"Nếu quý vị nói như vậy thì kể từ khi Tổng Thống Bush nhậm chức và Tổng Thống Bush đã trao cho Việt Nam món quà là rút Việt Nam ra khỏi danh sách CPC, như vậy lúc bấy giờ việc rút đó có sai lầm hay không? Có cẩn thận cân nhắc kỹ lưỡng hay không? Tôi xin hỏi quý vị vấn đề đó."

2009-05-18

Hôm Chủ nhật 17-6-2009, Thượng Tọa Thích Thiện Minh đã đại diện Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, tới gặp phái đoàn Uỷ Ban Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế Hoa Kỳ, tại một khách sạn ở TP.HCM.

Thượng toạ Thích Thiện Minh gặp gỡ phái đoàn Uỷ Ban Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế của Hoa Kỳ tại Khách Sạn Sheraton, Sài Gòn, hôm 17-5-2009.

Sau cuộc gặp với phái đoàn USCIRF, Thượng toạ Thích Thiện Minh đã dành cho cho Đài Á Châu Tự Do cuộc phỏng vấn đặc biệt về việc này. Cuộc phỏng vấn do phóng viên Đỗ Hiếu thực hiện và sau đây là phần tóm lược những điểm chính:
Nội dung cuộc gặp

Đỗ Hiếu : Thưa Thầy, là đại diện duy nhất của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất trong cuộc tiếp xúc với phái đoàn Uỷ Ban Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế (USCIRF) mới ngày hôm qua, xin Thượng Toạ sơ lược về nội dung của cuộc tiếp xúc đó.

TT Thích Thiện Minh : Xin thưa với anh Đỗ Hiếu là vào 9 giờ ruỡi sáng ngày Chủ Nhật 17-5-2009 tôi được phái đoàn Uỷ Ban Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế - Hoa Kỳ mời tiếp xúc tại Khách Sạn Sheraton ở Quận I  thành phố, dưới sự chủ trì cuộc gặp gỡ của ông Michael Cromartie, Phó Chủ Tịch USCIRF, và ông Tiến sĩ Scott Flipse, chuyên viên phân tích và giải thích về chính sách cao cấp của Hoa Kỳ.

Ngoài ra, trong đó còn có hai vị trong đoàn và một bà tuỳ viên của Sứ Quán Hoa Kỳ tại Việt Nam. Tổng cộng tất cả là 5 vị, tiếp khách từ 9 giờ rưỡi đến 11 giờ trưa.

Nội dung chính thức của cuộc tiếp xúc thì tôi cũng muốn tìm hiểu phái đoàn đến với mục đích chính là  gì, bởi vì phái đoàn đến thì đầu tiên chỉ chào hỏi  và tôi muốn hiểu biết trước, cho nên phái đoàn cũng nói rằng phái đoàn có nhận được những thông tin về sự vi phạm nhân quyền của nhà nước Việt Nam, muốn tìm hiểu cá nhân tôi và một số vị trong các tôn giáo để xác minh các thông tin đó có chính xác hay không, để phái đoàn có thể đúc kết và báo cáo về cao cấp để có phương hướng giải quyết trong tương lai. Đó là mục đích của phái đoàn.

Sau đó tôi cũng có hỏi tiếp rằng ngoài ra nếu phái đoàn, sau khi tiếp xúc với chúng tôi, có đạt được những kết quả tốt đẹp thì phái đoàn sẽ giải quyết những hướng đó như thế nào? Phái đoàn nói rằng "Chúng tôi sẽ làm hết sức mình cũng như có thể đưa Việt Nam vào trở lại danh sách như trước đây". Mặc dù phái đoàn không nói rõ danh sách CPC, nhưng ý của phái đoàn là như vậy.

Lúc đó tôi có thắc mắc, hỏi rằng "Nếu quý vị nói rằng sẽ đưa Việt Nam vào danh sách CPC thì xin phái đoàn cho biết một quốc gia  - không nói gì về Việt Nam đâu - nếu bị Hoa Kỳ liệt vào danh sách CPC thì quốc gia đó sẽ thiệt hại về quyền lợi như thế nào?" Thì chuyên viên Scott Flipse cũng có nói rằng có nhiều thiệt hại về quan hệ giữa hai nước, chẳng hạn như bây giờ cắt đi sự viện trợ về kinh tế hay là văn hoá, về giáo dục, kể cả luôn không cấp visa cho những chính khách của chính phủ sang Hoa Kỳ, và nhiều vấn đề khác.

Mặc dù tôi không nhớ hết nhưng mà ông Scott Flipse đã nói như thế, thì tôi có đặt vấn đề rằng "Nếu quý vị nói như vậy thì kể từ khi Tổng Thống Bush nhậm chức và Tổng Thống Bush đã trao cho Việt Nam món quà là rút Việt Nam ra khỏi danh sách CPC, như vậy lúc bấy giờ việc rút đó có sai lầm hay không? Có cẩn thận cân nhắc kỹ lưỡng hay không? Tôi xin hỏi quý vị vấn đề đó."

Phái đoàn Uỷ Ban Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế Hoa Kỳ trả lời rằng "Phái đoàn chúng tôi là độc lập, không liên quan đến Bộ Ngoại Giao, vì chúng tôi là của Quốc Hội hình thành cho nên giữa chúng tôi và Bộ Ngoại Giao vẫn có nhiều vấn đề bất đồng và tranh cãi. Chúng tôi xin xác nhận rằng cái sự rút Việt Nam ra khỏi danh sách CPC trong những năm trước là hoàn toàn sai lầm."

Đó là câu trả lời của Uỷ Ban Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế Hoa Kỳ.

Cũng xin thưa là qua cuộc tiếp xúc như vậy thì phái đoàn cũng có giải thích cho tôi một số vấn đề mà mình được thấy rõ cái  nhìn của phái đoàn đối với cuộc tham quan, tìm hiểu, điều tra nhân quyền của phái đoàn. Tôi cũng đặt nhiều vấn đề giữa hai bên. Xin trình bày một số vấn đề với anh Đỗ Hiếu, còn vấn đề cuộc họp thì đương nhiên dài lắm.

Đỗ Hiếu : Thưa Thượng Toạ, nói chung không khí làm việc giữa phái đoàn Hoa Kỳ và các đại diện tôn giáo, trong đó có Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất và Giáo Hội Phật Giáo Hoà Hảo, thì Thầy đánh giá ra sao?

TT Thích Thiện Minh : Thưa, không khí làm việc của hai bên rất là cởi mở, thẳng thắn và chân tình. Quý vị đó cảm thấy rằng buổi làm việc tiếp xúc với tôi và có thể với nhiều vị khác, họ cảm thấy có ấn tượng sâu sắc. Và họ nói rằng hình như Thầy cũng có quan tâm suy nghĩ về vấn đề nhân quyền, cũng như hiểu về vấn đề của Hoa Kỳ?

Tôi cũng có đặt thẳng vấn đề với họ rằng trong thời gian rút Việt Nam ra khỏi danh sách CPC thì tôi có nghe công luận quần chúng nói rằng chính phủ Hoa Kỳ và người cộng sản Việt Nam có hai vấn đề:

Thứ nhứt, người ta cho là vấn đề nhân quyền đưa ra trong quan hệ Mỹ Việt đôi khi chỉ là biểu tượng, tượng trưng cho hai bên để mặc cả thương lượng của hai phía chứ chưa đạt kết quả tốt đẹp.

Lúc bấy giờ ông Scott Flipse nói rằng "Chúng tôi không có dùng nhân quyền để mặc cả giá của hai bên. Xin đính chánh lại để cho Thầy được hiểu". Đó là một trường hợp như vậy.

Cũng qua cuộc tiếp xúc, tôi cũng có trình bày rõ là nhân dân Việt Nam bây giờ bầu cử những người đại diện xứng đáng cho mình để họ phục vụ quyền lợi của nhân dân nhưng mà khi bầu ra thì họ không phục vụ quyền lợi của nhân dân mà họ lại đè đầu cởi cổ nhân dân nữa. Cho nên dân quyền bị cướp đoạt, nhân quyền bị chà đạp, cuối cũng thì người dân mới yêu cầu đến nhân loại, lúc đó thì cộng đồng nhân loại lên tiếng nói để bảo vệ quyền con người.

Cho nên ngày hôm nay tôi thiết nghĩ phái đoàn không phải chỉ nhân danh riêng của Uỷ Ban Tôn Giáo Quốc Tế Hoa Kỳ mà quý vị còn nhân danh với tư cách là cộng đồng của con người lên tiếng nói để bảo vệ cho con người nữa.

Lúc đó phái đoàn mới OK, hoan nghênh lời nói này, và họ vui vẻ trong cuộc tiếp xúc đó, thưa anh Đỗ Hiếu.
Tự do tôn giáo?

Đỗ Hiếu :  Thưa Thượng Toạ, trước khi tạm biệt xin Thưọng Toạ cho biết ngắn gọn những điều gì Thầy cần nhắn gửi và sau hết xin Thầy cho biết từ hồi Thầy rời phái đoàn đến giờ thì Thầy có gặp điều gì thuận lợi hay khó khăn không?

TT Thích Thiện Minh : Khi làm việc với phái đoàn thì phái đoàn có hỏi rằng mấy hôm nay tôi có khó khăn gì với chình quyền hay không, thì tôi có nói là bên Bộ Công An đã cho người đến gia đình tôi thông báo rằng phái đoàn có thông qua Công An Thành Phố cho nên Thầy có đến gặp thì cứ gặp tự nhiên.

Nhưng buổi sáng Chủ Nhật thì khi tôi thức dậy thì có khoảng 4 người đeo kiếng đen đã ngồi trước nhà tôi và họ chờ tôi đi thì họ chạy xe theo. Cho nên tôi đã tìm một phương khác để đi gặp phái đoàn. Lúc bấy giờ phái đoàn ông Scott có trả lời rằng Thầy rất can đảm để cố gắng tìm gặp chúng tôi, thật là hoan nghênh.

Tôi nói điều này không có gì lạ cả vì phái đoàn cách xa bờ đại dương hàng nghìn cây số mà quý vị còn qua đây, một nước nghèo nàn để mà quan tâm đến vấn đề nhân quyền. Đặc biệt nhứt ngày hôm nay là ngày Chủ Nhật mà quý vị còn cố gắng tìm hiểu về nhân quyền, đặc biệt là quyền tự do tôn giáo, cho nên tôi không ngần ngại đến với quý vị.

Đó là những vấn đề mà họ nhiệt tâm thì mình phải đối lại bằng sự nhiệt tình, xin thưa với anh Đỗ Hiếu.

Cho nên tôi xin nhắn nhủ với đồng bào Việt Nam trong và ngoài nước là mình cũng trung thực nhưng mà không phải cầu luỵ, vì vấn đề này tôi cũng trình bày với phái đoàn nếu phái đoàn đứng với tư cách nào để nhận xét hai bên, trong khi nhà nước Việt Nam họ nói rằng mở rộng tôn giáo còn chúng tôi là những người đang bị nạn nhân của tôn giáo, tôi yêu cầu quý vị chỉ cần đứng trung gian - chính giữa - công bằng thôi là lẽ phải thuộc về chúng tôi rồi chứ không cần ngả về phía chúng tôi.

Đó là những câu nói của chúng tôi như thế để cho thấy rằng chỉ cần Hoa Kỳ đứng chính giữa trung gian thì lẽ phải sẽ về phía những nạn nhân rồi, thưa anh Đỗ Hiếu.

Đỗ Hiếu :  Xin cảm ơn Thượng toạ Thích Thiện Minh!