Hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ đang được triển khai

Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người đã gửi thư từ đầu năm cho Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu dừng các dự án bauxite Tây Nguyên, đã gửi thông điệp tới hội thảo.

Bức điện viết:" Tôi được biết, hôm nay có cuộc Hội thảo về vấn đề Bô-xít ở Tây Nguyên do đồng chí Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chủ trì".

"Tôi cho đây là một vấn đề cực kỳ hệ trọng. Vấn đề này trước đây tôi đã từng nghiên cứu, tôi đã có thư gửi đồng chí Thủ tướng nhưng chưa được trả lời."

"Tôi mong các nhà khoa học, các nhà quản lý, các nhà hoạt động xã hội hãy nêu cao trách nhiệm trước dân tộc thảo luận một cách khoa học, nghiêm túc, thẳng thắn để kiến nghị với Đảng và Nhà nước một chủ trương đúng đắn về vấn đề bô-xít Tây Nguyên mà tôi cho là không nên khai thác."

"Vì đứng về lợi ích toàn cục và sự phát triển bền vững lâu dài của đất nước, khai thác sẽ gây hậu quả cực kỳ nghiêm trọng về môi trường, về xã hội, về an ninh quốc phòng."

Bên cạnh thông điệp của tướng Giáp, nhiều nhà khoa học tham gia hội thảo cũng phân tích những khía cạnh mà họ cho là cần cân nhắc thận trọng trong việc thực hiện các dự án khai thác tài nguyên có thể gây tác hại nghiêm trọng cho xã hội và môi trường Tây Nguyên.

Kiến nghị
Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta), cơ quan được Bộ Công thương là đơn vị tổ chức hội thảo đặt hàng làm nghiên cứu để phản biện cho các dự án bauxite Tây Nguyên, đã đưa ra một số kiến nghị.

Đứng về lợi ích toàn cục và sự phát triển bền vững lâu dài của đất nước, khai thác [bauxite ở Tây Nguyên] sẽ gây hậu quả cực kỳ nghiêm trọng về môi trường, về xã hội, về an ninh quốc phòng.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Vusta, với tập hợp các nhà khoa học hàng đầu trong nước, đã có hai tháng đi khảo sát tình hình triển khai các dự án bauxite ở Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đăk Nông).

Các kiến nghị của Vusta bao gồm: cần tiến hành đánh giá môi trường chiến lược cho quy hoạch và kế hoạch khai thác, chế biến khoáng sản ở Tây nguyên; cần triển khai chương trình điều tra, nghiên cứu Tây Nguyên; cần xây dựng chương trình khai thác khoáng sản thí điểm; và hợp lý hơn là nên xây dựng nhà máy alumina ở vùng duyên hải Bình Thuận.

Vusta khuyến cáo: "Trong bối cảnh hiện nay, chỉ nên tập trung vào một nhà máy thí điểm tại Tân Rai, Lâm Đồng, chưa nên nóng vội triển khai xây dựng nhà máy ở Nhân Cơ vì không khả thi".

Khoa học gia Nguyễn Ngọc Trân, tác giả một bài phát biểu tại hội thảo, là người chủ xướng ý tưởng trước hết chỉ nên làm thí điểm dự án Tân Rai, "coi như một loại học phí phải trả để rút kinh nghiệm".

Ông Trân, người từng là đại biểu Quốc hội trong 15 năm liền, cho rằng dự án đầu tư cần được mang ra trình tại Quốc hội "đúng theo luật định".