Năm 1223, thánh Phanxicô Assisi ở vùng Walde von Grecco đã cùng với các tu sĩ của ngài làm hang đá đầu tiên dựa theo những lời thuật lại trong phúc âm về đêm Chúa giáng sinh năm xưa và theo kiểu ru con trong một chiếc nôi.
VÒNG LÁ XANH Vòng tròn kết bằng cành lá xanh thường được treo trên cao để mọi người đều nhìn thấy. Cây xanh thường được trang hoàng trong các bữa tiệc của dịp Đông chí – thời điểm mùa đông sắp kết thúc. Trên vòng lá có 4 cây nến. Tục lệ này được các tín hữu Phái Lutheran ở Đức khởi xướng từ thế kỷ XVI, ngụ ý sự giao tranh giữa ánh sáng và bóng tối. Vòng tròn lá nói lên tính cách vĩnh hằng và tình yêu thương vô tận của Thiên Chúa. Màu xanh lá ngụ ý hy vọng Đấng Thiên Sai sẽ đến cứu con người. Bốn cây nến gồm ba cây màu tím, màu của Mùa Vọng, tượng trưng cho sự sám hối, và một cây màu hồng, màu của Chúa Nhật III mùa Vọng, còn gọi là Chúa Nhật Vui mừng (Gaudete Sunday), ngụ ý vui mừng vì Chúa sắp giáng sinh.
|
THIỆP NOEL Năm 1843, thương gia Henry Cole (người Anh) nhờ họa sĩ John Calcott Horsley (ở London) thiết kế một tấm thiệp thật đẹp để tặng bạn bè. Dịp Noel năm đó, Horsley giới thiệu tấm thiệp đầu tiên trên thế giới, và sau đó nó đã được in ra 1000 tấm. Thiệp Noel mau chóng lan rộng và trở thành mốt thịnh hành ở Anh trong suốt 10 năm kể từ khi chính phủ Anh thông qua đạo luật năm 1846 cho phép bất kỳ người dân nào gửi thư đến bất kỳ nơi nào với giá rẻ. Không lâu sau, trào lưu này du nhập sang Đức, và tới 30 năm sau người Mỹ mới chấp nhận nó.
|
QUÀ TẶNG Những món quà biểu lộ tình yêu thương của mọi người dành cho gia đình và bè bạn. Đối với một số người, những món quà giáng Sinh còn có một ý nghĩa tín ngưỡng sâu sắc, đó là lễ kỷ niệm ngày sinh của Chúa Giêsu. Chính Ngôi Hai là món quà mà Thiên Chúa đã ban tặng cho nhân loại. Sau khi Chúa Giêsu cất tiếng khóc chào đời tại Belem tại một máng cỏ, ba vị đạo sĩ phương Đông đã đến để bày tỏ sự thành kính của mình. Họ mang đến ba món quà quý giá: vàng, trầm hương và mộc dược. Vàng tượng trưng Chúa Giêsu là vua (tức là Con Thiên Chúa Cha, là Thiên Vương), trầm hương tượng trưng Chúa Giêsu là Thiên Chúa, và mộc dược tượng trưng hình ảnh Chúa Giêsu bị đóng đinh và chết trên Thập giá để cứu độ nhân loại. Ba vị đạo sĩ rất giàu có nhưng những người dân nghèo cũng mang đến bất cứ thứ gì họ có thể để tỏ lòng thành kính với Hài nhi Giêsu. Các mục đồng tặng cho Hài nhi Giêsu những hoa quả và những món đồ chơi nhỏ do chính họ tạo ra. Ông già Noel thường cưỡi xe tuần lộc từ trời đến những nhà có cây thông giáng sinh và leo qua ống khói để trao những món quà cho các em nhỏ đang ngủ, và ông thường để quà trong những chiếc vớ.
|
NGÔI SAO Các ngôi sao 5 cánh hoặc 6 cánh thường xuất hiện với đủ mầu sắc rực rỡ trong mùa Giáng sinh. Các nhà thờ đều có treo những ngôi sao, nhiều tư gia cũng treo ngôi sao lấp lánh. Một ngôi sao lớn được treo ở chỗ cao nhất của tháp chuông nhà thờ, từ đó căng dây ra mọi phía với nhiều ngôi sao nhỏ, lồng đèn và kết hoa trông rất đẹp. Ngôi sao giáng Sinh có ý nghĩa đặc biệt vì lúc Chúa Giêsu chào đời thì trên trời xuất hiện một ngôi sao sáng rực rỡ tỏa ánh sáng ra hằng trăm dặm. Từ các vùng phía Đông xa xôi (nay là Iran và Syria), có 3 vị đạo sĩ được báo ộng cứ lần theo ánh sáng ngôi sao tới gặp Hài nhi, ngày xưa gọi là lễ Ba Vua, nay gọi là lễ Hiển Linh. Họ theo sự dẫn đường của ánh sao mà đến được hang đá thành Belem, nơi Chúa Giêsu ra đời. Ba vị này quỳ trước Hài nhi, rồi dâng 3 lễ vật là vàng, trầm hương và mộc dược. Ngôi sao trở thành biểu tượng ý nghĩa của lễ Giáng Sinh và được treo chỗ trang trọng nhất ở các giáo đường, các cơ sở tôn giáo và các tư gia trong mùa Giáng Sinh để nhớ đến sự tích nói trên. Ngôi sao còn tượng trưng cho phép lạ vĩ đại của Thượng Đế.
|
CÂY TẦM GỬI và CÂY ÔRÔ Hai trăm năm trước khi Chúa Jesus ra đời, người ngoại đạo dùng cây tầm gửi để kỉ niệm ngày Mùa Đông đến. Họ thường dùng nó để trang trí trong ngôi nhà của mình. Họ tin rằng loại cây này có một khả năng chữa trị đặc biệt đối với mọi loại bệnh tật. Những người dân ở đảo Xcăngđinavi cũng coi cây tầm gửi là biểu tượng của hoà bình và sự hoà thuận. Họ còn đồng nhất cây tầm gửi với nữ thần tình yêu của họ là thần Frigga. Phong tục hôn nhau dưới bóng cây tầm gửi hẳn là xuất phát từ niềm tin này. Lúc đầu nhà thờ cắm sử dụng cây tầm gửi trong lễ Giáng Sinh vì nguồn gốc ngoại đạo của nó. Thay vào đó, cha đạo đề nghị dùng cây ô-rô (cây nhựa ruồi) làm loại cây dùng cho lễ Giáng Sinh. Ý nghĩa của vòng tầm gủi và vòng ô rô: tượng trưng cho mão gai của Chúa Giê-xu. Hạt ô rô màu đỏ giống như máu của Ngài.
|
CÂY GẬY KẸO Vào những năm 1800, một người làm kẹo ở Ấn Độ muốn biểu đạt ý nghĩa của lễ Giáng Sinh qua một biểu tượng được làm bằng kẹo. Ông bắt đầu thực hiện ý tưởng của mình bằng cách uốn cong một trong những thỏi kẹo của mình thành hình một chiếc gậy kẹo. Qua cây gậy kẹo của mình, ông đã kết hợp những biểu tượng thể hiện tình yêu và sự hi sinh của Chúa Jesus. Màu trắng biểu hiện cho sự trong trắng và vô tội của Chúa Jesus. Ba sọc đỏ nhỏ tượng trưng cho những đau đớn mà Đức Chúa Jesus đã phải chịu trước khi Ngài chết trên thập tự giá. Ba sọc đỏ còn biểu hiện ba ngôi thiêng liêng của Chúa (sự hợp nhất của Cha, Con và Thánh Thần). Ông thêm vào một sọc đậm để tượng trưng cho máu mà Chúa đã đổ cho loài người. Khi nhìn vào cái móc của cây gậy, ta thấy nó giống hệt cây gậy của người chăn cừu vì Chúa Jesus chính là người chăn dắt con người. Nếu bạn lật ngược cây gậy nó sẽ trở thành chữ J là chữ cái đầu tiên của tên Chúa Jesus. Nhờ có người thợ làm kẹo đó mà mọi người đều biết được lễ Giáng Sinh nói về điều gì.
|
BÁNH BÛCHE DE NOËL Bánh Bûche de Noël (Bánh Khúc cây Giáng sinh) là một loại bánh theo truyền thống kiểu Pháp được sử dụng trong dịp lễ Giáng sinh. Chiếc bánh này thường được chuẩn bị và trang hoàng như một khúc củi dùng để đốt trong lò sưởi. Theo truyền thống, chiếc bánh được làm từ bánh nướng xốp, cuộn lại thành hình trụ tròn sau đó được phù kem bề mặt và xung quanh. Thông dụng nhất là loại bánh nướng vàng, phủ kem sô-cô-la. Bánh Bûche thường được dùng bằng cách cắt lát như là cưa từng khúc cây vậy. Ngày nay những chiếc bánh Bûche được trang trí bằng bột đường trắng giống như tuyết, trái cây tươi, và những cây nấm được làm bằng kem đường. Theo tục lệ trong đêm trước lễ Giáng sinh, người ta hay chặt một khúc cây lớn và đem vào nhà để làm lễ. Khúc cây sẽ được đặt trên lò sưởi, chủ nhà làm lễ dâng rượu bằng cách rắc lên khúc cây một ít dầu, muối và rượu nóng, rồi đọc lên những lời cầu nguyện. Trong một vài gia đình, người con gái trẻ trong gia đình sẽ nhóm lửa đốt khúc cây bằng một ít gỗ vụn mà họ đã chuẩn bị và cất giữ từ năm trước. Ở một số gia đình, người mẹ được ưu tiên thực hiện động tác này. Tương truyền những bột than có từ khúc cây đã cháy này sẽ bảo vệ cho ngôi nhà khỏi tránh được thiên tai và sự xâm nhập của ma quỷ. Những chọn lựa về các loại gỗ khác nhau, cách đốt khúc cây và khoảng thời gian để làm nghi thức này thay đổi tùy theo những vùng khác nhau. Từ thế kỷ XII, tục lệ này được áp dụng ở hầu hết các quốc gia tại Âu châu, đặc biệt tại Pháp và Ý. Tục lệ này vẫn còn được duy trì ở Quebec như trước đây cho đến những năm cuối thế kỷ XIX. Sau đó nó dần biến mất khi những lò sưởi đá được thay thế bằng những lò sưởi kim loại hiện đại. Những khúc cây lớn được thay thế bằng những khúc cây nhỏ hơn, xung quanh được trang trí bằng những ngọn nến và cây cỏ, đặt giữa bàn như là vật trang trí. Ngày nay, bánh Khúc cây Giáng sinh đã trở thành một món bánh ngọt truyền thống, được phủ kem cà phê hoặc sô-cô-la và trang trí đẹp mắt.
|
NHỮNG CHIẾC BÍT TẤT và QUÀ TẶNG Theo truyền thuyết, nhà kia có 3 cô gái đến tuổi lập gia đình nhưng không có chàng trai nào để ý đến vì gia cảnh quá nghèo. Giám mục Myra thấy thương xót nên đã thả những đồng tiền vàng xuống ống khói nhà của 3 cô gái này. Những đồng tiền vàng rơi xuống đúng các đôi vớ mà các cô treo bên lò sưởi. Khỏi phải nói cũng biết rằng các cô vui mừng đến mức nào. Nhờ những đồng tiền váng đó mà họ đã có cơ hội thực hiện nguyện ước của mình.
|
HANG ĐÁ Chúa Giêsu sinh ra trong một hang đá nhỏ, nơi máng cỏ của các mục đồng chăn chiên tại thành Belem. Ngày nay, vào đêm 24-12 tại các giáo đường đều có hang đá, bên trong có tượng Chúa Hài đồng, tượng Đức Mẹ Maria, tượng Thánh Giuse, chung quanh có những con lừa, tượng Ba Vua, các tượng hoặc hình thiên thần, trên hang có ngôi sao tỏa ánh sáng dẫn đường ba vua tìm đến với Chúa. Mọi người đều hướng về Chúa nhân từ, cầu bình an cho nhân loại tránh khỏi chiến tranh, nghèo đói và bất hạnh. Theo tập tục Đông phương, máng cỏ là nôi Chúa nằm lúc sinh ra được làm bằng đá có hình dáng nhìn giống như một quan tài. Hài nhi Giêsu được quấn khăn tã đặt nằm trong đó như xác một người qua đời. Hình ảnh này muốn diễn tả Chúa Giêsu sinh ra trong hang đá và lúc qua đời cũng được mai táng trong mồ đá. Trong hang đá, sự sống đã khởi đầu khi Chúa Giêsu sinh ra làm người và Chúa Giêsu đã sống lại cũng trong mồ đá, khởi đầu một đời sống mới: Đời sống cứu độ. Nghệ thuật và tập tục Tây phương xây dựng hang đá như một bàn thờ. Hình ảnh này muốn diễn tả lễ tế Tạ ơn và Bí tích Thánh Thể. Belem có nghĩa là “nhà làm bánh mì”. Khi cử hành Bí tích Thánh thể là tưởng nhớ lại sự sinh ra làm người của Chúa khi xưa trong hang đá ngoài cánh đồng Belem. Và trong mỗi thánh lễ, người Công giáo cùng tiếp nhận Thánh Thể là Chúa Giêsu, ngày xưa đã sinh xuống trên cánh đồng Belem, đó là lương thực của niềm tin vào Chúa. Vì thế, hang đá không nhất thiết phải bằng đá thiên nhiên, đa số làm bằng gỗ. Trong đó, Chúa Giêsu được đặt nằm trên rơm cỏ, có đàn súc vật đứng và nằm để thở hơi ấm cho Chúa. Hình ảnh này nói lên sự khó nghèo và khiêm hạ của Chúa. Năm 1223, thánh Phanxicô Assisi ở vùng Walde von Grecco đã cùng với các tu sĩ của ngài làm hang đá đầu tiên dựa theo những lời thuật lại trong phúc âm về đêm Chúa giáng sinh năm xưa và theo kiểu ru con trong một chiếc nôi. Nhạc điệu và nôi ru con là một hình thái rất phổ thông được qúy trọng trong dân gian. Từ thế kỷ XIV đã xuất hiện nhiều kiểu hang đá theo hình thức này. Hài nhi Giêsu được đặt trong một máng như chiếc nôi cho em bé nằm, trong đó có lót cỏ rơm khô cho êm ấm. Hình ảnh này thật đẹp, thơ mộng và mang tính thơ ngây. Nhưng nó gợi lên tâm tình đầm ấm trong một mái nhà, tuy nghèo hèn đơn sơ, nhưng là quê hương tổ ấm cho con người, nhắc nhở mọi người phải biết quý trọng tổ ấm và các giá trị gia đình. Rơm cỏ lót cho Hài nhi nằm êm ấm trong máng cỏ cũng là sứ điệp: Hang đá do con người làm ra và tâm hồn con người cũng có thể là nơi Chúa Giêsu sinh ra. Khi ta sống bác ái tình người, khi ta làm việc tốt lành cho đồng loại. Ngày nay, người làm hang đá phần nào theo truyền thống hang đá của thánh Phanxicô đã làm ra, nhưng vật liệu xây dựng khác nhau là bằng gỗ hoặc bằng giấy rồi sơn phết mầu xám nhìn như đá. Ngoài những bộ tượng giáng sinh đặt trong đó, đèn điện cũng được giăng mắc thêm tùy theo văn hóa mỗi quốc gia, vùng miền, thẩm mỹ và lòng thành kính của từng dân tộc, từng thời đại.
|
NHỮNG NGỌN NẾN Có nhiều truyền thuyết kể về những cây nến đêm Giáng sinh. Nhiều người cho rằng Martin Luther là người đầu tiên có sáng kiến thắp nhiều cây nến trên các cành cây thông mùa Giáng sinh. Khi trở về nhà vào một đêm Đông gần lễ Giáng Sinh, ông đã sững sờ trước vẻ đẹp của ánh sáng từ các ngôi sao chiếu rọi trên cành cây thông nhỏ trước cửa nhà mình. Ông tái hiện lại cảnh tượng này bằng cách gắn các cây nến lên cành cây Noel trong nhà để tượng trưng cho Ngôi Sao nơi làng Belem. Có một truyền thuyết khác kể rằng một bé trai nọ bị đi lạc trong đêm Giáng sinh và nhờ ánh đèn nến nơi cửa sổ phòng mẹ mà em đã tìm được lối về nhà. Một truyền thuyết khác kể rằng Đức Mẹ Maria và Đức thánh Giuse đã tìm ra nơi trú ngụ nhờ lần theo ánh đèn hắt ra từ một cái chuồng bò lừa. Ánh sáng của những ngọn nến có ý nghĩa là thắp sáng niềm hy vọng, hòa bình, tình yêu và niềm vui sướng, chúng luôn soi đường dẫn lối cho chúng ta bước qua những ngày u tối. Trong dịp lễ Giáng sinh, có 4 ngọn nến được thắp lên: Ngọn nến Hy vọng, Ngọn nến Hòa bình, Ngọn nến Tình yêu, Ngọn nến Niềm Vui, cùng với ngọn nến thứ 5 tượng trưng cho ngày Chúa giáng sinh.
|
BỮA ĂN REVEILLON Theo Pháp ngữ, Réveillon nghĩa là “tỉnh thức”. Tại Alsace, Pháp, bữa Réveillon phải có “tam hành” là thủy (cá chép, con hàu), khí (gà tây hoặc ngỗng) và mộc (thịt heo). Tục lệ ăn gà tây là do thủy thủ của nhà thám hiểm Christophe Colombo du nhập từ Mexico.
|