được hưởng trợ cấp SS theo lao động của người chồng qúa cố. Khi 62 tuổi thì có quyền chọn trợ cấp SS theo lao động của người chồng mới nếu trợ cấp này cao hơn.

4. Hỏi: Tại sao năm nay tiền SS không được điều chình theo giá sinh họat (Cost-of-living adjustment, viết tắt là COLA)

Đáp: Vì theo CPI (Consumer Price Index) giá sinh họat không thay đổi nên tiền SS không tăng

5. Hỏi: Tôi 56 tuổi và đang hưởng tiền tàn tật (disability Benefit) Khi nào thì trợ cấp của tôi được đổi thành trợ cấp SS thông thường. Và tiền trợ cấp hàng tháng có thay đổi không?

Đáp: Khi đến tuổi hưu tòan phần thì trợ cấp tàn tật tự động đổi thành trợ cấp SS thông thường nhưng tiền trợ cấp hàng tháng không thay đổi.

6. Hỏi: Người bạn của tôi qua đời lúc 66 tuổi và khi sinh thời không xin tiền SS . Vậy số tiền bạn tôi đóng góp cho quỹ Social Security sẽ ra sao. Các con của bạn tôi có lãnh được tiền SS của bố không?

Đáp: Tiền ta đóng thuế SS được chạy vào một ngân quỹ dùng để trả trợ cấp SS cho người lao động hội đủ điều kiện, và gia đình, kể cả người góa và con cái (nếu chưa quá tuổi).

7. Hỏi: Chúng tôi sửa sọan ly dị. Chồng tôi muốn ghi vào biên bản thỏa thuận rằng tôi sẽ không lĩnh tiền SS theo lao động của ông ấy. Ông ta có quyền làm như vậy không?

Đáp: Không. Ông ta không có quyền hạn gì về quyền lợi SS của bà cả. Bà vẫn có thể được lĩnh tiền SS như người đã ly dị nếu bà đã lấy ông được ít nhất 10 năm, chưa tái hôn và đã 62 tuổi trở lên nếu tiền hưu do bản thân mình lao động thấp hơn tiền hưu hưởng theo lao động của người chồng đã ly dị.

8. Hỏi: Khi dọn nhà của mẹ tôi sau khi bà qua đời tôi tìm được các ngân phiếu Social Security phát hành trong thập niên 1980. Tôi có quyền “cash” cái check này không?

Đáp: Không. Ngân phiếu SS chỉ có giá trị trong vòng 12 tháng kể từ ngày ký.

9. Hỏi: Tôi và ông bồ chung sống đã 7 năm, nếu ổng qua đời thì tôi có quyền lĩnh SS theo lao động của ông ấy không?

Đáp: Được nếu tiểu bang của bà công nhận hôn nhân ngoài giá thú (common-law marriage) nhưng bà phải có giấy tờ chứng minh được hai người đã chung sống như vợ chồng như ‘Tờ Khai’ có tuyên thệ, giấy mua hoặc thuê nhà, bảo hiểm..

10. Hỏi: Tiền đóng vào quỹ bảo hiểm của tôi có chạy vào chương mục SS cá nhân của tôi và có được trả tiền lời không?

Đáp: Nhiều người tưởng như vậy, nhưng không đúng. Tiền SS vận hành qua hệ thống “pay-as-you-go” nghĩa là ngày nay ta trả tiền SS cho những người đang hưởng tiền SS và các người thụ hưởng khác. Người lao động đóng 6,2% tiền lương của mính cho tới mức $106.800 (nghĩa là tiền kiếm được trên con số $106.800 không phải đóng thuế SS nữa), phía chủ nhân cũng phải đóng thuế SS tương tự. Tiền mà thế hệ trẻ đóng sẽ dùng để trả tiền SS cho ta khi ta về hưu.

11. Hỏi: Tôi làm việc ít hơn thời gian quy định để được lĩnh tiền SS. Chồng tôi thì làm việc đủ nhưng ổng đau yếu lắm và không sống được bao lâu nữa. Tôi có được lĩnh tiền SS không?

Đáp: Có. Nhưng tiền SS của bà tùy thuộc vào tuổi và hòan cảnh.Nếu bà ở tuổi hưu tòan phần hay gìa hơn thì bà được lĩnh 100% tiền hưu của người chồng qúa cố. Người góa trong khỏang 60 và tuổi hưu tòan phần sẽ được lĩnh tiền SS ít hơn.

12. Hỏi : Có ai không bao giờ đóng tiền cho quỹ SS mà vẫn được hưởng tiền SS không?

Đáp: Tiền SS là trợ cấp do ta đã đóng góp vào quỹ SS. Muốn được hưởng tiền SS thì ta phải đóng vào quỹ SS ít nhất 10 năm. Trong vài trường hợp người trong gia đình không lao động như vợ/chồng có thể được lĩnh tiền SS dựa theo lao động của người phối ngẫu. Nhưng chì có người cư dân hợp pháp mới được hưởng quyền lợi này.

13. Hỏi: Chồng tôi mới qua đời. Tôi có quyền chọn giữa tiền SS do bản thân tôi làm việc hoặc tiền SS theo lao động của chồng tôi không?

Đáp: Tiền SS theo hồ sơ của người chồng quá cố chỉ được trả khi mình đã 60 tuổi (hoặc 50 tuổi nếu tàn phế). Nếu bà đã ở tuổi hưu toàn phần thì bà sẽ được 100% tiền hưu của ông. Nếu lĩnh sớm hơn thì tiền SS sẽ bị bớt đi. Khi 62 tuổi mình có quyền chuyển qua tiền hưu theo hồ sơ lao động của bản thân mình. Nhưng trong mọi trường hợp bà chỉ được lĩnh một lương SS mà mình chọn thôi.

14. Tôi bắt đầu lĩnh tiền SS từ khi 62 tuổi nhưng vẫn còn đi làm. Vì tôi vẫn đóng tiền thuế Social Security vậy tiền SS của tôi có tăng lên không?

Đáp: Nếu các năm làm việccuối là những năm có lợi tức cao nhất thì cơ quan SSA sẽ tự động tính lại để tăng thêm lợi tức SS của mình và tiền SS mới sẽ bắt đầu từ tháng 12 của năm tới.

15. Hỏi: Vợ tôi bắt đầu lĩnh tiền SS khi 62 tuổi dựa theo hồ sơ lao động của bà ấy. Khi tôi về hưu thì vợ tôi có quyền lĩnh tiền hưu theo hồ sơ lao động của tôi không?

Đáp: Nếu bà đủ điều kiện lĩnh tiền SS theo cả hai cách thì SSA sẽ trả tiền SS theo lao động của bà trước rồi sẽ bù thêm phần sai biệt nếu SS lĩnh theo lao động của ông nhiều hơn.

16. Nếu tôi sống hưu ở nước ngòai tôi có thể xin SSA gửi tiền hưu của tôi tới nơi tôi ở không?

Đáp: Nếu là công dân Mỹ , trừ một vài quốc gia , hầu hết ta có thể nhận được “check” gửi đến nơi mình sống hưu hoặc rút tiền từ chương mục của mình nếu check hưu được chuyển thẳng vào chương mục của mình.
Nếu về hưu ở Cuba hay Bắc Hàn thì tiền hưu bị giữ lại cho đến khi bạn ra khỏi hai nước này và có thể lĩnh tại các quốc gia khác.
Nếu sống hưu ở Việt Nam thì bạn phải điền mẫu SSA-21 và hàng tháng phải đến sứ quán Mỹ lĩnh “check”. Nếu không phải là công dân Mỹ thì thể thức lĩnh tiền SS phức tạp lắm. Nếu chưa tới tuổi hưu tòan phần mà làm việc hoặc kinh doanh ở nước ngoài thì phải thông báo cho Sứ quán Mỹ hoặc soở SSA. Muốn biết rõ các điều lệ thì xin vào website : www. ssa.gov <http://ssa.gov/> . rồi click vào phần “Your payment While You Are Outside the United States”

17. Hỏi: Tôi lĩnh tiền SS từ khi 62 tuổi. Tôi nghe nói tôi có thể trả lại tiền SS mà tôi đã lĩnh để sau này lĩnh tiền SS cao hơn. Có đúng như vậy không?

Đáp: Được, nhưng số tiền trả lại nhiều lắm, bao gồm cả tiền người trong gia đình đã lĩnh, tiền Medicare Part B, C và D và tiền thuế không bi khấu trừ. Muốn biết thêm chi tiết xin hỏi nhân viên của SSA.

18. Hỏi: Tôi có quyền vừa lĩnh tiền trợ cấp thất nghiệp vừa tiền SS cùng một lúc không?

Đáp: Được. Tiền trợ cấp thất nghiệp (unemplloyment benefits) không bị SSA coi là tiền thu nhập hàng năm. Tuy nhiên tiền trợ cấp thất nghiệp (unemployment benefits) có thể bị cắt nếu ta được lãnh tiền hưu bổng (pension) hay các trợ cấp hưu khác kể cả tiền SS. Nên liên lạc với sở “unemployment office” của tiểu bang mình để biết rõ.

19. Hỏi: Tôi đã 63 tuổi và đang lĩnh tiền SS, nếu tôi đi làm thì tiền SS của tôi có bị cắt không?

Đáp: Tùy vào tiền thu nhập của mình. Nếu trong hạn tuổi từ 62 đến tuổi hưu toàn phần thì nếu thu nhập một năm trên $14,160 thì mỗi $2 kiếm được trên số tiền này tiền SS bị giữ lại $1, đến khi tới năm tuổi hưu tòan phần thí mỗi $3 tiền kiếm được trên số $37,680 thì tiền SS bị giữ lại $1. Vào tháng mình tới tuổi hưu tòan phần thì giới hạn này được gỡ bỏ, nghĩa là tiền hưu không bị cắt nữa và SSA sẽ “tính sổ” để bồi hòan số tiền đã bị giữ lại..

20. Hỏi: Năm nay tôi 50 tuổi, liệu khi tôi về hưu thì quỹ SS còn không?

Đáp: Quỹ SS hiện còn $2,5 trillion (1 trillion là 1 ngàn tỷ). Theo tính tóan của Ban quản trị quỹ SS thì quỹ SS có thể tiếp tục chi trả cho tới năm 2037. Sau năm đó thì quỹ SS chỉ có khả năng trả 78% trợ cấp SS. Quốc Hội đang vận động để điều chỉnh sao cho quỹ SS có khả năng chi trả đủ cho các năm sau năm 2037. Nghĩa là bạn có thể tạm yên tâm.