Điệp viên nội gián Yisrael Bar mang quân hàm đại tá quân đội Israel và Tướng Yossef Harmelin, chỉ huy vụ bắt giữ Yisrael Bar.
Tháng 1/1971, sau nhiều ngày theo dõi, các nhân viên của Cơ quan An ninh Israel (ISA-Shin Bet) phát hiện Vladimir Sokolov, điệp viên nằm vùng làm việc tại Sứ quán Liên Xô ở thủ đô Tel-Aviv của Israel, lảng vảng tại một khu phố ở phía bắc thủ đô Tel-Aviv. Vì vậy, tướng Yossef Harmelin, chỉ huy Shin Bet, ra lệnh tăng cường giám sát đêm ngày khu vực trên. Đến gần 20h ngày 29/3/1971, các nhân viên Shin Bet phát hiện Sokolov gặp gỡ với một người lạ mặt. Lần theo dấu vết của người này, phát hiện người lạ mặt tên Yisrael Bar. Cho rằng, chính Bar là một điệp viên nội gián nên tướng Harmelin ra lệnh bắt giữ Bar ngay trong đêm và tiến hành lục soát căn hộ của Bar. Nhiều hồ sơ, tài liệu quan trọng liên quan đến hoạt động quốc phòng của quân đội Israel, tài liệu liên quan đến chương trình chế tạo vũ khí hạt nhân của Israel, hồ sơ xây dựng một số căn cứ quân sự của Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ được Công ty Xây dựng Solel Bone thi công cũng được tìm thấy tại căn hộ của Bar. Vụ bắt giữ Yisrael Bar về tội làm điệp viên nội gián đã làm chấn động dư luận Israel. Bởi vì Bar không chỉ là một sĩ quan mang quân hàm đại tá mà còn là một chuyên gia viết sử của quân đội Israel và là Viện trưởng Viện Lịch sử quân đội của Đại học Tel-Aviv. Yisrael Bar sinh năm 1922 tại thủ đô Vienne của Áo trong một gia đình người Áo gốc Do Thái. Năm 1949, gia đình Bar chuyển đến Israel mới thành lập để sinh sống. Tại đây, Bar theo học tại Đại học Hebrew ở thành phố Jerusalem và tham gia phong trào dân binh Hagana bảo vệ các khu định cư của người Israel. Năm 1950, Bar gia nhập quân đội Israel và chẳng bao lâu sau được giao nhiệm vụ viết một cuốn sách liên quan đến lịch sử thành lập quân đội Israel có nhan đề "Cuộc chiến giành độc lập của Israel". Khi cuốn sách này được hoàn thành vào năm 1959 thì Bar cũng mang quân hàm trung tá và là người đứng đầu bộ phận nghiên cứu lịch sử của quân đội Israel. Trên cương vị này, Bar được toàn quyền tiếp cận với các tài liệu thuộc loại bí mật quốc phòng, tham quan nhiều cơ sở quân sự bí mật và tiếp xúc với nhiều nhân vật lãnh đạo trong bộ máy chính quyền Israel. Tại Israel, vào thập niên 60, Bar nổi lên như một nhân vật quan trọng, có quan hệ với nhiều người, nhất là với giới tình báo và quốc phòng cả trong và ngoài nước. Theo điều tra của Shin Bet, tình báo Tây Đức, Pháp, Anh từng gặp gỡ bí mật với Bar nhân các chuyến công tác của ông này ở nước ngoài và đặt vấn đề tuyển dụng làm điệp viên nội gián với những món tiền trả công hậu hĩnh. Vậy mà cuối cùng, Bar lại trở thành điệp viên nội gián của tình báo Liên Xô. Theo điều tra của Shin Bet, có thể Bar đã được tình báo Liên Xô tuyển dụng vào khoảng năm 1960-1961 khi còn là thành viên cốt cán của MAPAM. MAPAM là một tổ chức chính trị cánh tả có xu hướng thân Liên Xô và được thành lập tại Israel vào năm 1954. Thành viên của MAPAM không chỉ là những người Do Thái gốc nước ngoài quay về lại Israel định cư mà còn có những cựu tù nhân của các trại tập trung tử thần Đức Quốc xã được quân đội Liên Xô giải thoát thời Chiến tranh thế giới lần thứ hai. Họ gia nhập MAPAM như là một hành động mong muốn thắt chặt quan hệ ái hữu với Liên Xô. Cũng theo điều tra của Shin Bet, chính Sergei Louisiev, đại diện thường trú của Thông tấn xã Liên Xô Tass tại thủ đô Tel-Aviv, một điệp viên nằm vùng của tình báo Liên Xô dưới lốt nhà báo, đã tuyển dụng Bar. Vào thời kỳ đó, MAPAM thành lập một tổ chức có tên gọi Hội Ái hữu Israel - Liên Xô. Định kỳ, Hội thường tổ chức các buổi gặp mặt của các hội viên, trong đó có Bar, ngay tại trụ sở của MAPAM. Nhiều viên chức làm việc tại Sứ quán Liên Xô, các tổ chức đại diện của Liên Xô cũng được mời tham dự các buổi họp mặt để phổ biến tình hình đất nước, văn hóa và con người của nước Nga cho mọi người. Và chính trong một buổi họp mặt như thế, Louisiev đã tiếp cận với Bar. Bắt đầu từ những cuộc trò chuyện về văn hóa, lịch sử của nước Nga rồi sau đó là những cuộc tranh luận về ý thức hệ và vai trò quan trọng của Liên Xô tại Trung Đông. Bị thuyết phục bởi một điệp viên nằm vùng giàu kinh nghiệm như Louisiev, chẳng bao lâu sau, Bar chấp thuận làm điệp viên nội gián cho tình báo Liên Xô. Sau nhiều lần bí mật thẩm tra và biết được quyết tâm của Bar, Louisiev quyết định giới thiệu Bar với Vassili Avdyenko, người phụ trách hoạt động tình báo Liên Xô tại Sứ quán Liên Xô. Theo điều tra của Shin Bet, Bar bắt đầu chuyển giao tài liệu cho tình báo Liên Xô là từ năm 1962 cho điệp viên nằm vùng Liên Xô phụ trách hoạt động nội gián của mình là Vladimir Sokolov. Bị bắt giữ và được tướng Harmelin đích thân thẩm vấn, Bar phủ nhận cáo buộc làm điệp viên nội gián và tội phản bội Tổ quốc. Bar chỉ cho rằng mình hành động như thế là muốn hướng quan điểm và chính sách của Liên Xô tại Trung Đông sao có lợi nhất cho Israel mà thôi. Vụ bắt giữ một nhân vật nổi tiếng như Bar về tội làm điệp viên nội gián đã làm chia rẽ dư luận Israel giữa một bên lên án Bar phản bội Tổ quốc và một bên cho rằng Bar chỉ là nạn nhân của một đòn chính trị muốn làm dấy lên phong trào bài xích Liên Xô trong xã hội Israel như theo yêu cầu của Mỹ. Ngày 18/7/1971, Bar bị tuyên phạt 15 năm tù giam về tội hoạt động nội gián mặc cho phản ứng của đảng MAPAM và của nhiều giới. Tuy nhiên, chỉ mới thi hành án được 2 năm thì Bar đột ngột qua đời. Chính quyền Israel lý giải là Bar bị đột tử vì chứng nhồi máu cơ tim cấp. Tuy nhiên, nhiều người lại cho rằng Bar đã bị giết chết vì chính quyền Israel không muốn một vụ tai tiếng tầm cỡ như thế kéo dài quá lâu sẽ gây chia rẽ thêm dư luận Israel trong lúc quốc gia này đang cần tập trung mọi nỗ lực để đối phó với các âm mưu tấn công tiêu diệt Nhà nước Israel của các quốc gia Arập
|