Thế là Anh sắp bước vào năm tù thứ 17 của lần tù thứ 4! Còn hai bạn tù của Anh, Nguyễn Phong và Nguyễn Bình Thành, cũng bước sang năm thứ ba. Đối với Anh, nửa đời linh mục rồi còn gì!! Sao Anh lại “dại dột” thế? Khôn ngoan im lặng hay lịch sự biết điều, khiêm tốn xin xỏ hay âm thầm hợp tác, “chuyên chú tu hành” thay vì “hoạt động chính trị”, lấy nguyên tắc “được việc” thay vì “đúng việc” làm kim chỉ nam, Anh đã có thể sống thong dong nhàn nhã, xây dựng biết bao công trình, tổ chức biết bao lễ hội, xuất ngoại biết bao lượt lần để “làm sáng danh Chúa, cứu các linh hồn, tốt đời đẹp đạo”!?! Đàng này Anh lại cứ liên tục lên tiếng đấu tranh, bênh vực những thân phận đau khổ, để rồi liên tục chui vô nhà đá cho khổ cực tấm thân, phí cả đời trai trẻ!!

 Có người từng nói là Anh và các bạn Anh trong Nhóm Linh mục Nguyễn Kim Điền mắc khẩu nghiệp, gánh khẩu họa! Thầy Chí Thánh, Gioan Tẩy giả, Các Tông đồ và bao Ngôn sứ suốt dòng lịch sử Dân Chúa đã chẳng cùng số phận sao? Nếu Chúa Giêsu đừng có gọi lãnh đạo chính trị như bạo vương Hêrôđê là “con cáo già” (x. Lc 13,32), gọi lãnh đạo tôn giáo như các Biệt phái và Kinh sư là “lũ giả hình”, “loại mả tô vôi”, “hạng dẫn đường mù quáng”, “quân ngốn tài sản của các góa phụ” (x. Mt 23,13-27), đừng có lên tiếng khai mào sứ vụ kiểu khích động: “Thiên Chúa đã sai tôi đi công bố cho kẻ bị giam cầm biết họ được tha, người bị áp bức được tự do trả lại” (x. Lc 4,18), “Phúc cho ai bị bách hại vì sống công chính” (x. Mt 5,10)… Nếu Thánh Gioan Tẩy giả đừng có gọi phái Xa-đốc (hàng tư tế thỏa hiệp với quân xâm lược) là “nòi rắn độc” (x. Mt 3,7), đừng quở trách binh lính: “Chớ hà hiếp ai, không được tống tiền!” (x. Lc 3,14), đừng có cảnh cáo vua Hêrôđê: “Ngài đâu được phép lấy chị dâu làm vợ!” (x. Mt 14,4)... Nếu hai vị không mắc cái “bệnh ham nói”, “thói phê bình” những kẻ đang nắm quyền lực thì làm chi mà phải bị săn đuổi, chịu giam cầm và sống mới được 1/3 đời người đã phải bỏ mạng trên thập giá nhuốc nhơ hay dưới lưỡi gươm oan nghiệt? Nếu các ngôn sứ Cựu Ước đừng có lên án -với bao lời nảy lửa- những kẻ quyền thế quỵt lương (x. Gr 22,13; Ml 3,5), những tay giàu có gian lận (x. Am 8,5; Hs 12,8), những ông quan tòa vụ lợi (x. Mk 3,11; Is 1,23), những người lãnh đạo “chà đạp lên mặt kẻ nghèo khó” (x. Is 3,15)… thì làm chi mà phải bị cường quyền bách hại, giết chết, sống chưa mãn đời? Âu cũng là khẩu nghiệp! Mà Kinh Thánh có gọi các ngài là “làm chính trị” không nhỉ?

 Anh đã hiểu rằng lời nhắc nhở của Chúa: “Hài nhi hỡi, con sẽ được gọi là ngôn sứ của Đấng Tối Cao” trong kinh sáng mà các linh mục và tu sĩ phải đọc mỗi ngày, thật thúc bách và đòi hỏi biết mấy! Anh đã hiểu rằng trong một xã hội mà hạng cầm quyền, đảng lãnh đạo chỉ biết bưng bít chân lý, chà đạp lẽ phải, tham nhũng bóc lột, áp bức bạo hành, công cụ hóa các thế lực tinh thần, thì vinh quang được làm chứng nhân, danh dự được làm ngôn sứ cho công lý, cho sự thật, cho Thiên Chúa đòi buộc phải ra khỏi thánh đường bình yên (dĩ nhiên không phải ra hẳn) để dấn thân vào trần thế hỗn loạn và can đảm trả giá. Có cuộc đời nào làm chiến sĩ cho phẩm giá của con người, cho quyền sống của thế nhân, cho tự do của tôn giáo, hay đơn giản là sống cho xứng phận người đứng thẳng, mà lại không lãnh sóng gió bão bùng, mà không gánh khổ đau bách hại?

 Anh đã hiểu rằng hạng nghèo khó cần thương giúp hơn hết (như bổn phận của Giáo hội và của linh mục) không phải là hạng nghèo khó về của cải mà là hạng nghèo khó về nhân quyền. Nghèo về của cải chỉ khổ, nghèo về nhân quyền vừa khổ vừa nhục và còn kéo theo đủ thứ tai họa! Anh không chỉ bằng lòng với việc bác ái cứu trợ (vốn được bạo quyền hoan nghênh tán thưởng) mà còn tiến tới việc bác ái giải thoát (luôn bị cường lực cấm đoán cản ngăn) và cho đó là quan trọng hơn cả, khẩn thiết hơn cả, là cách giải quyết tận gốc vấn đề. Anh đã chẳng lẳng lặng xót thương, âm thầm cầu nguyện, kín đáo trợ giúp các nạn nhân của bất công, một đã dấn thân nhập cuộc, hiên ngang đứng cạnh nỗi khổ của đồng đạo, của đồng bào, của tôn giáo, của đất nước, và công khai lên tiếng, vạch mặt chỉ tên cái nguyên nhân sâu xa, cội nguồn đầu hết của mọi bất công bất hạnh : chủ nghĩa phi nhân, chính đảng chuyên quyền và chế độ toàn trị.

 Xin cảm ơn Anh vì lời nói thẳng thắn và hành động can đảm, cái nhìn sâu sắc về xã hội và chiến lược đấu tranh đúng đắn (đồng thành lập Khối dân chủ bất bạo động 8406 chẳng hạn), cộng thêm tấm gương hy sinh trong tù ngục tháng năm dài của Anh, đã và đang dấy lên cả một phong trào đòi tự do tôn giáo và dân chủ nhân quyền trên Quê hương, đặc biệt kéo theo sự nhập cuộc ngày càng đông đảo của các đồng nghiệp linh mục. Nhất là khi vấn đề quyền con người đang mở rộng ra thành vấn đề quyền dân tộc với hiểm họa giang sơn Tổ quốc bị xâm lấn, an ninh Tổ quốc bị đe dọa, với viễn tượng nước mất, nhà tan, đạo tiêu tùng! Nếu các lãnh đạo tinh thần không lên tiếng lúc dầu sôi lửa bỏng này, lúc mà giáo dân và lương dân đang mong đợi họ, cầu khẩn họ, thì khi đất nước trở lại thanh bình, sạch bóng Cộng sản, thoát đại nạn ngoại xâm, ai mà còn thèm nghe họ nữa, như kinh nghiệm thấm thía hiện giờ bên Đông Âu của các lãnh đạo tinh thần đã lặng câm như hến hay đã thỏa hiệp với quỷ!

 Xin cảm ơn Anh đã làm người khởi xướng mạnh mẽ, bắn phát súng lệnh (cụ thể và đặc biệt qua 9 Lời Kêu gọi từ tháng 12-2000 đến tháng 02-2001) cho đại cuộc đòi lại các tài sản vật chất và tinh thần mà các tập thể lẫn cá nhân, dân sự lẫn tôn giáo đang tiến hành ngày càng quyết liệt. Những cuộc đòi đất đai của các dân oan và của các giáo hội, đòi công bằng của các công nhân, đòi độc lập của các tôn giáo, đòi nhân quyền của các nhà dân chủ, đòi tham gia việc nước và đòi tài sản tổ tiên của mọi tấm lòng ái quốc hôm nay đã chẳng cảm hứng phần lớn từ những Lời Kêu gọi ấy sao? đã chẳng được nhắc nhở phần lớn trong những Lời Kêu gọi ấy sao? Nhưng rồi, chính vì những lời khởi xướng ấy mà Anh đã phải gánh chịu bao đau khổ và tù ngục. Phải chăng đó là nỗi bất hạnh của người thức dậy sớm? Đau khổ ấy đến từ bên ngoài cũng như tự bên trong.

 Mới đây thôi, khi được hỏi vì sao không lên tiếng bênh vực cho Anh, một trong những người có trách nhiệm về Anh đã trả lời (đại ý): “Vì cha Lý đã chẳng giữ tư cách mình là một linh mục trước tòa án. Sao lại có những hành động như lấy chân đá vành móng ngựa, sau đó lại nắm tay cao thẳng lên (sic) hô to “Đả đảo đảng Cộng sản”! Như thế có khác chi một giáo dân la hét trong nhà thờ!”. Trời ơi, cái phiên tòa đó (và chuỗi ngày thẩm vấn các bị can trước đó), ai chẳng biết là đầy gian manh, cưỡng bức, vô luật, không trạng sư, không chứng nhân, không thân thuộc, không quyền tự vệ, lại còn bịt miệng và chận họng các bị cáo, nghĩa là phiên tòa của một bọn cướp, trong đó chẳng tồn tại công lý, chẳng tồn tại pháp luật, hết sức bất công, thô bỉ và quái đản, rất đáng bị đả đảo (y như những sự việc cũng quái đản, thô bỉ và bất công không kém quanh vụ sơ thẩm và phúc thẩm 8 giáo dân Thái Hà), thế mà lại đem so sánh nó với chốn thánh đường tôn nghiêm? Nói thế thì khác gì tay chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Thế Thảo đã kết án các Linh mục Thái Hà trong thư gửi Hội đồng Giám mục VN và Giám tỉnh Dòng CCT ngày 12-12-2008: “Trước và trong quá trình diễn ra phiên tòa, một số giáo sĩ tại nhà thờ Thái Hà… đã có những lời nói, việc làm cổ súy, khuyến khích các hành vi vi phạm Pháp luật... đã có thái độ và lời nói phỉ báng Pháp luật và Nhà nước Việt Nam… đã nói phiên tòa là “phiên tòa của ma quỷ và bóng tối”… Các linh mục ấy đáng bị điều chuyển khỏi địa phận thành phố Hà Nội”. Phải chăng người ta muốn biến hai câu thơ nổi tiếng của Anh: “Tòa án Cộng sản Việt Nam: trò hề bỉ ổi ngàn năm chê cười” thành “Tòa án Cộng sản Việt Nam: thánh đường công lý ngàn năm rạng ngời” ? Phải chăng chỉ vì dám chân đá, miệng hô đả đảo cái nền pháp chế khốn nạn như thế (cũng như lũ người đẻ ra nó) mà những gì Anh đã làm và đã chịu vì Quê hương và Đạo giáo trở thành xấu xa, tội lỗi, không thể can thiệp và bênh vực được?

 May thay, bên cạnh thái độ dửng dưng, vô trách nhiệm đến gây ngỡ ngàng đó, đa số đồng bào quốc nội lẫn hải ngoại và cộng đồng dân chủ thế giới đều bênh vực Anh, ủng hộ Anh, tiếp bước Anh… Bằng chứng là cuốn “Vụ án Lm Nguyễn Văn Lý và lương tâm công giáo” (2007) và cuốn “Lm Tađêô Nguyễn Văn Lý, cuộc đời đấu tranh cho tôn giáo và dân chủ nhân quyền” (2008) đã được phổ biến rộng rãi. Bằng chứng là tấm hình Anh bị bạo quyền bịt miệng trong phiên tòa ô nhục ngày 30-03-2007 đã bay khắp thế giới, in ra hàng triệu bản, hiện diện nơi đâu mà dân Việt yêu nước biểu tình, triển lãm, hội thảo… Mười ba panô (billboard) khổng lồ về cảnh độc đáo đó đang được dựng lên ở Hoa Kỳ và Úc châu. Tấm hình này còn được tặng riêng cho chính giới và báo giới nhiều nước cũng như dí vào mặt đám lãnh đạo và cán bộ VC xuất ngoại… Nó là biểu tượng cho Việt Nam hôm nay, là lá bùa trù yểm Việt cộng gian đảng, là lời hiệu triệu cho toàn thể Đồng bào… Bằng chứng là từ nhiều năm nay, bao tổ chức đoàn thể trên thế giới (Việt Nam lẫn ngoại quốc) đều liên tục đòi trả tự do và danh dự cho Anh lẫn các chiến sĩ dân chủ đang bị tù đày… Bằng chứng là tổ chức quần chúng đấu tranh và cơ quan ngôn luận tranh đấu mà Anh đồng thành lập, tức Khối 8406 và tờ Tự do Ngôn luận, vẫn lừng lững tiến trên con đường trực diện với Cộng sản, bất chấp mọi đánh phá, trả thù hèn hạ và nham hiểm của họ.

 Anh Lý, Anh Phong, Anh Thành và Quý Chiến sĩ dân chủ, Tù nhân lương tâm, Anh hùng Dân tộc thương kính, xin hãy an lòng! Hy sinh của bản thân và gia đình Quý Vị đang là dầu giữ mãi ngọn đuốc đấu tranh và là lực thúc đẩy toàn thể dân tộc bịt miệng vĩnh viễn và tống cổ muôn đời cái ác đảng độc tài toàn trị, buôn dân bán nước một ngày nào đó gần đây thôi! Thiên Chúa và Dân tộc đang nhìn Anh và các Vị như những người con yêu quý!
Viết tại Huế ngày 25-03-2009, kỷ niệm hai năm phiên tòa ô nhục!