Những cách hiệu quả nhất để …. phá xe |
Tác Giả: Phạm Ðình | |||
Thứ Sáu, 05 Tháng 6 Năm 2009 23:49 | |||
“Ai lại đi cổ võ một đề tài ngược ngạo như vậy? Ðúng là mát, tôi nói có sai đâu!” Bà xã lướt mắt qua cái tiêu đề Phạm Ðình vừa ghi ở đầu trang đã phê luôn một câu như vậy. Biết mà! Bả vẫn chưa hết giận vì cái tội có có rồi lại không không tối hôm qua. Xin thanh minh ngay với bạn đọc: Có đây tức là có hứa đi coi đại nhạc hội “Asia 61- Trần Thiện Thanh 2” với bả, rồi rốt cuộc lại không đi. Cô con gái 19 tuổi vốn là thành viên của Mạng Lưới Tuổi Trẻ Lên Ðường nhìn thấy cái tiêu đề trên cũng bỏ... thõng một câu: Hay là bố bị Việt Cộng... giật dây? Câu thắc mắc có sự cảnh giác chính trị cao độ làm Phạm Ðình hơi chột dạ. Bèn làm một cuộc kiểm điểm: Việt Cộng là vua phá hoại, dấu hiệu phá hoại ở đâu là phải cảnh giác sự có mặt của VC ở đó. Con bé nghi ngờ là phải. Thế nhưng, bố nó không là kẻ phá hoại. Bố nó vạch mặt kẻ phá hoại, đúng ra vạch mặt những nguyên nhân có thể phá hoại chiếc xe, vẫn được bố nó gọi là gia tài bửu bối của mọi người. À, nếu vậy lại là chuyện khác. Con bé nghe vậy thì yên tâm bỏ đi, để lại Phạm Ðình ngồi một mình, lóc cóc bên bàn máy tường thuật việc này với các bạn... Thực vậy, có nhiều hành động chúng ta làm vì thói quen mà không bao giờ để ý đến tác hại của chúng. Hôm nay, xin kể ra một số hành động tiêu biểu, giúp “những người ngại sửa xe” tránh được những thói quen vô tình mà lại có tác hại rất lớn. 1- “Dọt” gấp! Khi chúng ta ấn chân xuống bàn đạp gas (gas pedal), thì chiếc xe lăn bánh, gần như ngay lập tức. Nhưng thực ra, cơ chế vận hành không đơn giản như vậy. Nó là kết quả của một tác động dây chuyền được gọi là “drive train”, trong đó lực đẩy được chuyển hóa qua nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn lại có những khớp nối (mechanical connection)... Vì không đủ thời gian để chuyển lực do tài xế dọt đi quá gấp, các khớp nối sẽ va đập mạnh vào nhau, làm cho hao mòn và rão rệu nhanh chóng. Vì thế, cách tốt nhất là hãy “đề pa”, tức là khởi động một cách nhẹ nhàng và thong thả, và từ từ tăng tốc tới mức tối đa - dù là 70, 80 hay 90 dặm một giờ - miễn là điều kiện đường sá cho phép. Làm như vậy là tạo cơ hội để hệ thống drive train có đủ thời gian chuyển hóa năng lượng, các khớp nối không bị va chạm quá gấp, giảm thiểu ma sát, hạn chế hao mòn trên các chi tiết máy. Một lần nữa, bạn có thể chạy nhanh tới đâu cũng không hề gì, miễn là đừng bao giờ “dọt” vội khi đề pa. Cái xe sẽ cám ơn bạn rất nhiều vì cách hành sử rất ga lăng này. Phạm Ðình phải nói thêm rằng, ứng dụng cùng nguyên tắc đó trong việc tập thể dục thì đi xe đạp tốt hơn là chạy bộ. Bởi lẽ, chạy bộ cũng là một tác động dây chuyền: Gót chân đạp xuống nền, tác động lên mắt cá, mắt cá tác động lên xương ống quyển, ống quyển tác động lên xương đùi... Cái khớp quan trọng nhất nối liền các chuyển động đó là cái đầu gối, đương nhiên cọ chạm vào nhau, tạo ra ít nhiều ma sát không có lợi cho các đĩa sụn ở đầu gối. Trong khi đó, lực tác động trên đầu gối của cặp giò đạp bánh xe thì nhẹ nhàng và đều đặn, đương nhiên tốt hơn cho những người sắp bước vào tuổi cao niên. Phạm Ðình nói thêm câu này không có ý tranh nghề của các chuyên viên y tế, mà thực tâm chỉ muốn tỏ ra ga-lăng với bà xã vốn là người thích tập thể dục bằng xe đạp. Nhưng một người bạn đã đọc trước bài này thì lại đề nghị: Phải bỏ chữ “cao niên” ở câu trên! Bằng không, có thể phát sinh nội chiến lớn trong gia đình. Người viết phân vân không biết tính sao! 2- Thắng gấp! Cả hai thói hư này - dọt vội và thắng gấp - hợp lại là đủ tác hại để biến một cái xe 2 tuổi trở thành rệu rã, xộc xệch không thua gì cái xe đã dùng trên 10 năm. Thực ra, nói như vậy cũng oan cho người dùng xe 10 năm. Chẳng hạn, ông giáo Irv Gordon mà Hao Smith có nhắc tới kỳ trước, dùng xe hơn 40 năm mà xe vẫn chạy tốt. Không thể nói là Gordon chạy như... rùa bò! Bởi vì, rùa bò không chạy được gần 3 triệu dặm đường trong bằng ấy thời gian. Ông đương nhiên là tay cua rơ thứ xịn, với những vận tốc kinh khủng trên xa lộ. Nhưng dù có chạy bằng vận tốc ánh sáng chăng nữa, chắc chắn ông giáo không có màn “dọt” vội và thắng gấp. Về điểm này thì các nữ tài xế dường như ít vi phạm hơn. Chính vì thế, người ta thích mua lại những chiếc xe do phụ nữ lái. Tuy nhiên, mua xe cũ là một đề tài có nhiều sự kiện dắt dây khác, phức tạp nhưng rất lý thú, cần được trình bày trong một chủ đề riêng, chứ không phải chỉ đơn thuần nghe biết “phụ nữ lái” là được! 3 - Nạp ga khi xe chưa nóng máy 4- 5 Phút Ðầu Tiên 5 - Ổ gà ổ vịt Sự thực có đúng như thế không: Bền bỉ, dẻo dai và trung thành? Trung thành thì chắc chắn là có! Và đó chính là điều khiến Phạm Ðình yêu mến cái xe, không chỉ coi xe như một kẻ “nô bộc”, nhưng là một người bạn quí nhất trên đời. Còn bền bỉ và dẻo dai? Cũng có luôn! Nhưng liệu cái xe còn chịu đựng được đến bao giờ với cái cách “xuống tay” tàn bạo như mô tả trên đây của người lái xe? Bạn có thể nói rằng, những cái mô, cái mương trên mặt đường đều đã được nghiên cứu kỹ lưỡng; một khi được thiết kế thì nó phải an toàn để xe chạy qua. Ðúng vậy, với điều kiện: Phải giảm tốc độ để xe lăn bánh chậm lại đúng như ý của người thiết kế. Còn để cho xe nẩy tưng lên, rồi hạ xuống “uỳnh, uỳnh” như nhiều bậc hảo hán vẫn làm, thì đó hoàn toàn ra ngoài thiết kế. Không khác gì một ông khổng lồ nhấc chiếc xe lên cao, rồi thả xuống cái “đạch”. Nếu cái xe không rão ngay ra từng mảnh mà vẫn gượng dậy chạy tới được là nhờ hệ thống dây treo và ống nhún, gọi chung là Suspension System. Dĩ nhiên, hệ thống này không phải là một khối sắt liền lạc, có thể trơ thân chịu đấm mà không suy siểm. Trái lại, nó bao gồm nhiều bộ phận tạo thành bởi kim loại, cao su, nhựa dẻo... nối kết với nhau, như lò xo, bạc đạn, tay quay (Springs, Ball Joints, Control Arms, Tie-Rod Ends...). Các chấn động gây ra khi xe di chuyển được thẩm thấu (shock absorption) vào hệ thống. Chấn động càng lớn thì bộ nhún càng bị nén nhiều. Càng bị nén nhiều, hoặc bị nén tới mức tối đa, thì lò xo, bạc đạn sẽ vỡ... hệ thống nhún đi đoong, chỉ còn nước kéo đến Shop cho thợ làm thịt. Dù chưa đi đến mức “tận cùng bằng số” như vậy, hệ thống nhún cũng không còn đủ độ dẻo dai, đàn hồi cần thiết, để chống lại các va chạm và chấn động trong khi xe di chuyển. Các chấn động không được hóa giải đầy đủ trong hệ nhún, sẽ gây khó chịu cho mọi thành phần còn lại trong xe, bao gồm tài xế, “bà chủ” của tài xế, và tất cả những chi tiết bộ phận khác, thậm chí cửa sổ lung lay, kiếng nứt rạn, các mối hàn rã nứt, ốc xoáy nới lỏng... Nói tóm lại là: phá xe và phá túi tiền. Bởi vì, thay hệ nhún không phải là việc đơn giản có thể thực hiện được với những dụng cụ bình dân. Trong đa số trường hợp, chúng ta phải mang ra nói chuyện phải trái với thợ chuyên môn ở một trung tâm sửa chữa. Ðể tránh những phiền phức đó, tốt nhất là tránh những con đường có nhiều mô, ụ, hoặc mương rãnh chạy ngang. Nếu có thể được, dùng freeway dầu có phải đi xa hơn chút đỉnh. Bởi vì, freeway thì nhẵn phẳng, xe chạy một lèo, ít dằn xóc... đương nhiên là một ưu điểm so với đường thành phố thường hay có bump hoặc dip. Chính vì vậy nhiều người bán xe hay khoe, “Xe của tôi thì mileage có cao, nhưng phần lớn là chạy trên xa lộ!” Nói chuyện về mua xe cũ, thì đây là một ưu điểm, nhưng mua xe cũ không phải chỉ cần có một điểm đó! 6- Về việc gài số 0 (Neutral) Thực vậy, hộp số tự động không đòi hỏi bạn đưa cần gạt về số N khi đứng chờ đèn đỏ ở ngã tư. Chỉ cần nhấn chân trên bàn thắng (brake) là đủ. Ðừng động chạm gì đến cần gạt số. Chuyển về số N là thêm một động tác vô ích, chỉ làm căng thẳng cho dây chuyền chuyển động (drive train) mà thôi. Số N chỉ được dùng khi xe bị chết máy giữa đường, cần phải đẩy vào lề chờ gọi xe kéo. Ngày xưa, người ta cũng dùng số N khi xe bị kéo với cặp bánh còn lê trên mặt đường. Nhưng các xe kéo (tow truck) bây giờ đều có sàn rộng, đủ để chất nguyên chiếc xe, thậm chí 2,3 chiếc, trên đó nên vấn đề gài số N không còn được đặt ra. 7- Khi đổi chiều di chuyển Hãy thử quan sát hành động của chính mình xem sao: Vào mỗi buổi sáng, bạn lên xe, nổ máy, de xe ra khỏi garage; xe ra tới sân, rồi lăn bánh vào lòng đường. Bạn yên trí gạt cần số cho xe chạy tới. Như vậy là đúng thủ tục, anh chàng Phạm Ðình khó tính tới đâu chắc cũng không sao bắt bẻ được. Nhưng bạn có thấy rằng, cái sân nhà bạn nó thoai thoải, đổ dốc xuống mặt đường không? Và bạn không ngờ rằng, trong khi chân bạn đã nhấc lên khỏi bàn đạp gas, bạn yên trí đưa tay gạt cần số về phía trước cho xe chạy tới, thì bánh xe vẫn đang tiếp tục lăn về phía sau do cái mặt sân thoai thoải dốc. Và chuyện gì sẽ xảy ra cho cái hệ thống chuyển động dây chuyền trong đầu máy? Trong khi tất cả các thành phần của dây chuyền đang chạy theo một hướng, thì bộ phận đầu tiên lại đổi hướng và di chuyển nghịch chiều. Các thành phần còn lại sẽ đâm sầm vào nhau, trước khi lúp xúp đổi theo hướng của bộ phận khởi động. Ðể minh họa cho diễn tiến này, chúng ta có thể hình dung hoạt cảnh sau: Bạn đang đi bộ trên lề đường, tính ra đầu ngõ mua chai bia về nhâm nhi, thì chợt gặp người hàng xóm đi ngược chiều, bạn hỏi thăm tiệm Liquor và được anh cho biết, “không phải hướng này, tiệm bia ở phía sau lưng anh cơ!” Bạn dừng chân, quay đầu, đi về hướng ngược chiều. Nhưng nếu người hàng xóm muốn chơi bạo, chạy thật nhanh rồi lao thẳng, húc vào bạn một cú như trời giáng, làm bạn ngất ngư, lảo đảo quay về hướng ngược lại. Cú húc rốt cuộc cũng làm bạn đổi chiều, đi về đúng hướng tiệm bia. Nhưng câu hỏi là, không hiểu sức bạn chịu đựng được mấy cú húc như vậy? Những gì diễn tiến bên trong đầu máy khi có 2 hành động nghịch chiều xảy ra cùng lúc thực không khác gì. Và hậu quả xảy đến cho hộp số, trục máy, và các khớp CV Joints cũng tàn hại không kém. Chỉ khác một điều là không nhìn thấy rõ mắt, nên chẳng mấy ai quan tâm, cho đến khi phải móc tiền túi ra sửa chữa thì đã quá trễ. Cổ nhân có câu, “thấy quan tài mới đổ lệ” là nói về trường hợp này, không sai! Nói tóm lại: Cứ thong thả và nhẹ nhàng. Nếu phải vội đi trình diện với người đẹp hoặc người hùng ở đâu đó, thì xin nhớ cho rằng, có hấp tấp cách mấy cũng chỉ đến sớm thêm được vài ba giây là may, bằng không nhiều khi lại trễ tới cả hàng giờ do xe trục trặc hoặc tai nạn vì bất cẩn. Luôn luôn “đạp thắng cho xe ngừng hẳn lại” trước khi gạt cần số chuyển hướng. Sau đó, cứ việc tìm đường ra freeway mà phi nước đại. 8- Chở nặng quá mức Thế nhưng, không phải chỉ là vấn đề thẩm mỹ, overweight còn là trở ngại cho sức khỏe. Ðối với cái xe cũng vậy. Một cái xe chở 5 người là đeo thêm khoảng 600 pounds, với hành lý trong cốp, trên mui khoảng 700, 800 pounds, tổng cộng khoảng 1,200 tới 1,500 pounds nữa, cái xe phải gánh thêm một trọng tải tương đương hơn một nửa sức nặng sắt thép sẵn có của nó. Sức nặng phụ trội đó làm tăng thêm sức chấn động khi xe di chuyển, tăng thêm áp lực trên hệ nhún của xe. Nếu lại thường phóng xe trên các con đường nhiều Bumps, nhiều Dips, thì không khác gì mang cả cái hệ nhún đó ra mà băm. Chỉ cần vài ba tuyến đường như vậy là coi như cái hệ nhún đi đứt. Ðến lúc đó thì cũng hơn gì ngồi xe bò đâu! Ðó mới chỉ là tác hại trên hệ nhún. Tác hại của Overweight trên blốc máy cũng tàn tệ không kém. Dùng một cái xe 4 máy để kéo một con tàu dài 28 bộ (feet) từ bãi biển về nhà cách đó khoảng 30 dặm, là coi như bỏ cái đầu máy đó... cho nghĩa địa! Cũng vậy, nếu xe lúc nào cũng chở 5 hành khách, và mở máy lạnh thả giàn mỗi khi xe lăn bánh thì đầu máy sẽ phục vụ được hết một mùa Hè! Chỉ cần sang mùa Thu tiếp đó là cái xe bắt đầu trục trặc, trở chứng. Ðừng nghĩ rằng nó bị bệnh thời khí. Cái nguyên nhân tác hại thực ra đã nẩy mầm và phát triển trong cả mùa Hè trước đó rồi. Phải làm gì? Kết luận
|