(TNO) Mấy ngày Tết có thể bạn sẽ ngán ngẩm với các món ăn quá quen thuộc như thịt kho, lạp xưởng, chả lụa, pa-tê, giò thủ, thịt hầm, gà, vịt…

 Tìm thưởng thức những món tươi, ngon, lạ của vùng đất phương Nam sẽ cho bạn nhiều thú vị với nghệ thuật ẩm thực dân dã nhưng không kém phần độc đáo.
Miền Tây xưa nay nổi tiếng về các món đặc sản vùng sông nước. Xin giới thiệu với bạn đọc vài món ẩm thực đặc trưng của xứ sở này.
Cá lóc hấp mẻ: Trong các loài cá nước ngọt ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thì cá lóc là đặc sản tiêu biểu nhất. Cá lóc chế biến được rất nhiều món, từ nướng, chiên, hấp, nấu canh… Bạn hãy thử dùng qua món “cá lóc hấp mẻ”!

Hình minh họa 

Cá lóc hấp mẻ

Sử dụng cá lóc đồng chừng 800g tới 1kg mới đánh bắt, còn sống. Hấp mẻ cũng như nướng, ta không đánh vảy, cạo nhớt, không mổ bụng, không tẩm ướp gia vị trước. Cơm mẻ là chất làm chua từ cơm nguội cho lên men với một loại vi sinh vật. Cơm mẻ có vị chua dịu, rất đặc trưng.
Làm món này cũng khá đơn giản. Hành cọng cắt khúc dài, sắp xuôi, hành củ sắc mỏng lá lụa, lót dưới khay hấp, cá ngâm nước muối vài phút, rửa sạch, để lên trên bổi. Kế tiếp đắp, phủ một chén cơm mẻ lên mình cá, để lửa sôi liu riu. Thấy cá nhăn nhíu da là cá đã chín, gắp ra dĩa, giẻ, banh xác cá dài ra là có thể thưởng thức. Món này ăn với bánh tráng cuốn tép luộc cùng với rau thơm, khế xanh, xà lách, chuối chát, bún và thịt lỗ tai heo luộc! Nước chấm có thể là nước mắm me hoặc chút cơm mẻ dầm muối ớt.
Vị chua nhẹ, dịu của cơm mẻ, thịt cá thơm lừng, vị ngọt lựng của hành gốc, làm cho bạn thấy ngon miệng!
Lẩu chua bông súng cá rô đồng: là một món ngon đặc sắc của vùng sông nước Nam bộ. Nồi lẩu được nấu toàn nguyên liệu tươi sống tại chỗ nên rất hấp dẫn. Cá rô là loại cá có thịt ngọt, thơm, béo. Cá chừng non ba ngón tay khép lại, người ta gọi là cá rô “mề”, loại này đạt chất lượng nhất. Làm chừng khoảng 9 con cá rô mề, đánh sạch vảy, bỏ ruột, chặt vi, móc mang, để nguyên con.

Lẩu chua bông súng cá rô đồng

Rau ăn lẩu chua cá rô đồng rất phong phú như: bông súng, đậu bắp, rau muống, cù nèo, rau nhút, bắp chuối, giá sống, cần ống… Nhưng thành phần rau chủ yếu vẫn là bông súng đồng. Bông súng mọc hoang rất nhiều ở các bưng, đìa, ao, vũng…  Loại rau này hình cọng, mọc ngầm dưới nước. Hoa bông súng màu tím than khi nở rất đẹp. Cọng bông súng tước bỏ vỏ, cắt đoạn chừng 10cm cho dễ ăn.
Nồi nước bắc lên, khi nước sôi dằn ít muối hột. Sả bằm phi nhẹ, ớt xắt lát để vào khi nước sôi dịu xuống. Nêm đường, bột ngọt, tí nước mắm ngon. Lần lượt bỏ cà, khóm, me vô nồi nước. Nếu có con mẻ tán nhuyễn làm chất chua thì rất tuyệt. Nêm lẩu bằng rau mù om là đúng điệu nhất, bởi loại rau này có mùi thơm rất dân dã.
Cá rô thả vào nồi lẩu vừa chín vớt ra dĩa, giẻ chấm với nước mắm ngon nguyên chất. Rau nhúng vào nồi lẩu sôi liu riu ít nhiều tùy theo ý thích của bạn, ăn với bún hoặc cơm. Thịt cá rô thơm béo, bông súng mềm dịu, nước lẩu chua hơi cay sẽ làm cho du khách khoái khẩu, ăn xuất mồ hôi “giải nghể”!
Gỏi ốc đắng trộn bắp chuối: Ở ĐBSCL, ốc đắng có khá nhiều và quanh năm trên những cánh đồng, sông rạch, mương vườn. Chỉ cần cầm rổ thưa lội xuống kinh, rạch, mương, ao mò xúc khoảng non giờ đồng hồ là bạn có thể bắt được vài ký ốc đắng đem về lấy ruột làm gỏi, hoặc kho sả ớt…

Gỏi ốc đắng trộn bắp chuối

Ốc đắng rửa sạch bùn đất, cho vào thau và ngâm vài tiếng đồng hồ với nước vo gạo cho ốc nhả cặn, nhớt, đất trong miệng ra, đem chà rửa sạch sẽ cho vào nồi luộc với ít lá sả, lá ổi cho thơm, khoảng 10 phút sau thấy ốc tróc mày, đổ ra rổ, cho ráo nước, dùng tăm cứng, gai nhọn lể lấy ruột bỏ riêng vào tô.
Nếu muốn ăn nhanh, ta có thể ngâm ốc đắng vào thau nước sạch có pha giấm.
Bắp chuối xiêm hoặc bắp chuối hột xắt nhuyễn ngâm nước, vắt một miếng chanh để bắp chuối có màu trắng nhạt, không đen. Sau đó, ta vắt bóp nhẹ bắp chuối cho ráo nước, rưới vào gỏi nửa chén nước giấm có vài miếng tỏi ớt đâm dập và ít gia vị như bột ngọt, đường cát, nước mắm ngon. Cho ruột ốc vào trộn đều với gỏi bắp chuối và một ít da heo luộc xắt mỏng, rải lên dĩa gỏi một ít rau thơm xắt nhỏ cùng đậu phộng rang đâm hơi nhuyễn. Nếu có thịt ba chỉ luộc xắt mỏng sắp đều quanh dĩa gỏi thì tuyệt vời!
Gắp gỏi ốc trộn bắp chuối kèm ít rau thơm như rau húng nhủi, quế, rau răm, chấm với nước mắm tỏi ớt để ăn cơm, hay nhâm nhi với chút rượu nếp ngon, bạn sẽ cảm nhận và thú vị với hương vị đậm đà của món ăn dân dã miền sông nước ĐBSCL.
Cá chạch nướng: một món rất hấp dẫn ở miền Tây.  

Cá chạch nướng

Cá chạch bằng ngón chân cái, mình dẹp, đầu nhỏ hơi nhọn, dài khoảng gang tay, sống dưới lớp đất phù sa dày hai, ba tấc. Cá chạch ăn các sinh vật phù du có trong đất.
Cá chạch bắt lên rửa nước phèn chua cho sạch, sắp lên dĩa. Cơm mẻ tán nhuyễn ra, dằn chút muối, đường, bột ngọt cho dịu; ớt băm nhỏ trộn vào thử vừa ăn là được. Rau sống ở vườn gồm: chuối chát, khế chua, đọt cóc, ngò gai, mù ôm rửa sạch cũng được đươm ra dĩa. Sau đó là bếp than hồng đỏ rực được đem ra.
Cá chạch sắp lên vĩ nướng, khi nghe mùi thơm bắt mũi, da cá nhăn dúm lại, bong ra là chấm cơm mẻ dùng được.
Ăn cá chạch nướng, kẹp với rau sống chấm cơm mẻ. Thịt cá beo béo, mùi cá nướng thơm lựng, cơm mẻ chua chua, mằn mặn, ngon ngót, cay cay, nhâm nhi vài cốc rượu đế ngon với vài người bạn thì thật là tuyệt vời.
Lươn ruồng sả là món “độc”!

Lươn ruồng sả

Lươn cỡ ngón chân cái người lớn trở lại, rộng vài hôm cho chúng nhả cặn, bọt, sạch ruột. Để nguyên con không mổ bụng, không cạo nhớt. Lá sả tươi chừng một nạm tay, lót dưới nồi, ơ. Cho lươn vào và chụm lửa liu riu, đậy nấp he hé. Lươn bị nóng sẽ tìm đường thoát. Chúng chui, luồn vào đám sả để trốn. Sức nóng và lá sả bén, cùng tinh dầu sả sẽ làm khô sạch nhớt của con lươn. Khi thấy da lươn nức, có màu vàng bóng là thịt lươn đã chín. Do không mổ bụng, nên máu lươn sẽ thấm, rút vào thịt, vì vậy thịt lươn rất ngọt, thơm và “zin” do không sử dụng bất kỳ một thứ gia vị nào. Gắp lươn ra dĩa có lót sả cọng và rau răm. Món này chấm với nước mắm cốt dừa rất bắt.
Gỏi trái sung khô cá lóc: một món ẩm thực đơn giản nhưng rất khoái khẩu. Nướng khô cá lóc xẻ bằng bàn tay xòe trên bếp lửa than hồng cho vừa chín. Xé khô ra lấy thịt khô trộn với xoài sống băm, rưới nhẹ ít nước giấm đường trộn đều. Trái sung xanh bằng đầu ngón tay cái, xắt lát ngang mỏng, ngâm với nước muối mươi phút. Sau cùng trộn khô, xoài, sung cho thấm đều là dùng được. Có thể nhâm nhi vài cốc bia hoặc rượu đế ngon với món gỏi độc đáo này.

Gỏi trái sung khô cá lóc

Món ngon chẳng ở đâu xa, có những thứ cách đây vài mươi năm còn là những món ẩm thực dân dã, quê mùa, ngày nay đã trở thành đặc sản quý hiếm! Xưa kia cá kèo, tôm, tép, cua, ốc, cá rô, cá linh là món ăn của dân nghèo và giới bình dân!
Ngày Tết, tìm đến những món ăn dân dã nhưng độc đáo của sông nước vùng ĐBSCL, bạn sẽ có nhiều cảm xúc và ấn tượng với vùng đất “Chín rồng”- phương Nam của đất nước mến yêu.