Quốc hội Việt Nam hoãn thông qua nội dung dân bầu trực tiếp chủ tịch xã, vốn được Trung Quốc áp dụng 20 năm trước, để 'tiếp tục nghiên cứu'.

Sự thay đổi vào phút chót được đưa ra trước khi Quốc hội Việt Nam kết thúc Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XII hôm 15/11.

Trước đó, các nhà quan sát đánh giá đề án để người dân bầu chủ tịch xã là 'bước đi tiến tới dân chủ hóa Việt Nam'.

Theo kế hoạch thử nghiệm ban đầu, ngày 25/4 năm sau, người dân ở 385 xã trên toàn quốc sẽ thí điểm bầu trực tiếp chủ tịch ủy ban nhân dân.

Phần đông các đại biểu quốc hội tán thành đề xuất cho người dân bầu trực tiếp chủ tịch xã, nhưng vẫn còn chưa đạt sự đồng thuận ở một số vấn đề còn tồn tại quanh đề án này.

Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu được trích lời nói: "Việc bầu chủ tịch xã liên quan đến tổ chức chính quyền, phát huy dân chủ trực tiếp dưới cơ sở nên cần thận trọng, có bước đi phù hợp".

Một chuyên gia về luật hành chính ở Đại học Quốc gia Hà Nội từng nói với BBC: "Bầu cử trực tiếp chủ tịch xã làm cho người dân gắn bó hơn với người họ bầu ra".

"Ngược lại, chủ tịch xã cũng sẽ có trách nhiệm hơn khi chịu trách nhiệm trực tiếp trước người bầu ra họ".

Bài học Trung Quốc

Tới nay, Trung Quốc chỉ mới cho phép có bầu cử trực tiếp ở gần một triệu ngôi làng.

Chính phủ nước này bắt đầu các cuộc bầu cử trực tiếp ở các làng từ năm 1988, sau khi xóa bỏ hệ thống công xã.

Mỗi làng ở nông thôn Trung Quốc nay phải tổ chức bầu cử trực tiếp ba năm một lần.

Mục đích của dự án này là giải tỏa căng thẳng và giúp duy trì ổn định chính trị xã hội trong giai đoạn cải tổ kinh tế.

Nhu cầu này càng trở nên bức thiết, vì số lượng các vụ nông dân biểu tình ở hàng ngàn ngôi làng đã gia tăng theo thời gian.

Tại Việt Nam, thời gian qua cũng có nhiều vụ biểu tình đất đai ở nông thôn, trong đó người dân cáo buộc chính quyền địa phương tham nhũng cũng như đền bù chưa thỏa đáng.

Năm 1987, nhà lãnh đạo Trung Quốc khi đó, Đặng Tiểu Bình, được trích lời nói sau 50 năm nữa - năm 2037 - sẽ có bầu cử cấp toàn quốc.