I- Tường thuật:

Làng An Bằng nằm ở vùng duyên hải (xin xem bản đồ dưới đây), giữa hai cửa Thuận An và Tư Hiền, cách thành phố Huế độ 25km theo đường chim bay, hướng Đông Nam, thuộc xã Vinh An, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên-Huế. Làng thành lập từ năm 1571. Trước đây, đa số là ngư dân. Ngôn từ và cung cách rất đặc sắc, không nơi nào có: cương trực, bộc phát và rộng lòng. Lương giáo chan hòa tình tương thân tương ái, sống chết có nhau như chung một con thuyền giữa biển cả. Trong ngôi làng ấy, có giáo xứ An Bằng, thuộc Tổng Giáo phận Huế, đã lãnh nhận hồng ân đức tin Công giáo từ năm 1894, hiện gồm 800 giáo dân, chia thành 4 giáp: An Bắc, An Thượng, An Trung, An Mỹ. An Bắc là giáp sát biển, dân làm nghề đánh cá.

Giáp An Bắc với Thánh giá

Từ xưa, giáo dân An Bắc thường sum họp nơi mảnh đất thuộc khu vườn của ông Lê Khinh để đọc kinh chung thờ phượng Chúa. Sau này có dịp thuận lợi tổ chức hành lễ cầu an, mừng bổn mạng, mừng Chúa Giáng sinh, Phục sinh.

Giữa năm 2007, giáo dân làm đơn xin chính quyền xã và các cấp cho phép làm một đài lễ vững bền gồm một cây Thánh Giá, một bàn thờ, một tượng Thánh Tâm Chúa Giêsu, bổn mạng của giáp, trên mảnh đất truyền thống (khoảng 600 m2) dùng làm nơi thờ tự. Sau 30 ngày, xã trả đơn và không phê duyệt gì. Tháng 12, để mừng lễ Chúa Giáng sinh, giáp dựng một cây Thánh giá gỗ, một bàn thờ xi-măng, làm một máng cỏ lớn hơn các năm trước.

Năm 2008, dựng Thánh giá bằng bê-tông, một bệ thờ bằng xi-măng. Giáo xứ hân hoan đọc kinh và dâng lễ cầu nguyện bình an cho giáp.

Cuộc Thương khó bắt đầu

• Ngày 16-09-2008, Ủy ban Nhân dân (UBND) huyện Phú Vang gửi văn thư số 530/UBND-NV cho tôi là Linh mục Phêrô Nguyễn Hữu Giải, quản xứ giáo xứ An Bằng, yêu cầu chỉ đạo Hội đồng Giáo xứ (HĐGX) và Ban Điều hành (BĐH) giáp An Bắc tháo dỡ “các công trình xây dựng trái phép” trên thửa đất thuộc rừng phòng hộ ven biển do UBND xã Vinh An quản lý. Được biết Đức Tổng Giám mục Huế Têphanô Nguyễn Như Thể cũng nhận được văn thư với đề nghị chỉ đạo tôi, HĐGX và BĐH giáp, còn HĐGX An Bằng thì nhận được văn thư với yêu cầu chỉ đạo BĐH giáp.

Với thư phúc đáp đề ngày 18-09-2008 gửi UBND huyện Phú Vang, tôi khẳng định:

1- Chúng tôi làm đài lễ trên “đất đã thuộc quyền người dân sở hữu hợp pháp và có quyền sử dụng (ông Lê Dị và con là ông Lê Tuân), hơn nữa đã cúng cho giáp An Bắc làm nơi thờ phượng từ lâu nay”.

2- “Sau hơn một tháng, UBND xã Vinh An đã trả lại đơn ngày 08-08-2007 mà không có ghi lý do trên đơn. Chúng tôi tiến hành làm đài lễ dịp mừng Chúa Giáng sinh”.

HĐGX đã gửi thơ phúc đáp ngày 23-09-2008 với nội dung như trên.

• Chiều ngày 24-09-2008, hai ông thuộc BĐH giáp là ông Nguyễn Đức Mân và ông Lê Chuyên bị “làm việc” với cán bộ huyện tại xã. Hai ông quả quyết không vi phạm đất rừng phòng hộ.

• Ngày 26-09-2008, lúc 13g, lực lượng cán bộ xã, huyện và bộ đội biên phòng bao vây đài lễ. Một số giáo dân đọc kinh trước Thánh giá. Sau đó, số giáo dân tăng đông. Tôi cùng cộng đoàn lần hạt Mân Côi và đọc kinh A Rất Thánh Giá thật sốt sắng. Lúc 17g, tôi nói với cộng đoàn: “Chúng ta là con cái ánh sáng, chúng ta làm việc ban ngày. Đêm sắp tới và có thể bị cắt điện, chúng ta tiến về nhà thờ dâng lễ”. Gặp một cán bộ xã đứng gần đó, tôi lớn tiếng: “Ban đêm muốn làm gì thì làm. Ban ngày muốn hạ Thánh giá phải đổ máu chúng tôi”.

Kể từ hôm đó đến nay, cán bộ và bộ đội đóng hai trại canh gác đài lễ, dù mưa to gió lớn của mùa lụt bão Huế.

• Ngày 27-09-2008, cảnh sát giao thông kéo tới chốt đường về nhà thờ từ 18g. Một hiện tượng chưa bao giờ có ở vùng quê xa đường lộ và vào đêm tối.

• Ngày 29-09-2008, từ 8 đến 10g30, ông Văn Đình Trung, chủ tịch HĐGX, ông Lê Văn Lượng, phó chủ tịch và tôi bị “làm việc” tại xã. Ông Phạm Bình Tịnh, chủ tịch UBND xã, ông Dương Văn Ngọc, phó chủ tịch UBND huyện và nhiều cán bộ ban ngành buộc tội chúng tôi: hành lễ ngày 26-09 không xin phép, chiếm đất rừng phòng hộ v.v… Trước khi ký, tôi yêu cầu ghi vào biên bản:

1- Ngày 26-09 tại đài lễ có buổi cầu nguyện, không có hành lễ.

2- Làm đài lễ trên đất có chủ.

3- Có làm đơn xin phép làm đài lễ lên các cấp chính quyền.

Trong buổi làm việc, ông Ngọc nêu lên có 3 vụ đốt rừng gần đài lễ, nếu bắt được người vi phạm sẽ đưa ra tòa xử phạt nặng. Tôi phát biểu: “Trong ba vụ trên, tôi biết 2 vụ! Một do chính quyền đốt, hai do ông chủ từ đường gần đó quét rác dương quanh nhà và đốt bên hè nhà, chuẩn bị ngày chạp giỗ!” Ông Ngọc đứng lên nói to: “Có chỉ đạo!”

Khi tôi nói hồ sơ khiếu kiện đầy cả kho ở trung ương, đa số về nhà đất và sẽ còn thêm nữa, bao lâu quyền tư hữu của người dân chưa được hiến pháp tôn trọng, đúng như Tuyên ngôn Nhân quyền Liên Hiệp Quốc công nhận và Việt Nam đã ký vào, ông Ngọc nhấn mạnh: “Không bao giờ! Không bao giờ! Trong chế độ này không có quyền tư hữu đất đai!!!”

• Ngày 01-10: Điện thoại bàn ở nhà quản xứ bị câm điếc!

• Ngày 03-10: Cán bộ treo loa phát thanh khắp làng, nhất là vùng nhà thờ và giáp An Bắc.

• Ngày 04-10: 7g sáng tôi viếng Thánh giá, thấy bộ đội vẫn canh gác. Khi tôi đi về, họ đứng rải rác đó đây, lưng quay về phía tôi!

• Ngày 05-10, Chúa nhật: 8g sáng, cảnh sát giao thông chốt đường về nhà thờ.

• Ngày 08-10: từ 5g30, loa vang khắp làng An Bằng, nói về chính sách tự do tôn giáo của nhà nước, về luật đất đai v.v… bằng lối văn hỏi đáp, giọng nam nữ.

Lên án

• Ngày 10-10: Tôi “làm việc” tại UBND huyện từ 8g30 đến 10g30. Ông Phan Văn Quang, chủ tịch UBND, ông Dương Văn Ngọc, phó chủ tịch và khoảng 9 vị thuộc đủ ban ngành. Ông Quang buộc tội: chưa được phép xây dựng mà đã làm đài Thánh giá, nơi làm đài là đất rừng phòng hộ, buộc tháo dỡ. Tôi yêu cầu viết vào biên bản:

1- Đã có làm đơn, quá 30 ngày không trả lời là đã có pháp lý làm đài.

2- Đất làm đài là của ông Lê Khinh có trước 1945, con là ông Lê Dị, cháu nội là ông Lê Tuân thừa tự không tranh chấp. Mọi người trong vùng đều xác nhận là đất của ông Lê Khinh. Gia tộc ông không có một văn bản nào của chính quyền ra lệnh thu hồi, tịch thu đất và rừng dương của ông.

Ban chiều lúc 13g30: Ông Nguyễn Đức Mân, ông Lê Chuyên và anh Phạm Xuân Tuấn bị “làm việc” cách ly tại trụ sở công an huyện với công an huyện, tỉnh. Các ông đều xác định rằng việc làm đài lễ theo thủ tục và thực tế là đúng. Ông Lê Tuân làm việc với UBND, nói về nguồn gốc đất.

Tại đình làng An Bằng, cán bộ UBND xã huyện “làm việc” với 43 họ tộc. Ông Ngọc phó chủ tịch UBND huyện phổ biến lập luận: giáo dân giáp An Bắc chiếm đất rừng phòng hộ làm đài lễ, linh mục Giải chống nhà nước.

Trong ngày, một số thanh niên giáp An Bắc bị mời vào UBND xã, buộc không lên đài lễ nếu nhà nước tháo dỡ.

• Ngày 11-10: ông Lê Chuyên và anh Phạm Xuân Tuấn “làm việc” tiếp tại công an huyện.

Công an tới tận từng nhà dò hỏi, rỉ tai, dụ dỗ, hù dọa, như nhà ông Lê Ba, Đào Tấn Kỷ. Bầu khí nóng lên sự áp bức khiến dân làng ngao ngán. Loa đài vẫn tiếp tục sáng trưa chiều ra rả tuyên truyền, nhức óc điếc tai.

HĐGX và tôi nhận được văn thư của Hạt Kiểm lâm huyện Phú Vang số 64/CV-KL đề ngày 09-10-2008 buộc chúng tôi chỉ đạo giáp An Bắc tháo dỡ “công trình xây dựng trái phép” trên rừng phòng hộ UBND xã Vinh An quản lý. Chúng tôi gửi văn thư phúc đáp đề ngày 12-10-2008 chứng minh mảnh đất đã có chủ quyền, không vi phạm gì, không thể tháo dỡ.

Ngày 13-10: Ông Nguyễn Đức Mân và ông Văn Đình Hiệp “làm việc” với công an tại huyện.

• Ngày 14-10: Ông Văn Đình Hiệp tiếp tục “làm việc”. Một số giáo dân và dân làng bị mời vào xã để cán bộ phỏng vấn và thu hình. Cán bộ đài truyền hình Huế về thu hình Thánh giá, bàn thờ, cổng và quang cảnh đài lễ.

• Ngày 15-10: Loa bắt đầu phát thanh những lời buộc tội giáo dân An Bằng, giáp An Bắc và tôi về tội chiếm đất rừng phòng hộ. Anh Phan Công và anh Lê Văn Tuấn làm việc với công an tại huyện.

• Ngày 16-10: Công an, cán bộ tiếp tục “thăm hỏi” từng gia đình, tiếp tục soát hộ khẩu ban đêm. Hai công an vào nhà một mệ già:

- Mệ ở với ai mà vắng vẻ…

- Với hai đứa cháu.

- Ông đi đâu?

- Việt cộng chôn sống năm Mậu Thân. Chưa có xác!

Hai anh liền chuồn lẹ!?!

• Ngày 17-10: Ban sáng, ông Văn Đình Trung, ông Đào Tấn Kỷ, ông Nguyễn Thanh thuộc HĐGX bị làm việc tại UBND huyện. Huyện bảo theo luật phải giao đất cho nhà nước rồi nhà nước cấp lại cho tôn giáo sử dụng, không được trực tiếp. Các ông quả quyết đất làm đài Thánh giá là của ông Lê Khinh cúng cho giáp từ 1961, nay mới có dịp dựng Thánh giá bằng bê-tông. Ông Lê Dị và con là Lê Tuân chỉ làm chứng không tranh chấp chứ không phải làm giấy cúng đất cho giáp. Từ trước 1975, giáo dân họp mặt tại đó để cầu nguyện. Đất đó thuộc giáp thờ tự.

Ban chiều, anh Phạm Xuân Tấn bị làm việc với công an huyện:

- Nếu chính quyền tháo dỡ đài lễ, anh có tới không?

- Tôi vẫn tới.

- Để làm gì?

- Để cầu nguyện.

- Anh đem gì theo?

- Đem tràng chuỗi.

- Anh cầu nguyện gì?

- Như Chúa Giêsu, tôi xin Chúa tha cho họ vì họ không biết việc họ làm!

Tối lại, đài truyền hình Huế chiếu cảnh rừng dương do nhà nước quản lý để bảo vệ dân và chiếu đài lễ của giáp An Bắc gồm Thánh giá, bàn thờ, mấy cọc mốc rồi lên án ông Nguyễn Đức Mân và tôi (linh mục Nguyễn Hữu Giải) “trắng trợn” vi phạm đất rừng phòng hộ. Anh quay phim dàn dựng khá độc: quay đi quay lại một gốc dương vừa bị gió đánh gãy ở khu vườn cạnh đó rồi ghép lại với đài lễ!

Chúng tôi chẳng những không cưa chặt cây dương nào mà còn bảo vệ và có kế hoạch trồng thêm cây tại đài lễ. Chúng tôi tự bảo vệ chúng tôi.

Được biết nhà nước đã đóng cột mốc làm đường “quốc phòng” dọc bờ biển, xuyên qua rừng dương. Không biết rừng phòng hộ lúc đó có còn để che chở dân biển không?

• Ngày 18-10: Loa đài vẫn ra rả khủng bố. Chiều, anh Phạm Xuân Tuấn, một ngư dân nhà ở cận kề đài lễ, bị làm việc lại với công an huyện.

Huyện cho biết sẽ tiếp tục mời từng người “làm việc”.

Người tường thuật

Linh mục Phêrô Nguyễn Hữu Giải

Quản xứ An Bằng.

II- Bình luận

Như câu cuối cùng trong bài tường thuật đã cho thấy, đang khi nhà cầm quyền CSVN vu cáo linh mục Nguyễn Hữu Giải và giáo xứ An Bằng chiếm và phá rừng phòng hộ ven biển (ngay tại địa phương qua phát thanh, hội họp nhân dân và trên cả tỉnh qua truyền hình, yêu cầu tòa Tổng Giám mục), thì chính nhà cầm quyền lại cho đóng cột mốc làm đường gọi là “đường quốc phòng” dọc bờ biển, xuyên qua rừng dương. Dĩ nhiên nếu con đường này được xây dựng, thì chắc chắn rừng dương phòng hộ ven biển (được trồng từ trước năm 1975) chạy dài từ cửa Tư Hiền lên cửa Thuận An đều bị tàn phá. Thật ra nó đã bị tàn phá ở khu vực xã Phú Diên và Vinh Xuân rồi (xem bản đồ) do việc nhiều công ty -với sự chấp thuận của chính quyền tỉnh- đào bới đất cát để lấy chất Titan từ cả chục năm nay (dân địa phương có khiếu kiện lên tỉnh về mối nguy mất rừng phòng hộ đó nhưng đã không được giải quyết, báo chí trong nước có đăng chuyện này).

Theo sự tìm hiểu của chúng tôi, thật ra con đường đó không phải là “đường quốc phòng” mà là “đường du lịch”, bắt đầu từ Lăng Cô, qua cảng Chân Mây, lên tới cửa Thuận An (và có thể còn lên xa nữa theo hướng Tây Bắc). Y như con đường mang tên Nguyễn Tất Thành dọc theo bờ biển Đà Nẵng hay đường Trần Phú dọc theo bờ biển Nha Trang. Một khi con đường đã làm xong, thì phần phía đất liền đương nhiên trở thành đắt giá và dùng để xây lên các biệt thự nhìn ra biển là tuyệt. Quanh cảng Chân Mây đã xảy ra hiện tượng này rồi, và đa phần các biệt thự tại đó đều là của những vị tai to mặt lớn trong chính quyền tỉnh. Cán bộ trong chính quyền địa phương huyện Phú Vang chắc hẳn đã phân lô, chia chác (trên giấy) những mảnh đất dọc theo con đường sắp làm. Cái rủi của giáo xứ An Bằng và giáp An Bắc là phần đất có đài lễ lại nằm trên con đường đó. Nếu nó đã nằm sâu vào đất liền thì không sao (như lời một cán bộ đã vô tình nói với một giáo dân bị thẩm vấn: hãy dời đài lễ vào sâu trong đất liền!).

Thành ra, như tại Tòa Khâm sứ và xứ Thái Hà cũng như khắp cả Việt Nam, các tôn giáo và dân thường hiện bị tranh chấp đất đai chẳng qua là vì đảng viên cán bộ muốn cướp lấy, chia nhau làm tài sản riêng (hay tạm thời biến thành công trình công cộng), với đủ thứ lý do rất là chính đáng, hợp pháp, hợp lẽ. Chính cái nguyên tắc bất công, phi lý và phản nhân quyền: “Toàn bộ đất đai phải do nhà nước quản lý” (thực chất là do đảng sở hữu) cộng thêm việc hành quyền chuyên chế, lòng tham lam vô tận, thói gian dối cùng cực và sự tàn ác lạnh lùng của đảng viên cán bộ CS đã đẩy dân tình vào cảnh điêu đứng, tôn giáo vào cảnh khó khăn và xã hội vào cảnh hỗn loạn!