Tượng đài kỷ niệm Chiến Sĩ Việt Nam Cộng Hòa và Hoa Kỳ do điêu khắc gia Nguyễn Tuấn thực hiện, đặt tại 14180 All American Way, Westminster, California, đã được khánh thành trọng thể ngày 27 tháng 4, 2003.

Ðây là thời gian ông Frank Fry làm thị trưởng Westminster. Công trình xây dựng tượng đài do sự đóng góp của người Việt tỵ nạn khắp nơi, tổn phí lên đến hơn 1.1 triệu đô la.Tham dự lễ khánh thành Tượng Ðài Chiến Sĩ Việt Mỹ có cả chục ngàn người, Mỹ lẫn Việt tham dự, và khi cử hành lễ thượng kỳ VNCH, với nỗi xúc động tràn ngập, hàng nghìn người đã nghiêm chỉnh cùng cất tiếng đồng ca bản quốc ca và trong giây phút này rất nhiều người đã bật khóc.

Ông Nguyễn Văn Giỏi, phó chủ tịch Ngoại Vụ của Ủy Ban Tượng Ðài Chiến sĩ Việt Mỹ. (Hình: Huy Phương/Người Việt)

Tượng đài đang thiếu ngân khoản để bảo trì:

Tượng đài đã hiện diện tại Little Saigon, thủ phủ của người Việt tị nạn đã gần 9 năm, nhưng đến hôm nay việc duy trì tượng đài như là một biểu tượng tri ân chiến sĩ Việt Mỹ đang gặp khó khăn. Lâu nay, việc bảo trì, sửa sang tượng đài đều do City Westminster đảm trách, vì số tiền bảo trì quá lớn, nên Ủy ban Tượng Ðài không còn ngân khoản để tiếp tục chi trả (sau khi tượng đài khánh thành, tính đến ngày 31 tháng 7, 2011 số tiền còn lại chỉ có $3,465.23). Trong gần 9 năm qua, thành phố Westminster đã tiếp nối phụ chi trả phần chi phí, nên hiện tại Ủy Ban Tượng Ðài đang thiếu nợ Westminster số tiền $22,750.00.

Chúng tôi đã có cuộc tiếp xúc về các vấn đề trên với ông Nguyễn Văn Giỏi, cựu luật sư, hiện là phó chủ tịch Ngoại Vụ của UBTÐCSVM, cho biết, để giải quyết vấn đề tài chánh, một buổi văn nghệ gây quỹ ngoài trời do Ủy Ban Tượng Ðài Chiến Sĩ Việt Mỹ (UBTÐCSVM) phối hợp với đài VBS, trung tâm ca nhạc Blue Ocean Music và nhiều ca nhạc sĩ nổi tiếng trong cộng đồng, mang tên “Tạ Ơn Chiến Sĩ Tự do” kỳ III, sẽ được tổ chức vào ngày 15 tháng 4, 2012 tại sân vận động trường Bolsa Grande HS. Tưởng cũng nên nhắc lại hai buổi “Tạ Ơn Chiến Sĩ Tự Do” kỳ I và II, đã diễn ra trước năm 2003 để gây quỹ giúp cho việc xây dựng tượng đài. Buổi ca nhạc gây quỹ này sẽ được đài VBS trực tiếp truyền hình.

Ông Nguyễn Văn Giỏi cũng cho biết hiện nay Ủy Ban Tượng Ðài là con nợ của thành phố Westminster nên rất “khó ăn khó nói,” khi trả nợ xong rồi, hai bên sẽ ngồi lại để thực hiện khế ước giữa Ủy Ban và City một cách rõ ràng hơn. Hiện nay Ủy Ban Tượng Ðài cần trả nợ cho City, hoàn tất phần xây dựng còn lại, thiết lập Trung Tâm Sử Liệu với hệ thống máy vi tính và an ninh khoảng $98,850.00. Ông Giỏi hy vọng sau đại nhạc hội có tiền, ông sẽ đòi hỏi City cho biết số nợ $22,750.00 là tiền nợ đã tiêu vào việc gì kèm theo chứng minh.

Ai là sở hữu chủ của tượng đài

Cũng trong thời gian này gần như đang có sự tranh chấp giữa City Westminster và Ủy Ban Tượng Ðài Việt Mỹ về chủ quyền của tượng đài nên lại càng gây thắc mắc cho những người quan tâm. Theo phiên họp Hội Ðồng Thị Xã Westminster ngày 14 tháng 9, 2011, trong phần tranh luận giữa Nghị Viên Frank Fry (kiêm chủ tịch UBTÐCSVM) với bà Thị Trưởng Margie Rice, ông Frank Fry xác nhận rằng: tiền xây tượng đài là do sự đóng góp của cộng đồng tỵ nạn CSVN, trong khi bà Rice đã lớn tiếng khẳng định tượng đài là tài sản của thành phố và do tiền đóng thuế của người dân (tax payers). Ông Nguyễn Văn Giỏi công nhận số tiền để xây dựng tượng đài là do công lao đóng góp của nhân dân Mỹ Việt, trong đó người Việt tỵ nạn khắp nơi đã đóng góp lên đến 95%, City chỉ có miếng đất mà thôi. Theo ông Giỏi quyền sở hữu thuộc những người đóng góp, trong đó trên 95% là tiền của người Việt Nam tỵ nạn cộng sản ở khắp nơi trên thế giới và UBXDTÐ là một tổ chức bất vụ lợi là đại diện cho cộng đồng.

Tượng đài trong thời gian không cờ, không lửa thiêng. (Hình: Linh Ð. Nguyễn, UBTÐ cung cấp)

Do có nhiều sự mâu thuẫn, một bên là chủ đất cho xây dựng tượng đài, một bên là sở hữu tượng đài, người ta ví như chủ đất trong khu mobile home, một khi chủ đất không đồng ý, Ủy Ban Tượng Ðài có nghĩ đến việc di chuyển tượng đài đi một nơi khác không? Ðáp câu hỏi này của chúng tôi qua cuộc phỏng vấn trên đài SBTN, ông Frank Fry đã dứt khoát trả lời “không,” và hy vọng sẽ san bằng những dị biệt giữa hai bên. Ông Frank Fry cũng nói thêm rằng trong tương lai, một ngày nào đó, những người trong Ủy Ban Tượng Ðài cũng sẽ qua đời, nhưng City sẽ còn vĩnh viễn, thì thành phố là sở hữu chủ của tượng đài cũng là điều hợp lý. Ðiều ông mong muốn là ủy ban sẽ có nhiều quyền hạn hơn.

Về phần ông Nguyễn Văn Giỏi, ông muốn kêu gọi ba vị nghị viên gốc Việt tỵ nạn hiện nay trong Hội Ðồng Thành Phố Westminster, sẽ dùng lá phiếu của mình để giúp cho Ủy Ban Tượng Ðài được dễ dàng điều hành công việc hơn mà không gặp khó khăn về phía City, như trong vụ biểu quyết để ủy ban gây quỹ bằng cách cho khắc bảng tên những ân nhân đóng góp tiền cho tượng đài mới đây.

Tượng đài không cờ, không lửa thiêng vào ngày đầu năm.

Tại Tượng Ðài Chiến Sĩ Việt Mỹ vào ngày 1 tháng 1, 2012 là ngày chào cờ đầu năm, khi mọi người đến tham dự lễ chào cờ thì không thấy hai lá cờ Việt Mỹ trên kỳ đài và cả ngọn lửa thiêng đã không cháy như thường lệ. Từ ngày tượng đài được khánh thành gần 9 năm về trước cho đến nay, chuyện này chưa bao giờ xẩy ra. Hằng trăm người đến tham dự lễ chào quốc kỳ đặt câu hỏi, và có người đã thắc mắc, gọi vào văn phòng thành phố Westminster để tìm hiểu vụ việc, nhưng không ai trả lời.

Về chuyện không có cờ và ngọn lửa thiêng đầu năm, ông Nguyễn Văn Giỏi cho biết không chỉ mấy ngày đầu năm mà chuyện này kéo dài từ lễ Giáng Sinh 2011. Theo ông, chuyện liên lạc với thành phố là nhiệm vụ của ông Frank Fry, vừa chủ tịch Ủy Ban, vừa nghị viên, nhưng cho đến nay, hơn một tháng, vẫn chưa được câu trả lời.