VietCatholic News (01 Aug 2009 15:08)
Cuộc xung đột tại giáo xứ Tam Tòa Đồng Hới và phản ứng của giáo hội địa phương trở thành mối quan tâm của giáo dân trong và ngoài nước, và không những của người dân mà còn là mối quan tâm của Đảng và nhà nước Cộng sản cầm quyền.

Trong chiều hướng tìm hiểu mọi khía cạnh của sự kiện để tìm đến giải pháp, chúng tôi phỏng vấn nhà báo Bùi Tín, cựu đại tá quân đội nhân dân từng có mặt tại Đồng Hới trong thập niên 1960 chứng kiến ngôi nhà thờ bị bom đánh sạt một góc. Ông cũng từng là phó tổng biên tập báo nhân dân, tổng biên tập báo Quân đội nhân dân chủ nhật. Hiện ông sống và làm việc tại Pháp. Cuộc phỏng vấn do Việt Long thực hiện.

Nhà thờ Tam Tòa chưa chính thức là di tích chiến tranh

RFA: Xin kính chào ông Bùi Tín, thưa ông, chắc ông theo dõi tình hình Việt Nam thì cũng rõ rằng tại giáo xứ Tam tòa đang xảy ra một vụ xung đột, mà trong vụ này thì những giáo dân và các linh mục bị đánh đập rất tàn nhẫn, nhà nước bảo rằng cái khu nhà thờ Tam Tòa đó là di tích chiến tranh mà nhà nước muốn bảo tồn, trong khi giáo dân và giáo xứ thì họ muốn xây lại nhà thờ.

Di tích chiến tranh là như thế nào, ông có chứng kiến những chiến sự ở vùng đó trong thời gian ông còn phục vụ cho quân đội nhân dân không?

ÔNG BÙI TÍN:“ Dạ vâng, về chuyện nhà thờ Tam Tòa là bị bom Mỹ sạt lên một phần là diễn ra từ năm 1966, thế mà theo như tôi biết, theo pháp luật Việt Nam thì những di tích lịch sử, di tích văn hóa, cũng như di tích tội ác chiến tranh của Mỹ, đều phải do nghị quyết của chính phủ và của Bộ văn hóa của trung ương thì mới có giá trị.

Còn thật ra, việc nhà thờ Tam Tòa được coi như là một di tích tội ác chiến tranh của Mỹ để bảo tồn, thì đây chỉ là chủ trương của địa phương, của tỉnh Quảng Bình mà thôi.

Thế thì tôi thấy cái này chỉ là một cái cớ người ta nêu ra, bởi vì khi tôi còn đi qua đấy thì tôi đã biết rằng có những xung đột ở thị trấn Đồng Hới, lúc bấy giờ chưa gọi là thành phố đâu, gọi là thị trấn Đồng Hới ấy, thì giữa lương và giáo trong chiến tranh chống Pháp cơ, thế thì do đó mà khi chiến tranh kết thúc thì có một cái chủ trương tức là giãn dân công giáo ở thị xã Đồng Hới ra các vùng xung quanh, vùng nông thôn lân cận xung quanh, không để họ trở về tụ tập đấy nữa.

Do đó mà có chủ trương là giữ nhà thờ Tam Tòa lại thành cái di tích chiến tranh mà không cho giới công giáo, không cho tòa giám mục Vinh mà cai quản cái địa phận Đồng Hới đó, xây dựng lại tại chỗ mà phải đi tìm một cái nơi khác ở xa, để mà có thể xây dựng lại cái nhà thờ đó, chứ còn cái nhà thờ thì họ coi như là cái di tích chiến tranh để không ai được động tới.”

Quảng Bình đi ngược lại chủ trương của trung ương?

RFA: Vâng thưa ông, chủ trương của Quảng Bình như vậy có đi ngược lại với chủ trương của trung ương không ạ ?

ÔNG BÙI TÍN:“ Vâng, rõ ràng là như thế bởi vì Mỹ và Việt Nam đã có một cái cam kết rồi, cam kết tức là để những quá khứ là lùi lại lịch sử không nhắc đến nữa, và những cái di tích chiến tranh cũng hạn chế thôi, do đó mà như ở Hà Nội chẳng hạn, thì cả một cái cầu Long Biên là bị bom Mỹ đánh gẫy đó, thế rồi lại cả một cái bệnh viện Bạch Mai bị đánh ngay từ chỗ giữa và hai cánh hai bên, rồi cả cái phố Khâm Thiên ở giữa thành phố đó, thì bây giờ họ chủ trương là khôi phục hoàn toàn lại hết, không để một cái di tích gì gọi là đổ nát nữa, chỉ có một cái bia nhỏ để nhắc lại là nơi đó đã chứng kiến một hành động tàn phá trong chiến tranh, thế thôi.

Thế thì tại sao mà ở Hà Nội họ không giữ lại để thành di tích lịch sử chiến tranh, tội ác chiến tranh của Mỹ, mà lại ở giữa thủ đô mà lại lớn hơn là ở Tam Tòa nhiều, mà ở một cái thị trấn cũ Đồng Hới, bây giờ là thành phố Đồng Hới đó, thì họ lại cái chủ trương đó, rõ ràng là cái chủ trương đó là một cái ngụy biện, một cái dựng đứng lên, một cái cớ để mà chống lại một cái việc hồi phục lại để cho Công giáo có thể là trở lại hoạt động như cũ và cho đồng bào Công giáo có thể sinh hoạt làm ăn và làm cái việc lễ lạc tín ngưỡng như là xưa thôi.”

RFA: Thưa ông, nếu mà nói rằng chủ trương của địa phương mà đi khác với chính sách của trung ương như vậy thì Hà Nội có thể làm điều gì để sửa sai chính sách của Quảng Bình hay không, và thực tâm Hà Nội có muốn sửa sai hay không.?

ÔNG BÙI TÍN:“ Tôi thấy là rất là khó bởi vì là, theo tin cuối cùng được biết, là Hà nội đã cử ông phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng, tức là quê ở chỗ cùng với ông Hồ Chí Minh đó, là quê ở Kim Liên, vào để mà giải quyết nhưng mà vào bí mật thôi để mà xoa dịu nhưng mà tôi nghĩ là nếu mà xoa dịu tận gốc là phải để lại cái thánh địa Tam Tòa để mà sửa chữa và xây dựng lại mặt bằng, để thành ra một cái nhà thờ mới, thì tôi nghĩ chắc là cái này có thể liên quan đến cả việc mà sắp đến, ông Nguyễn Minh Triết có thể cuối năm nay sang thăm tòa thánhVatican, và có thể là giới Công giáo họ sẽ đặt vấn đề như thế bởi vì ngoài cái vấn đề Tam Tòa thì còn xảy ra nhiều chuyện khác ở giữa Hà Nội, ở cái tòa nhà giám mục vừa rồi chẳng hạn, thì tất cả những cái đó tôi nghĩ là có thể họ đưa ra bàn bạc trong cái kỳ cuối năm gặp gỡ sắp đến.”

RFA: Trước cái viễn ảnh mà ông chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết sắp sang thăm tòa thánh La Mã thì liệu chuyến đi này của ông phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng có giải quyết theo hướng là để cho giáo dân xây lại nhà thờ tại mảnh đất trên nhà thờ Tam Tòa đó không ?

ÔNG BÙI TÍN: Tôi thấy là cái này rất khó bởi vì mâu thuẫn đã xảy ra rồi, nếu mà Trung ương can thiệp một cách thẳng thắn thì tất nhiên là không để cho địa phương làm bậy như thế gây nên cái xung đột công giáo với lại lương giáo rất là không nên, thế nhưng mà sự việc đã xảy ra rồi thì Hà Nội luôn luôn muốn giữ cái uy tín, tôi gọi là uy tín hão của mình đó, cho nên họ rất khó lùi bởi vì lùi một bước sẽ có thể lùi hai, ba bước”

Xung đột cộng sản và tôn giáo chứ không phải lương và giáo

RFA: Dạ thưa ông Bùi Tín, ông có nói đến tình hình có sự xung đột lương giáo từ những năm 1966 và trước đó là trong thời kỳ chống Pháp nữa, như vậy thì sự kiện vừa rồi xảy ra nó có thể là một sự xung đột lương giáo hay không hay đó là một sự xung đột do nhà nước dàn cảnh để cho người giáo dân không thể trở về đó để mà xây dựng nhà thờ được ?

ÔNG BÙI TÍN :Tôi nghĩ là không có sự xung đột lương giáo đâu, chỉ có xung đột là thế này: Xung đột giữa chính quyền còn mang màu sắc Cộng sản với lại các tôn giáo. Bởi vì Đảng Cộng sản vẫn theo một chính sách bí mật là kỳ thị tôn giáo, vẫn coi tôn giáo là một ý thức hệ là thuốc độc, là thuốc phiện, và vẫn coi tất cả các tôn giáo là nhảm nhí cho nên không phải chỉ là Công giáo đâu, bởi vì chắc anh cũng biết trong khi đàn áp ở Tam Tòa như thế thì ở trong Lâm đồng, việc đàn áp ở chùa Bát Nhã đó, là một chuyện rất là nghiêm trọng, cũng là công an huy động xã hội đen, cũng là hành hung đối với giới tu ở đấy, là công an cùng với xã hội đen phối hợp với nhau hành hung và đánh chảy máu, vỡ đầu, cũng bị thương rồi cũng những người bị bắt và bị bắt vì những cớ rất là không đâu.”

RFA: Thưa, như vậy có nghĩa là những vụ xung đột này là do chủ trương của trung ương chứ đâu phải của Lâm Đồng hay là của Quảng Bình, phải không ông?

ÔNG BÙI TÍN:“Vâng, chính nó bắt nguồn từ bản chất của chế độ, nó bắt nguồn từ bộ chính trị hiện nay là bộ chính trị Cộng sản vẫn còn có một cái kỳ thị cơ bản về tôn giáo, do đó việc mà bình thường hóa giữa chính quyền Cộng sản ở Hà Nội với tòa thánh Vatican còn khó khăn lắm bởi vì liên quan đến vần đề ruộng đất, mà ruộng đất không lui sở hữu cho nhân dân về quyền sử dụng đất cũng như các tôn giáo có quyền sử dụng đất, vẫn còn tịch thu mãi tất cả những tài sản, nhà cửa, ruộng đất của họ thì những vấn đề đó là không thể được giải quyết"

RFA: Dạ vâng, xin cám ơn ông Bùi Tín về cuộc phỏng vấn vừa rồi, và như thường lệ, chúng tôi xin xác nhận cùng quý thính giả rằng, ý kiến của người được phỏng vấn vừa rồi không nhất thiết phản ảnh quan điểm và lập trường của Đài Á Châu Tự Do. Việt Long xin kính chào quý thính giả.