“Đô thị mà không có đền đài, chùa chiền, nhà thờ, các di tích lịch sử… giống như cơ thể có xác mà không có hồn, thử tưởng tượng Sài Gòn mà không có nhà thờ Đức Bà, chợ Bến Thành… thì có gì mà ấn tượng.”

tuvien mtg thuthiem 1
Bên trong khuôn viên Tu Viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm. (Hình: Facebook)

January 14, 2017

SÀI GÒN (NV) – Tổng Lãnh Sự Quán Canada tại Sài Gòn vừa lên tiếng về việc nhà cầm quyền thành phố này dự định phá dỡ Tu Viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và nhà thờ Thủ Thiêm, đồng thời nói rằng đây là các di sản còn lâu đời hơn cả Canada.

Chỉ ít giờ sau khi đưa nội dung này lên trang Facebook, “status” đã nhận được hơn 12,630 lượt “like” bày tỏ sự ủng hộ sự lên tiếng của Tổng Lãnh Sự Quán Canada, tiếp theo đó là hơn 2,200 lượt bình luận, và hơn 9,000 lượt share.

Nội dung của status như sau: “Bạn nghĩ có nên phá hủy một di sản còn lâu đời hơn cả Canada? Theo kế hoạch phát triển khu đô thị mới Thủ Thiêm tại Quận 2, chính quyền Sài Gòn có dự định phá dỡ Tu Viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và nhà thờ Thủ Thiêm để nhường chỗ cho khu đô thị mới. Tu viện được thành lập tại Thủ Thiêm vào năm 1840, nghĩa là đã ở đó được 177 năm (trong khi Canada vừa bước sang tuổi 150 năm nay). Bạn nghĩ thế nào nếu chúng ta hòa nhập những công trình mang tính lịch sử như thế này vào các khu đô thị mới thay vì phá dỡ chúng? Hãy cho chúng tôi biết ý kiến của bạn nhé!”

Rất nhanh chóng, đã có hàng ngàn ý kiến bày tỏ sự quan tâm về việc này.

Facebooker Đức Thành bình luận: “Chỉ Taliban, IS mới đi phá các di sản hằng trăm năm tuổi.” Liền sau đó Facebooker Doãn Công Hào viết: “Và Cộng Sản nữa.”

Tiếp theo, Facebooker Bưởi Da Xanh viết: “Bọn Cộng Sản Việt Nam có khác gì IS,” và Facebooker Trần Ninh viết tiếp: “Bọn này còn hơn cả Taliban và IS.”

Facebooker Hung Nguyen nhận xét: “Đô thị mà không có đền đài, chùa chiền, nhà thờ, các di tích lịch sử… giống như cơ thể có xác mà không có hồn, thử tưởng tượng Sài Gòn mà không có nhà thờ Đức Bà, chợ Bến Thành… thì có gì mà ấn tượng.”

Facebooker Anhngoc LE tự vấn: “Tôi không biết vì sao người ta lại muốn phá bỏ những công trình mang tính lịch sử như thế này? Vì quyền lợi cá nhân hay vì sự kém cỏi trong nhận thức xã hội? Hay là vì họ đang thực hiện hành vi ‘diệt chủng văn hóa’ theo lệnh của Bắc Kinh như lời thiên hạ đang đồn đoán? (Những gì mang dấu ấn lịch sử Việt Nam họ ra tay tàn phá ). Tôi tự hỏi có ai lại tự phá đi những đi sản của mình không? Không!”

Facebooker Tong Ngoc Minh Chau nổi giận: “Chính quyền Cộng Sản chỉ quan tâm đến tiền, quyền và lợi ích nhóm. Ngay trong nội bộ chúng còn đấu đá nhau khốc liệt thì đối với dân thường chúng làm gì chả được. Luật của chúng là thứ luật rừng, tự biên tự diễn. Thêm nữa, tư tưởng Cộng Sản là vô thần nên chúng càng ra sức đàn áp tôn giáo, và tài sản đất đai của các dòng tu trở thành miếng ngon béo bở để chúng xâu xé chia nhau. Thời mới ‘giải phóng’ chúng đã cướp không biết bao nhiêu là tài sản của các dòng tu, các tu sinh thì bị đuổi về không cho tu nữa. Và hơn 40 năm qua cho đến bây giờ chúng vẫn còn tiếp tục cướp ở mọi nơi trên đất nước này.”

Đồng tình, Facebooker Dien Phuc Nguyen viết: “Cộng Sản thì không có xưa, cái gì cướp được thì cướp, chúng cố tình xóa bỏ những di tích của Sài Gòn để cho những thế hệ kế tiếp không biết gì, giống như chúng đã làm với chùa Liên Trì… Bất cứ quy hoạch đô thị ở đâu cũng vậy, đều có tâm linh, đó là món ăn tinh thần của mọi người dân, không phải cứ phát triển đô thị là phải san bằng. Là con người, sống phải có tình người huống chi loài cầm thú cũng có tình nghĩa vậy. Chỉ có những kẻ dòng máu lạnh cảm mới làm điều đó.”

tuvien mtg thuthiem 2
Tổng Lãnh Sự Canada Richard Bale (phải) và Tổng Lãnh Sự Hoa Kỳ Mary Tarnowka (thứ ba từ trái) trong một lần đến thăm Tu Viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm. (Hình: Facebook)

Mềm mỏng hơn, Facebooker Mai Pham Thi Thanh viết: “Tôi không theo đạo nhưng tôi không đồng ý việc phá bỏ những di tích lịch sử này, nhất là khi việc thực hiện dự án này có thật sự là vì lợi ích chung?”

Là nhà báo, Facebooker Lê Thị Bạch Mai viết: “Thật cảm kích trước sự quan tâm của Tổng Lãnh Sự Quán Canada. Họ không phải là người Việt, cảnh quan này không thuộc đất nước của họ, không nằm trong hệ thống văn hóa kiến trúc của họ, lại càng không mang dấu ấn gì trong đời sống văn hóa của họ… Nhưng, người ta đã kịp đặt ra một câu hỏi khẽ khàng mà rất trang trọng (dễ làm ‘mất mặt’ chính quyền Sài Gòn khi đưa ra đề án phát triển khu đô thị mới Thủ Thiêm như thế này). Tầm nhìn hạn hẹp. Hiểu biết nông cạn về giá trị lịch sử của các công trình văn hóa lâu đời. Chỉ có lợi nhuận là trên hết. Thật tội nghiệp cho Sài Gòn trong tương lai, nếu đề án này được thực hiện! Tôi không đồng ý việc phá bỏ. 1,000 lần không!”

Facebooker Khanh Phan viết: “Tôi cảm ơn Tổng Lãnh Sự Quán Canada tại Sài Gòn đã quan tâm đến Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và nhà thờ Thủ Thiêm. Đây là một công trình mang tính lịch sử và tôn giáo cần phải được bảo tồn một cách triệt để. Khu đô thị hiện đại có thể xây dựng trong 10 năm nhưng công trình lịch sử được xây dựng và bảo vệ hàng trăm năm bằng bao mồ hôi, công sức của quý cha và quý soeur.”

Theo trang web của Hội Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm, thời vua Minh Mạng, đạo bị bách hại dữ dội, tàn phá các nhà thờ, tu viện. Nhiều tu viện bị phá hủy hoàn toàn, chính vì thế các nữ tu của các tu viện này đã chạy tứ tán khắp nơi. Một số gặp nhau ở Thủ Thiêm và dừng chân ở đây vào khoảng năm 1840.

Theo trang web Giáo Xứ Giáo Họ Việt Nam, nhà thờ Thủ Thiêm thuộc Tổng Giáo Phận Sài Gòn hình thành từ năm 1859. Khi đó, nhiều giáo dân ở các nơi vùng Gia Định, Biên Hòa kéo đến sinh sống, cất nhà cửa. Lúc đó chính quyền đã bán rẻ đất cho dân và đặc biệt còn tặng cho các tín hữu một ngôi đình bỏ hoang gần chợ, rồi cho thêm đất đai… thế là một ngôi nhà thờ được hình thành.

Không chỉ là cơ sở tôn giáo, nhà thờ Thủ Thiêm và Hội Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm còn là di tích văn hóa, cả hai cơ sở này đều đã được xây dựng hơn 150 năm. Theo kế hoạch xây dựng khu đô thị Thủ Thiêm, nhà thờ Thủ Thiêm và Hội Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm phải giải tỏa.

Chính quyền Quận 2 đề nghị Tổng Giáo Phận Sài Gòn hoán đổi nhà thờ Thủ Thiêm lấy một khu đất có diện tích 4,000 mét vuông và 16 tỉ đồng, đồng thời hoán đổi tu viện của Hội Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm lấy một khu đất diện tích năm mẫu và 52 tỉ đồng.

Tuy nhiên, ngay từ năm 2009, Tổng Giáo Phận Sài Gòn cương quyết không di dời nhà thờ Thủ Thiêm và Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm, và đây là câu trả lời chính thức của Giáo Hội trước những yêu cầu của chính quyền địa phương muốn di dời nhà thờ và tu viện đi chỗ khác để xây dựng một khu vực thương mại đa chức năng. (Q.D.)