Nhiều em đi làm thêm không chỉ cho bản thân, mà còn để phụ giúp ba mẹ.
WESTMINSTER (NV) -Tuy học sinh trung học nên chú trọng việc học hành, một số lượng lớn, với sự đồng ý của phụ huynh, đi làm thêm. Việc có nên cho phép các em đi làm thêm, làm gì, làm bao nhiêu giờ, là điều nhiều bậc cha mẹ gốc Việt bận tâm.
Ba lần một tuần, Ngọc Tâm Quách, 16 tuổi, đến cửa hàng Lee's Sandwiches để làm thêm sau giờ học. (Hình: Ngọc Lan)
Theo thống kê của Bachman và đồng nghiệp, cứ hai học sinh lớp Mười ở Hoa Kỳ thì có một em làm việc bán thời gian. Tỉ lệ này tăng theo độ tuổi và số học sinh lớp Mười Hai làm thêm là 75%. Trẻ vị thanh niên 14 tuổi trở lên được phép đi làm dưới hai mươi tiếng theo luật của liên bang, nhưng phải có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người bảo hộ. Hiện có hàng triệu trẻ vị thành niên có công việc bán thời gian khắp nước Mỹ.
Ngọc Tâm Quách, 16 tuổi, hiện làm thêm tại Lee's Sandwiches, cho biết: “Con bắt đầu làm từ hồi Hè lúc không đi học. Hồi đó làm hai mươi tiếng một tuần, giờ đi học lại nên làm mười hai tiếng. Trên trường người ta hay nói việc đi làm sẽ dạy nhiều kinh nghiệm sống, tốt cho đơn xin vào đại học, nên con muốn đi làm thử xem sao.”
Có nhiều lý do khiến các em muốn đi làm thêm. Không giống với Ngọc Tâm, Mike Nguyễn xin việc bán hàng tại chợ Alberson gần nhà để có tiền mua xe. Mike nói: “Ba mẹ cho tiền nhưng ít lắm. Ði làm để có tiền mua cái này cái kia. Em để dành được một ít rồi, hy vọng sớm mua được một chiếc xe cũ.”
Nhiều em đi làm thêm không chỉ cho bản thân, mà còn để phụ giúp ba mẹ. Anh D. Huỳnh, cư dân Garden Grove, kể về đứa con 17 tuổi, “Hồi Hè nó đi theo anh nó làm việc tại một hãng đóng gói cà rốt, được bao nhiêu tiền mang hết về cho mẹ.” Anh cũng cho biết đang tính cho phép con làm thêm trong mùa học, nhưng còn sợ việc làm ảnh hưởng đến điểm số học tập.
Trong số hàng triệu học sinh làm việc bán thời gian, mỗi năm cũng theo thống kê Bachman, có gần ba triệu trẻ, phần lớn từ gia đình nghèo, bị buộc ngưng việc vì làm quá số giờ cho phép, làm khuya, hoặc nhận những công việc có tính chất nguy hiểm. Tuy học sinh trung học được khuyến khích đi làm, trường học và phụ huynh cũng ý thức và theo chừng những bất cập khi công việc ảnh hưởng đến việc học tập và những hoạt động khác của học sinh.
Vì các công việc bán thời gian thường dễ làm và không đòi hỏi bằng cấp, hầu hết học sinh trung học nhận trả lương ở mức tối thiểu. Mike Nguyễn nói: “Tại mua gì cũng cần tiền nên đi làm thôi. Bạn bè em đi làm thêm cũng chỉ được trả lương mức tối thiểu. Khả năng giao tiếp của mình có tốt hơn khi nói chuyện với khách hàng, nhưng thực ra cũng không học được gì nhiều cho ngành học mình muốn.” Mike muốn theo học về lập trình máy tính khi lên đại học.
Theo nghiên cứu của Brandstatter, những em học sinh làm nhiều hơn mười ba tiếng mỗi tuần có điểm học thấp đi, có nguy cơ uống bia rượu cao hơn, gặp nhiều vấn đề tinh thần hơn các em đi làm ít giờ hoặc không đi làm. Kết quả của cuộc nghiên cứu cũng chứng minh tầm quan trọng của gia đình trong việc giới hạn giờ làm việc của học sinh trung học. Anh D. Huỳnh nói: “Anh sẽ cho con làm Thứ Bảy thôi, để Chủ Nhật và mấy ngày kia cho nó học bài.”
Tuy làm việc bán thời gian có thể ảnh hưởng xấu đến tinh thần và việc học tập của học sinh, hầu hết phụ huynh và trường học khuyến khích giới trẻ đi làm vì những kinh nghiệm sống mà các em không thể có được ở nhà và trong lớp học.
Ngọc Tâm Quách nói: “Nếu bài vở quá nhiều, có thể em phải nghỉ làm. Nhưng em cố gắng để chu toàn cả hai thứ. Ði làm, em cởi mở hơn, tự tin hơn, và học được nhiều thứ. Bây giờ em cũng biết được việc kiếm tiền không có dễ dàng.” Với V. Chad, cư dân Los Angles, “Em xin làm thêm ở California Science Center (Trung tâm khoa học California) vì kinh nghiệm này tốt cho các lớp học ở trường và cho đơn xin đại học sau này.”
Những lý do việc làm bán thời gian được khuyến khích bao gồm tinh thần trách nhiệm, tính kỷ luật, ý thức giá trị của sự lao động. Hơn thế, một số việc làm bán thời gian giúp tăng hứng thú học tập. Chad nói: “Em phát hiện thấy mình thích làm ở đó hơn mọi nơi khác. Em muốn trở thành một tiến sĩ vật lý.” Sau khi vừa học trung học vừa làm người bán vé vào cửa cho California Science Center, Chad chuyển lên trường đại học với chuyên ngành vật lý học.
Trẻ vị thành niên ở trong độ tuổi bắt đầu tiếp cận với nhiều phương diện mới mẻ của cuộc sống. Nhiều em chọn việc tập thể thao hay chơi nhạc cụ, những em khác tham gia các sinh hoạt xã hội hay đi làm thêm. Việc học sinh trung học dành thời gian đầu tư cho hoạt động gì, ở đâu, như thế nào, góp phần tạo dựng tương lai cho bản thân.