Đại tướng Võ Nguyên Giáp vừa gửi thư tới Thủ tướng VN Nguyễn Tấn Dũng đề nghị dừng triển khai dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên.

Tướng Giáp từng được giao chỉ đạo chương trình khảo sát bauxite Tây Nguyên

Được biết, bức thư đề ngày 5/1 nhưng tới 14/1 mới được đăng trên duy nhất một tờ báo mạng của Việt Nam.

Thư gửi 'đồng chí Nguyễn Tấn Dũng" viết cho dù đầu tháng 11/2008 một số nhà khoa học và quản lý có tên tuổi đã gửi kiến nghị để nghiêm cứu, xem xét một cách toàn diện, "các dự án này vẫn đang được triển khai".

"Trong tháng 12/2008 đã có hàng trăm công nhân Trung Quốc đầu tiên có mặt trên công trường (dự kiến cao điểm sẽ lên tới vài nghìn tại một dự án)."

Ngày 1/11/2007, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định 167 phê duyệt quy hoạch phân vùng, thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007-2015.

Theo đó, từ 2007-2015 riêng tại tỉnh Đăk Nông dự kiến hình thành đến bốn tổ hợp công nghiệp bauxite nhôm. Trong năm 2008 đã có hai dự án khai thác bauxite và sản xuất nhôm tổng công suất 1,2 triệu tấn/năm được phép triển khai tại Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ ( Đắk Nông).

Ngoài hai tỉnh trên, quy hoạch của chính phủ còn cho phép nghiên cứu và xúc tiến các dự án liên quan tại Bình Phước, Kon Tum, Bình Thuận…

Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam đã đặt mục tiêu sản xuất từ 4,8 triệu tấn tới 6,6 triệu tấn nhôm vào năm 2015.

Gây tranh cãi

Thư của đại tướng Võ Nguyên Giáp nhắc lại thời kỳ đầu những năm 1980 khi Chính phủ VN đưa chương trình khảo sát khai thác bauxite Tây Nguyên vào chương trình hợp tác đa biên với khối COMECON của các nước xã hội chủ nghĩa lúc đó.

Bản thân Tướng Giáp được phân công trực tiếp theo dõi chỉ đạo chương trình này.

Khối COMECON đã khuyến nghị Việt Nam không nên khai thác bauxite vì nguy cơ sinh thái.

"Chính phủ khi đó đã quyết định không khai thác bauxite mà gìn giữ thảm rừng và phát triển cây công nghiệp (cao su, cà phê, chè...) trên Tây Nguyên.

Bức thư nhấn mạnh: "Về quy mô, quy hoạch khai thác bauxite Tây Nguyên từ nay đến 2025 là một kế hoạch lớn, giá trị ước tới gần 20 tỷ đôla Mỹ, sẽ tác động sâu sắc nhiều mặt còn hơn cả các công trình kinh tế lớn đã có ở nước ta".

Tướng Giáp cho rằng việc nghiên cứu thẩm định cần được tiến hành và báo cáo Bộ Chính trị và Quốc hội chứ "không thể chỉ đưa vào đề xuất của các Bộ hay tập đoàn kinh tế".

"Tôi đề nghị Thủ tướng cho dừng triển khai các dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên và báo cáo Bộ chính trị chỉ đạo tiến hành các nghiên cứu vĩ mô cần thiết làm căn cứ cho mọi quyết định."

Mới đây, dự án thép khổng lồ của tập đoàn Posco, Hàn Quốc, tại Vịnh Vân Phong, Khánh Hòa, đã bị bác cũng vì quan ngại sinh thái.

Dự án bauxite Tây Nguyên dự tính có sự tham gia của các công ty Trung Quốc, quốc gia đông dân vốn đang "khát" khoáng sản và nhiên liệu.

Trong khi đó, ngày 14/1/2009, Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho phép cấp giấy phép thăm dò bauxite tại tỉnh Bình Phước.