Để tạo hơi căng cho những chiếc khăn lạnh mỗi khi thực khách bóc ra nổ bôm bốp, ít ai biết rằng công đoạn đóng gói này đều được người thợ đóng gói thổi hơi trực tiếp từ miệng vào khăn!

Trong vai người đi mua khăn lạnh để phục vụ nhà hàng, khách đã tìm gặp anh Thái ở phố Hàng Chiếu (Hà Nội), một "thợ luộc khăn" có trên 3 năm làm nghề. Anh cho hay, để có những chiếc khăn sạch, anh đã tìm mua hàng lỗi của các nhà máy dệt ở Nam Định, Thái Bình, Hà Đông hoặc một số làng nghề dệt thủ công. Sau đó, chúng được mang về tẩm ướp rồi đóng gói, bán cho các quán ăn, nhà hàng, khách sạn.

"Để khăn có thời gian bảo quản lâu mà không bị thối, một số người còn ngâm chúng vào phoóc môn với nồng độ thích hợp", anh Thái cho hay. Cũng theo anh, một chiếc khăn quay vòng như vậy, giá thành chỉ khoảng 300-400 đồng mỗi khăn. Sau đó, tùy từng nhà hàng sẽ bán cho khách với giá 1.000 - 2.000 đồng.

Anh Thái cho biết mỗi chiếc khăn lạnh loại dày nếu lấy ở phố Lãn Ông có giá khoảng 1.500 đồng, các nhà hàng thường chỉ tính khách hàng 1.000đồng. Chỉ riêng khoản chênh lệch này nếu nhà hàng không có "mánh" câu kết với nhà sản xuất rất khó hòa vốn. Và con đường tất yếu là khăn lạnh phải quay vòng để hạ giá thành.

Với một người từng 3 năm kinh nghiệm làm khăn lạnh tái chế, anh Thái kể tỉ mỉ từng công đoạn, những chiếc khăn sau khi được thực khách sử dụng, nhân viên nhà hàng còn để lau nồi xoong, bàn ghế, thậm chí cả sàn nhà... bê bết bẩn và dầu mỡ. Sau đó, chúng được tập trung lại một đống để đến cuối ngày lại "trả về nơi sản xuất" và tiếp tục tái chế.


Khi mang về, anh đem chúng phân ra 2 đống "sạch" và "bẩn". Đây là công đoạn đầu tiên trong quy trình "hồi sinh khăn lạnh sử dụng một lần". Với đống khăn bẩn sẽ ngâm chúng vào nước tẩy javel để tẩy trắng. Sau công đoạn tẩy javel là giặt bằng... nước rửa chén, rửa bát và đánh sạch bằng tay. Nếu khăn vẫn ố vàng, các nhân viên tiếp tục cho axit có tác dụng tẩy trắng để ngâm tiếp khoảng 20 phút nữa. Khi ấy, những chiếc khăn đã sạch đến 80%, lúc này đem giặt bằng xà phòng bình thường.

Khăn được ngâm với nước tẩy, rồi cho vào nước thơm để tạo mùi.
Ảnh: KHĐS.

Để tạo mùi thơm, anh Thái ra phố Hàng Buồm, Hàng Bồ... mua các loại hương liệu như: hương chanh, bưởi, táo, comfor... Chỉ với 40 nghìn đồng hương liệu và cồn công nghiệp, anh Thái có thể pha chế và tẩm ướp mùi thơm cho khoảng 1.000 chiếc khăn lạnh. Bình quân, mỗi ngày anh pha chế khoảng 4 thùng hương liệu khác nhau để tạo mùi thơm cho khăn tái chế. Sau công đoạn "tẩm ướp hương liệu" những chiếc khăn được vớt ra và đóng vào túi không qua một công đoạn xử lý triệt khuẩn nào.

Để tạo hơi căng cho những chiếc khăn lạnh mỗi khi thực khách bóc ra nổ bôm bốp, ít ai biết rằng công đoạn đóng gói này đều được người thợ đóng gói thổi hơi trực tiếp từ miệng vào khăn!

Tại một xưởng sản xuất khăn lạnh sử dụng một lần trong ngõ nhỏ tại Thụy Khuê, Ba Đình, khuôn viên của xưởng sản xuất nằm tại gian bếp của gia đình. 3 chiếc thùng nhựa không được che đậy cẩn thận, bên trong là các hương liệu đã được pha chế gồm: hương nhài, táo và comfor. Chị Hồ Thị Liên, quê ở Hoài Đức (Hà Tây), làm thuê tại cơ sở này cho hay, giá của những chiếc khăn ở đây từ 400-800 đồng đã bao gồm cả việc in tên nhà hàng trên mặt trước.

Toàn bộ quá trình sản xuất khăn lạnh đều làm thủ công. Những bàn tay trần, không có trang phục bảo hộ lao động thoăn thoắt thò vào các thùng chứa hóa chất ngâm khăn và lần lượt vắt từng chiếc rồi cho vào bao, thổi hơi bằng miệng rồi đóng gói. Những chiếc khăn thành phẩm vứt bừa bãi trên nền gạch lát hoa cáu bẩn.
PGS, TS Lê Văn Cát, phòng Hóa môi trường, Viện Hóa học (Viện KHCN Việt Nam): Bản thân phoóc môn (phóc-man-đê-hít) là chất rất độc, dạng hơi hòa tan trong nước. Người ta thường sử dụng chất này để chống lại các vi khuẩn xâm nhập. Bản thân người sản xuất khăn sẽ bị độc hại và người sử dụng cũng có thể bị ngộ độc nếu hít phải chiếc khăn bị tẩm nhiều phoóc môn. Do vậy, không nên sử dụng chất này trong sản xuất khăn lạnh khi những chiếc khăn lại trực tiếp được lau lên miệng, mặt khách hàng.

(Theo Khoa học và Đời Sống)

Khăn lạnh tẩm phoóc môn

Người phục vụ ở một nhà hàng ven sông Hồng, Hà Nội, đòi lại chiếc khăn lạnh khách đã qua sử dụng để lau bàn, ghế, rồi bỏ vào một sọt rác cùng với hàng đống khăn cáu bẩn. Theo nhân viên này, những chiếc khăn này sẽ được tái chế để sử dụng lần sau.

Trong vai người đi mua khăn lạnh để phục vụ nhà hàng, khách đã tìm gặp anh Thái ở phố Hàng Chiếu (Hà Nội), một "thợ luộc khăn" có trên 3 năm làm nghề. Anh cho hay, để có những chiếc khăn sạch, anh đã tìm mua hàng lỗi của các nhà máy dệt ở Nam Định, Thái Bình, Hà Đông hoặc một số làng nghề dệt thủ công. Sau đó, chúng được mang về tẩm ướp rồi đóng gói, bán cho các quán ăn, nhà hàng, khách sạn.

"Để khăn có thời gian bảo quản lâu mà không bị thối, một số người còn ngâm chúng vào phoóc môn với nồng độ thích hợp", anh Thái cho hay. Cũng theo anh, một chiếc khăn quay vòng như vậy, giá thành chỉ khoảng 300-400 đồng mỗi khăn. Sau đó, tùy từng nhà hàng sẽ bán cho khách với giá 1.000-2.000 đồng.

Anh Thái cho biết mỗi chiếc khăn lạnh loại dày nếu lấy ở phố Lãn Ông có giá khoảng 1.500 đồng, các nhà hàng thường chỉ tính khách hàng 1.000 đồng. Chỉ riêng khoản chênh lệch này nếu nhà hàng không có "mánh" câu kết với nhà sản xuất rất khó hòa vốn. Và con đường tất yếu là khăn lạnh phải quay vòng để hạ giá thành.

Với một người từng 3 năm kinh nghiệm làm khăn lạnh tái chế, anh Thái kể tỉ mỉ từng công đoạn, những chiếc khăn sau khi được thực khách sử dụng, nhân viên nhà hàng còn để lau nồi xoong, bàn ghế, thậm chí cả sàn nhà... bê bết bẩn và dầu mỡ. Sau đó, chúng được tập trung lại một đống để đến cuối ngày lại "trả về nơi sản xuất" và tiếp tục tái chế.

Khi mang về, anh đem chúng phân ra 2 đống "sạch" và "bẩn". Đây là công đoạn đầu tiên trong quy trình "hồi sinh khăn lạnh sử dụng một lần". Với đống khăn bẩn sẽ ngâm chúng vào nước tẩy javel để tẩy trắng. Sau công đoạn tẩy javel là giặt bằng... nước rửa chén, rửa bát và đánh sạch bằng tay. Nếu khăn vẫn ố vàng, các nhân viên tiếp tục cho axit có tác dụng tẩy trắng để ngâm tiếp khoảng 20 phút nữa. Khi ấy, những chiếc khăn đã sạch đến 80%, lúc này đem giặt bằng xà phòng bình thường.

Để tạo mùi thơm, anh Thái ra phố Hàng Buồm, Hàng Bồ... mua các loại hương liệu như: hương chanh, bưởi, táo, comfor... Chỉ với 40 nghìn đồng hương liệu và cồn công nghiệp, anh Thái có thể pha chế và tẩm ướp mùi thơm cho khoảng 1.000 chiếc khăn lạnh. Bình quân, mỗi ngày anh pha chế khoảng 4 thùng hương liệu khác nhau để tạo mùi thơm cho khăn tái chế. Sau công đoạn "tẩm ướp hương liệu" những chiếc khăn được vớt ra và đóng vào túi không qua một công đoạn xử lý triệt khuẩn nào.

Để tạo hơi căng cho những chiếc khăn lạnh mỗi khi thực khách bóc ra nổ bôm bốp, ít ai biết rằng công đoạn đóng gói này đều được người thợ đóng gói thổi hơi trực tiếp từ miệng vào khăn!

Tại một xưởng sản xuất khăn lạnh sử dụng một lần trong ngõ nhỏ tại Thụy Khuê, Ba Đình, khuôn viên của xưởng sản xuất nằm tại gian bếp của gia đình. 3 chiếc thùng nhựa không được che đậy cẩn thận, bên trong là các hương liệu đã được pha chế gồm: hương nhài, táo và comfor. Chị Hồ Thị Liên, quê ở Hoài Đức (Hà Tây), làm thuê tại cơ sở này cho hay, giá của những chiếc khăn ở đây từ 400-800 đồng đã bao gồm cả việc in tên nhà hàng trên mặt trước.

Toàn bộ quá trình sản xuất khăn lạnh đều làm thủ công. Những bàn tay trần, không có trang phục bảo hộ lao động thoăn thoắt thò vào các thùng chứa hóa chất ngâm khăn và lần lượt vắt từng chiếc rồi cho vào bao, thổi hơi bằng miệng rồi đóng gói. Những chiếc khăn thành phẩm vứt bừa bãi trên nền gạch lát hoa cáu bẩn.

PGS, TS Lê Văn Cát, phòng Hóa môi trường, Viện Hóa học (Viện KHCN Việt Nam): Bản thân phoóc môn (phóc-man-đê-hít) là chất rất độc, dạng hơi hòa tan trong nước. Người ta thường sử dụng chất này để chống lại các vi khuẩn xâm nhập. Bản thân người sản xuất khăn sẽ bị độc hại và người sử dụng cũng có thể bị ngộ độc nếu hít phải chiếc khăn bị tẩm nhiều phoóc môn. Do vậy, không nên sử dụng chất này trong sản xuất khăn lạnh khi những chiếc khăn lại trực tiếp được lau lên miệng, mặt khách hàng.

Dùng khăn lạnh có thể bị lở môi

Chứng lở rộp môi thường tăng lên khi trời trở lạnh, cơ thể mệt mỏi; thủ phạm chính là virus herpes. Việc tái sử dụng khăn ướp lạnh tại các quán ăn, nhà hàng để lau mặt là một trong những nguyên nhân làm lây virus này.

Chứng lở miệng do virus herpes simplex nhóm 1 gây ra (nhóm 2 gây mụn rộp sinh dục). Chúng tạo nên những chùm mụn nước nhỏ ở trên các môi, đôi khi lan xuống cằm hay lên mũi hoặc hai má. Sự lây nhiễm xảy ra khi có tiếp xúc với người đã bị nhiễm virus herpes. Tổn thương thường xuất hiện ở môi, vì môi là nơi thường xuyên tiếp xúc với mầm bệnh (qua hôn hít, lau khăn...) và niêm mạc môi mỏng khiến virus dễ xâm nhập các tế bào biểu mô hơn.

Một đợt bệnh điển hình kéo dài khoảng 1-3 tuần. Khoảng 80% dân số có mang virus herpes trong người, nhưng chỉ khoảng 1/4 số đó có triệu chứng lâm sàng và bị tái phát. Một số người chỉ xuất hiện triệu chứng sau nhiều tháng hay nhiều năm nhiễm virus, khi mà cơ thể bị giảm sức đề kháng toàn thân hay chấn thương ở vùng môi miệng. Virus herpes sẽ tồn tại vĩnh viễn trong cơ thể, tồn trú trong các hạch thần kinh và có thể khởi phát bệnh khi có yếu tố thuận lợi, bao gồm:

- Tổn thương ở môi (khô, nứt môi, chấn thương).

- Chấn thương răng-miệng (nhổ, trám răng).

- Sốt, cảm cúm, các bệnh nhiễm trùng (như viêm đường hô hấp trên).

- Kinh nguyệt, có thai.

- Suy nhược cơ thể, căng thẳng tinh thần, chấn thương thể chất.

- Giảm sức đề kháng, giảm miễn dịch (AIDS, ung thư).

Bệnh khởi đầu với các triệu chứng báo hiệu ở môi như nóng rát, ngứa. Sau 12-24 giờ, xuất hiện những chùm mụn nước nhỏ li ti bằng đầu tăm trên nền da sưng đỏ ở trên hay quanh viền bờ môi (đôi khi có thể ở miệng, cằm, mũi, 2 má…). Có cảm giác đau, rát ở vùng có sang thương. Những mụn nước này chứa dịch huyết thanh và sẽ chảy ra ngoài khi bị vỡ, rất dễ lây nhiễm cho những người khác. Trong thời gian này, các hạch cổ, dưới hàm có thể sưng to, đau và thường kèm các triệu chứng giống cảm cúm như sốt nhẹ, nhức đầu, mệt mỏi, đau họng, khó ăn uống…

Sau khoảng 1-2 tuần, các mụn nước sẽ tự khô đi (nếu không bị làm vỡ), đóng mày và sẽ lành nhanh chóng mà không để lại sẹo. Các mụn nước bị vỡ sẽ tạo thành các vết loét hay vết trượt, rồi cũng đóng mày và lành sau 10 ngày, nhưng chúng dễ bị bội nhiễm vi trùng và gây lây lan virus herpes nhiều hơn.

Lở môi do herpes rất dễ lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp khi vẫn còn các sang thương. Vì vậy, để tránh lây nhiễm, cần:

Không chạm vùng có sang thương của mình vào người khác, như: Hôn hít, sờ, chạm.

Không dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn tắm, khăn lau mặt, ly uống nước, chén-đũa-muỗng, son môi, phấn trang điểm và "khăn ướp lạnh"…

Rửa tay sau khi thoa thuốc.

Không sờ lên mắt.

Cẩn thận khi trang điểm và tẩy trang. Không nên cố gắng dùng cream hay phấn trang điểm để che đi những mụn rộp hay vết lở vì sẽ dễ bị bội nhiễm vi trùng.

Vết lở sẽ không còn gây lây nhiễm khi đã lành hoàn toàn và vùng da bị ảnh hưởng đã trở về bình thuờng.

Cách chăm sóc và điều trị tại nhà

Trong đa số trường hợp, các tổn thương đóng mày và tự khỏi trong khoảng 2 tuần. Vì vậy, điều trị tại nhà đóng vai trò quan trọng. Cần súc miệng bằng nước muối pha loãng để để làm sạch, êm dịu vết thương và giảm nguy cơ bội nhiễm vi trùng.

Thuốc thoa tại chỗ: Các loại thuốc màu (như Milian, Povidine) ngừa bội nhiễm, khô nhanh các vết trượt-lở. Bôi kem giảm đau Xylocaine và kem diệt virus (Acyclovir 5% hay Penciclovir 1%).

Cần giảm căng thẳng, lo âu, tăng cường dinh dưỡng, nâng cao tổng trạng. Tránh các loại thức ăn có nhiều arginine (một amino acid cần cho chu kỳ tái sinh của herpes) như dừa, đậu nành, đậu phụng, chocolate, cà-rốt… Nên ăn các loại thực phẩm mềm và nhạt như rau quả, trái cây, giá, thịt bò, cá, gà, pho-mát… để tránh kích thích các vết lở và các vùng da nhạy cảm xung quanh.

Nếu bệnh kéo dài, lan rộng, có biến chứng hoặc xảy ra ở những bệnh nhân đặc biệt (sơ sinh, thai phụ, bệnh nhân AIDS, bệnh nhân ghép nội tạng), cần có sự theo dõi của bác sĩ và dùng thuốc diệt virus (acyclovir, valacyclovir, famciclovir). Thuốc sẽ giúp giảm độ trầm trọng các triệu chứng, rút ngắn thời gian của bệnh và giảm tái phát. Dùng thuốc càng sớm càng tốt trong những trường hợp này (khi có triệu chứng báo hiệu).

Ở những bệnh nhân có ít nhất 6 đợt tái phát/năm, phải loại bỏ các yếu tố thuận lợi gây khởi phát và uống thuốc diệt virus thường xuyên, liên tục. Ngưng điều trị nếu chỉ còn ít hơn 2 đợt/năm.

Herpes gây nhiều biến chứng

Viêm nướu răng - miệng cấp tính, thường xảy ra ở trẻ em từ 1-5 tuổi.

Nhiễm herpes dạng chàm: Thường gặp ở những bệnh nhân đã có các bệnh ngoài da trước đó như: Viêm da thể tạng, bệnh darier, pemphigus, viêm da mãn tính.

Phát ban dạng thủy đậu: Là dạng nhiễm virus herpes ngoài da nhưng lan rộng và có dạng chốc lở. Khởi phát đột ngột các triệu chứng: Sốt, ớn lạnh, khó chịu và những chùm mụn nước xuất hiện ở những vùng da bất thường. Các sang thương hình thành trong 7-10 ngày, lan rộng và kết nối nhau thành những mảng loét trượt rộng hơn. Sau đó bị bội nhiễm vi trùng Staphylococcus hay Streptococcus.

Viêm giác mạc - kết mạc: Đau, xốn, chảy nước mắt và nhạy cảm với ánh sáng. Nếu không sớm điều trị, bệnh có thể dẫn đến mù lòa vì gây ra những vết loét ở giác mạc, kết mạc. Cần phải khám ngay với bác sĩ nhãn khoa nếu nghi ngờ nhiễm herpes ở mắt.

Viêm não - màng não dạng herpes cấp tính: Là biến chứng thường gây tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Nhiễm herpes qua đường tiêm chích: Là 1 nguy cơ nghề nghiệp của các bác sĩ, nha sĩ, y tá khi tiếp xúc với các bệnh nhân bị nhiễm herpes. Biểu hiện là các triệu chứng nhiễm virus herpes ở ngón tay. Cần lưu ý phân biệt với những chẩn đoán nhiễm trùng quanh móng (chín mé) ở những đối tượng này.

Hồng ban đa dạng: Là tình trạng phát ban đối xứng, thường ở tay, chân và sang thương xuất hiện ở nhiều dạng (dát, sẩn, mảng…) chứ không chỉ mụn nước. Bệnh có thể tái phát thành từng đợt và kéo dài trong 2-3 tuần.
(Theo SK&ĐS)

Khăn lạnh ở nhà hàng

Khắp các nhà hàng lớn nhỏ trong nước đã áp dụng "mốt chiêu đãi khách hàng thượng đế" từ hàng chục năm nay. Vừa ngồi xuống ghế, nhân viên nhà hàng lập tức đặt lên bàn của bạn loại khăn bọc nylông, ướp đá mát lạnh.

Bao nhiêu người là bấy nhiêu khăn, hễ xài thì tính giá 2,000 đồng VN mỗi cái. Nhiều khách hàng có thói quen đập khăn nổ lốp bốt nghe dòn dã, "khoái" lỗ tai, rồi mới rút khăn lạnh ra lau mặt, lau tay. Có người còn lau mắt, lau gáy, lau cổ, lau lỗ tai, ngoáy lỗ mũi và hỉ mũi rồn rột... Nhiều thực khách sau khi sử dụng khăn để lau mặt, thấy khăn còn trắng, lại không thể đem về nhà liền sử dụng luôn vào việc lau bàn đã bẩn, ghế ngồi thậm chí cả giầy dép. Xong xuôi, họ để khăn đó để nhân viên nhà hàng thu lại cuối bữa ăn...

Khách thản nhiên sử dụng khăn lạnh đó như một vật dụng tinh khiết, đã tiệt trùng. Thật ra không phải vậy. Ít ai biết từ mấy năm gần đây người ta đã báo động rằng khăn lạnh là mối nguy cho sức khỏe, lan truyền vi trùng, bệnh tật từ người này sang người khác, vì khăn lạnh là môi trường nuôi vi khuẩn rất tốt.

Chủ một cơ sở sản xuất khăn lạnh cung cấp khăn ăn cho các nhà hàng cho biết, khăn lạnh thường được mua của các cơ sở sản xuất dệt tư nhân ở Thái Bình, Nam Định với giá từ 300-500đ/chiếc, hoặc vào các công ty dệt may của nhà nước mua khăn lỗi. Khăn đem về được dúng qua nước lạnh để tạo độ ẩm, xịt qua ít nước hoa rẻ tiền, sau đó khăn được đóng gói vào túi nylông và đem giao cho các nhà hàng, quán ăn với giá từ 700-800đ/chiếc.

Nếu chủ hàng có yêu cầu in thêm trên bao bì lô gô hoặc địa chỉ nhà hàng hoặc hương thơm khác biệt thì giá cao hơn chút ít. Những chiếc khăn này được các cửa hàng lưu giữ trong tủ lạnh, khi đem phục vụ thực khách đã "lột xác" thành những chiếc khăn lạnh hấp dẫn.
Nhiều thực khách nghĩ rằng loại khăn ăn rẻ tiền như vậy thì chỉ đem sử dụng một lần sau đó bỏ đi. Nhưng không, sau một, hai ngày, các cơ sở làm khăn sẽ cho người đi thu gom tất cả khăn đã dùng về, rồi "tái sản xuất" để "tái sử dụng".

Sau khi gom về, khăn bẩn được đổ đống vào một thau lớn, người giặt... dùng chân ra sức đạp cho đến khi nước trong thau chuyển sang màu nhờ nhờ đen. Xem như đã giặt sạch, đống khăn này được xả lại qua hai lượt nước. Với những khăn quá bẩn không thể giặt sạch bằng xà phòng, thì được ngâm thuốc cho đến khi trắng tinh trở lại rồi mới đem giặt.

Sau khi khăn được "giặt sạch", thì khỏi cần phơi khô cho tốn công mà được ép cho gần kiệt nước, tẩm hương thơm, đóng gói, ướp lạnh và lại đến tay "thượng đế".

Theo các bác sỹ chuyên ngành da liễu, khăn lạnh qua tay rất nhiều người sử dụng, lại được giặt không sạch và luôn luôn trong tình trạng ẩm ướt, nên là môi trường "nuôi" vi khuẩn rất tốt, gây bệnh cho da và đặc biệt nguy hại với người có làn da nhạy cảm.

Mặc dù các cơ sở sản xuất khăn ăn cũng sử dụng bột giặt trong quá trình giặt, tẩy khăn ăn. Nhưng đó là các loại bột giặt rẻ tiền nên chỉ diệt được một số ít vi khuẩn thông thường, còn những loại nấm như hắc lào, tổ đỉa, eczema, lang ben hay các vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp... thì không diệt được. Những loại vi khuẩn này phải có hóa chất riêng mới tiêu diệt được. Tuy nhiên hiện nay, chỉ một vài cơ sở lớn mới đầu tư hệ thống tẩy trùng, hấp sấy, hóa chất diệt khuẩn đủ tiêu chuẩn an toàn vệ sinh để làm sạch khăn lạnh đã qua sử dụng.

Bên cạnh đó, việc kiểm tra, đánh giá tiêu chuẩn an toàn vệ sinh trong lĩnh vực này hiện đang bị các cơ quan chức năng "bỏ ngỏ". Điều này đã góp phần để nhiều cơ sở không tuân thủ các quy định an toàn vệ sinh trong quá trình sản xuất khăn lạnh. Trắng tinh, tươi mát... khăn lạnh vô tình trở thành một mối nguy hiểm cho sức khỏe.

Có người còn kể, những ngày hè nắng nóng như rắc lửa, đang đi ngoài đường nếu tấp vào quán cà phê hay… quán nhậu, gọi ra một chiếc khăn lạnh đắp ngay vào mặt sẽ thấy sảng khoái vô cùng. Tuy nhiên, không phải chiếc khăn lạnh nào cũng đảm bảo vệ sinh, dù bên ngoài bao bì lúc nào cũng có ghi dòng chữ: "Khăn lạnh tiệt trùng". Ông khách vào ăn trưa ở một quán cơm tấm trên đường Hậu Giang, Quốc lộ 61 đoạn gần khu vực vào nội ô thị xã Vị Thanh. Trời trưa nắng nóng, bụi bám đầy người, mọi người bèn gọi ngay khăn lạnh để xài cho… mát mặt. Tuy nhiên, vừa bóc chiếc khăn ra, ông thực khách nổi da gà vì mùi hôi rất khó chịu, khăn lại xỉn màu và dính một sợi… "râu rồng".

Bằng… "kinh nghiệm xương máu", ông khách nhìn qua biết ngay sợi "râu rồng" này có xuất xứ từ đâu. Nói chính xác thì đó là… "râu bắp" của người sử dụng trước. Vậy mà ngoài bao bì của chiếc khăn này lại ghi dòng chữ: "Khăn lạnh cao cấp, tiệt trùng và chỉ sử dụng 1 lần. Đem lại cảm giác êm dịu, mát mẻ, thoải mái". Nghe "quẳng cáo" mà phát sợ, ông khách đã "quẳng" luôn chiếc khăn, kẻo để chủ quán lại lấy khăn mang đi tái chế.

Dân nhậu bàn tán xôn xao về việc hiện nay đa số các quán nhậu, bia ôm, cà phê "sung sướng"… đều sử dụng khăn đã qua… tái sử dụng nhiều lần, giống như keo diệt chuột. Ai may mắn lắm mới được sử dụng khăn lạnh lần đầu tiên được đóng bịch, vì để tăng lợi nhuận nên nhiều quán không ngại nhặt lại khăn khách đã chùi… nhiều chỗ gửi cơ sở làm khăn lạnh gia công lại.

Có lẽ không chỉ lau mặt mà còn "chùi nhiều chỗ", nên ông khách nói trên xui xẻo bóc phải chiếc khăn đã qua tái chế còn vương vãi lại sợi "râu bắp". May là nhờ cặp mắt nhà nghề, chứ nếu bất cẩn sử dụng phải chiếc khăn từng "lặn ngụp" ở những nơi thiếu ánh đèn thì nguy cơ nhiễm bệnh không ít.

Vào quán nhậu, có người từng chứng kiến mấy ông xài khăn lạnh theo kiểu thích đâu thì chùi đó. Có ông lau xong mặt lại xe tròn đầu khăn lại để lấy xỉ mũi rồi lau tiếp vào… nách. Nhìn xuống thấy chân đầy bùn đất, quý ông lại lấy khăn lạnh lau giày. Khi chiếc khăn không còn chỗ nào trắng nữa thì quăng lăn lóc xuống nền gạch, nhưng khi tàn tiệc nhậu chủ quán lại cho người gom hết những chiếc khăn này gửi cho cơ sở khăn lạnh "tút" lại.

Phương pháp "tút" khăn lạnh đối với những cơ sở nhỏ rất giản dị. Đó là cho khăn dơ vào một nồi nước sôi nấu khoảng 5 phút, vớt khăn vào thau giặt thủ công, xả bằng nước lạnh có pha nước hoa rẻ tiền và cuối cùng là phơi khô trước khi cho vào bịch hơ kín trước ngọn đèn cầy. Cũng có nơi cho khăn vào máy giặt cùng với một lượng thuốc tẩy đậm đặc để… "tiệt trùng" nhưng do số lượng khăn quá nhiều, lại ít nhân công nên khi vô bịch không thể kiểm tra hết có bao nhiêu khăn còn dính xỉ mũi hay "râu bắp".

Vậy mà khi đưa vào tủ lạnh ở các quán, dân nhậu cứ thi nhau đập bịch khăn lạnh nghe "bôm bốp" rồi đắp vào mặt khen "Mát quá, mát quá!" Nếu ông nào vào những quán thiếu ánh sáng thì dù cho khăn lạnh có dính vài chục sợi "râu bắp" hay xỉ mũi của người xài trước cũng chẳng thấy, vì mải lo… ôm bia (nếu nói ngược lại thì là bia… ôm). Có người còn mục kích cảnh ở một quán "nhậu bình dân" thuộc huyện Thạnh Trị (Sóc Trăng) mới thấy cách làm khăn lạnh ở quán này thật đơn giản.

Khăn của khách sử dụng xong được giặt, phơi khô, xịt nước hoa rồi em út xúm nhau để khăn lên… đùi xếp lại làm 8, nhét vào bịch nilông, hơ qua ngọn đèn trước khi để lên dĩa và dằn lên trên vài cục nước đá đập nhuyễn để mấy ông nhậu lau cho "mát mặt". Khăn ở các quán có em út mắt xanh mỏ đỏ, phấn son lòe loẹt thì "thơm" khỏi chê vào đâu được, nhưng mấy ai biết được cái khăn đó trước đây đã được các em lau ở đâu thì chỉ có… các em mới biết.

Vậy mới thấy khăn lạnh ở nhiều quán nhậu "tiệt trùng" đến cỡ nào! Nhiều chủ quán cho rằng họ chỉ sử dụng khăn lạnh có 1 lần rồi quăng bỏ, vì 1 cái khăn chỉ có vài trăm đồng nhưng bán đến 2,000 đồng thì đã lời chán. Bởi vì khăn loại tốt mới đóng bịch lần đầu được một số cơ sở khăn lạnh bán với giá 1.600 - 1.700 đồng/chiếc. Khăn loại mỏng giá 1.400 đồng/chiếc sau khi đã được đóng bịch và in tên, địa chỉ của quán. Trong khi đó, giá 1 chiếc khăn gia công để tái sử dụng chỉ có 400 đồng/chiếc nên muốn lời nhiều thì chỉ có cách cho khách xài khăn tái sử dụng nhiều lần nhưng vẫn… mát. Chủ một cơ sở làm khăn lạnh ở TP Sóc Trăng bật mí cho tôi biết số lượng khăn mà nơi đây giao cho khách hàng chỉ có khoảng 15 - 20% khăn mới, còn lại đều là khăn "tút" lại để tái sử dụng.

Trong đó, có không ít chiếc khăn đã từng được "tút" lại cả chục lần, nên nếu không khéo người sử dụng dễ bị lây bệnh từ những chiếc khăn lạnh. Tốt nhất khi đi nhậu nhớ mang theo chiếc khăn "mùi xoa" của bà xã mua cho hoặc xài khăn giấy để khỏi có cảm giác vừa lau khăn lạnh vừa sợ gặp… "râu bắp".

Ô hô, chiếc khăn lạnh trong các nhà hàng, quán ăn trong nước đáng sợ như thế nhưng đố biết có bao nhiêu người dân mình biết sợ ?