“Không thể để cho chính phủ đóng cửa, không ai chấp nhận chuyện đó cả.” Thượng Nghị Sĩ John Thune nói ngay sau khi vừa rời khỏi cuộc họp hàng tuần của đảng Cộng Hòa.
“Chúng tôi biết có trách nhiệm phải tìm một lối thoát, chúng tôi đã có giải pháp dù chưa hẳn hoàn hảo nhưng có thể chấp nhận được.” Thượng Nghị Sĩ Bob Crocker đi bên cạnh tiếp lời.
Những điều cánh Cộng Hòa ở Thượng Viện trình bày với báo chí ngày hôm qua chẳng khác gì những điều phía Dân Chủ đã nói từ chiều hôm trước. Trong cuộc họp báo cuối ngày hôm Thứ Tư, ông Chủ Tịch Khối Ða Số Harry Reid bảo sẽ đưa một dự luật ra trước nghị trường để bỏ phiếu và thảo luận, tránh cảnh ngân sách bị cắt giảm đồng loạt vào ngày mùng 1 Tháng Ba.
Cả 2 đảng đều làm đúng những gì đã nói, cho dù trước khi cuộc bỏ phiếu bắt đầu, bên Cộng Hòa lẫn bên Dân Chủ đều biết không có đủ 60 lá phiếu cần phải có. Dự thảo của đảng Cộng Hòa chỉ có 38 người ủng hộ, 62 người chống đối (trong đó có 9 phiếu Cộng Hòa); dự thảo bên Dân Chủ được 51 phiếu tán thành, 49 phiếu bác bỏ (có 4 phiếu Dân Chủ).
Chuyện được kể như chấm dứt ở đó.
“Tôi muốn nhìn thấy một dự luật tốt hơn,” Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa Dean Heller của tiểu bang Nevada nói trước diễn dàn ngay sau khi 2 cuộc bỏ phiếu vừa kết thúc. “Những cuộc bỏ phiếu như thế này chẳng đi đến đâu cả.” ông Heller nói tiếp, “điều chúng ta làm chỉ mất thì giờ chứ chẳng giải quyết được gì hết. Ðã tới lúc chúng ta phải làm việc nghiêm chỉnh hơn, ngồi xuống bàn luận với nhau để đưa ra một dự luật chung, sau đó đưa ra trước Thượng Viện để cùng thảo luận và bỏ phiếu.”
Yêu cầu của Thượng Nghị Sĩ Heller cũng là điều được một số nghị sĩ khác nói tới, chẳng hạn như ông John McCain của tiểu bang Arizona cho hay “sẽ bỏ phiếu chống tất cả mọi đề nghị cắt giảm ngân sách quốc phòng.” Cũng trước diễn đàn Thượng Viện, ông McCain đưa ra thí dụ cho thấy “sự vô lý” của chuyện cắt giảm toàn bộ ngân sách: “Ngân sách quốc phòng chiếm có 19% tổng số ngân sách quốc gia, đến khi nói chuyện cắt giảm toàn bộ thì quốc phòng bị cắt tới 50% trong tổng số tiền 85 tỷ phải cắt” gọi đó là điều “đáng xấu hổ.”
Những gì xảy ra ở sàn Thượng Viện ngày hôm qua chứng tỏ cho thấy hai đảng vẫn còn cách xa nhau, vẫn tiếp tục lên tiếng chỉ trích lẫn nhau, chưa thể đi đến sự đồng thuận để cùng giải quyết vấn đề, cho dù cả 2 đều nói tới những khó khăn sẽ xảy ra nếu tình trạng này kéo dài.
Trong phát biểu đọc trước diễn đàn Thượng Viện, ông Chủ Tịch Khối Ða Số Harry Reid đưa ra cảnh báo “hàng trăm ngàn nhân viên dân sự đang làm việc cho Bộ Quốc Phòng sẽ phải tạm nghỉ việc không có lương, biết bao nhiêu cơ sở thương mại và gia đình trên toàn nước Mỹ sẽ phải gánh chịu những khó khăn do vụ cắt giảm ngân sách này gây nên, chưa kể đến chuyện thực phẩm chúng ta ăn sẽ không được kiểm tra an toàn vệ sinh đúng mức, nước chúng ta uống cũng không đảm bảo hội đủ tiêu chuẩn sạch sẽ để sử dụng và an ninh biên giới cũng gặp trở ngại vì số nhân viên canh phòng sẽ phải giảm bớt.”
Thượng Nghị Sĩ Mitch McConnell, chủ tịch Khối Thiểu Số Thượng Viện không đồng ý với lập luận đó, cho rằng phe Dân Chủ dưới quyền lãnh đạo của Tổng Thống Barack Obama “đang tìm đủ mọi cách để tạo hình xấu về đảng Cộng Hòa.” Ông McConnell cao giọng bảo rằng tình huống trở nên khó khăn hơn “chỉ vì người lãnh đạo”: thay vì chỉ thị các bộ và những cơ quan chính quyền cắt bớt những khoản chi tiêu không cần thiết, “ông ta (Tổng Thống Obama) lại quyết định cắt giảm ở những khâu không nên cắt giảm như an ninh, quốc phòng, giáo dục... với mục đích đẩy người dân tới chỗ phải chấp nhận tăng thuế như ông ta muốn.” (Ở điểm này ông McCain khéo léo hơn khi chỉ trích thái độ cứng rắn của Tòa Bạch Ốc và phe Dân Chủ ở Thượng Viện, bảo “cứ nhìn lại lịch sử và kết quả của những cuộc bầu cử thì thấy ngay: đảng nào không nắm ghế tổng thống thì đảng đó phải chịu thiệt thòi”).
Bên Tòa Bạch Ốc nghĩ gì?
Bản tuyên bố của Tổng Thống Barack Obama cho rằng các vị thượng nghị sĩ Cộng Hòa “đã bỏ lỡ một cơ hội giúp quốc gia phát triển kinh tế và giảm bớt thâm thủng ngân sách” khi bỏ phiếu chống dự luật bên Dân Chủ đưa ra. Thông cáo viết tiếp “thay vì đồng ý bỏ hẳn những khoản khấu trừ chỉ có lợi cho người giầu có và thành phần thế lực, các vị nghị sĩ Cộng Hòa lại muốn cắt giảm những khoản tiền rất cần thiết cho trẻ em, cho người già, cho các binh sĩ và gia đình binh sĩ.” Nhắc lại chuyện hôm nay (Thứ Sáu, mùng 1 Tháng Ba 2013), tổng thống đã mời các nhà lãnh đạo lưỡng viện vào Tòa Bạch Ốc để cùng ông thảo luận xem phải quyết như thế nào.
Hầu như không mấy ai tin cuộc gặp gỡ diễn ra sáng nay sẽ đem lại kết quả, và giả sử 2 bên có tháo gỡ được những bất đồng chính trị đi chăng nữa thì cũng phải chờ đến - sớm nhất - Thứ Hai tuần tới Quốc Hội mới tái nhóm để thông qua. Nên nhớ từ chiều hôm qua, các vị dân cử Hạ Viện đã lũ lượt rời Washington D.C. để về quê nghỉ “long weekend.” một mình Thượng Viện không giải quyết được.
Một chuyện nữa cũng cần phải nói: nếu có giải quyết được chuyện cắt giảm 85 tỷ dollars ngân sách, các vị dân cử sẽ tiếp tục xâu xé nhau cũng về chuyện... ngân sách. Lý do: hiện nay chính phủ Hoa Kỳ đang áp dụng quy định ngân sách tạm thời cho tài khóa 2013, trễ nhất là ngày 27 tháng này phải có ngân sách chính thức.
Dự đoán sơ khởi: hai bên lại cãi nhau, Cộng Hòa chê bai Dân Chủ, Dân Chủ chê bai Cộng Hòa, hành pháp-lập pháp chỉ trích lẫn nhau. Lại phải đợi đến ngày cuối cùng, lúc “nước đến chân” các ông bà dân cử “mới nhẩy.”